R.I.P. Opportunity

"Mars Rover Opportunity" το θρυλικό ρόβερ του πλανήτη Άρη είναι πλέον εκτός λειτουργίας μετά από 15 χρόνια παρουσίας στον κόκκινο πλανήτη😢

Μία από τις σπουδαιότερες αποστολές εξερεύνησης της εποχής μας τελείωσε επίσημα.

Η NASA δήλωσε ότι το ρόβερ (ρομποτικό όχημα) Opportunity (Ελληνικά: Ευκαιρία) είναι νεκρό εχθές (13 Φεβρουαρίου), περισσότερο από οκτώ μήνες αφότου το κινούμενο με ηλιακή ενέργεια ρομπότ σιωπούσε κατά τη διάρκεια μιας φοβερής καταιγίδας σκόνης στον Κόκκινο Πλανήτη -  και μια ημέρα μετά τις τελικές κλήσεις αφύπνισης του "Oppy".

"Δηλώνω την αποστολή Opportunity ως περατωμένη, και μαζί της ολοκληρώνεται η αποστολή Mars Exploration Rover", δήλωσε ο Thomas Zurbuchen, διευθύνων σύμβουλος της Διεύθυνσης Επιστημονικής Αποστολής της NASA (NASA's Science Mission Directorate), κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Εργαστήριο Jet Propulsion (JPL) στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια.

Το Opportunity διέσχιζε την επιφάνεια του πλανήτη Άρη για σχεδόν μια δεκαετία, καλύπτοντας περισσότερο από τη διαδρομή ενός μαραθωνίου, ανακαλύπτοντας τεκμηριωμένες αποδείξεις ότι ο Κόκκινος Πλανήτης φιλοξένησε μεγάλες ποσότητες υγρού νερού στο αρχαίο του παρελθόν. Το ερευνητικό αυτό ρομποτικό όχημα μεγέθους οχήματος γκολφ, και το δίδυμό του, το Spirit, βοήθησαν επίσης στο να "φέρουν" τον πλανήτη Άρη κάτω στη Γη, τόσο στο μυαλό των επιστημόνων, όσο και στο ευρύ κοινό.

Το Spirit και το Opportunity "έχουν κάνει τον Άρη ενα γνωστό σε εμάς τόπο", δήλωσε πέρυσι στο Space.com  ο διευθυντής του προγράμματος Opportunity John Callas, του JPL, λίγους μήνες μετά την εμφάνιση της καταιγίδας σκόνης. "Όταν λέμε ο κόσμος μας, δεν μιλάμε πλέον για τη Γη, αλλά πρέπει να συμπεριλάβουμε και μέρη του πλανήτη Άρη".

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Opportunity της NASA στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη, το οποίο προσεδαφίστηκε στον Κόκκινο Πλανήτη τον Ιανουάριο του 2004.
(Εικόνα: © NASA / JPL)

Ακολουθώντας το νερό

Το Spirit και το Opportunity εκτοξεύτηκαν ξεχωριστά το καλοκαίρι του 2003, ξεκινώντας την αποστολή "Mars Exploration Rover (MER)", και προσγειώθηκαν με διαφορά λίγων εβδομάδων  μεταξύ τους τον Ιανουάριο του 2004. Το Spirit προσεδαφίστηκε πρώτο, σε έναν κρατήρα που ονομάζεται Gusev, ο οποίος βρίσκεται περίπου 14 μοίρες νότια του Αρειανού Ισημερινού. Το  Opportunity προσγειώθηκε στην ισημερινή πεδιάδα Meridiani Planum, στην άλλη πλευρά του πλανήτη από τον κρατήρα Gusev.

Χάρτης του πλανήτη Άρη. Εικόνα: National Geographic

Και τα δύο ρόβερ ξεκίνησαν αποστολές επιφανείας σχεδιασμένες να διαρκέσουν περίπου 90 Γήινες ημέρες, κατά τις οποίες αναζητούσαν σημάδια προηγούμενης υδάτινης δραστηριότητας. Τέτοιες αποδείξεις είχαν εντοπιστεί προηγουμένως - για παράδειγμα από τις τροχιακές διαστημοσυσκευές Viking 1 και Viking 2 της NASA, οι οποίες φωτογράφισαν αυτό που φαινόταν να είναι αρχαία κανάλια ποταμών στη σκονισμένη επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Όμως το Opportunity δεν τα κατάφερε...

"Επιβεβαιώθηκε οριστικά η παρουσία επιφανειακών υγρών επιφανειακών υδάτων στον πλανήτη Άρη", δήλωσε ο Callas. "Διατηρούσαμε πάντα εικασίες για αυτό, και είχαμε εξετάσει στοιχεία, αλλά η ορυκτή υπογραφή επιβεβαιώθηκε από το Opportunity."

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανήτη Άρη με ωκεανούς, λίμνες, και ποτάμια. Εικόνα: harvard.edu 

Τα δεδομένα που συγκέντρωσε το ρόβερ κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων ταξιδιών του έδειξαν επίσης ότι "δεν μιλάμε μόνο για μια λακκούβα ή μια μικρή λίμνη, αλλά τουλάχιστον για χιλιόμετρα με νερό στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη", πρόσθεσε.

Και οι αναλύσεις του Opportunity για ορυκτά αργίλου στην επιφάνεια του πλανήτη έδειξαν ότι τουλάχιστον κάποιο από αυτά τα αρχαία νερά, τα οποία έρρεαν μεταξύ 4 και 3,5 δισεκατομμυρίων ετών, είχαν ένα σχετικά ουδέτερο pH. Δηλαδή, δεν ήταν υπερβολικά όξινα ή βασικά.

"Έτσι, θα έλεγα ότι το ρόβερ αυτό επιβεβαίωσε τη φυσική κατοικισημότητα του Άρη τη στιγμή που η ζωή ξεκινούσε στη Γη", δήλωσε ο Callas.

Και το Spirit (Ελληνικά: Πνεύμα) όμως δεν έμεινε πίσω στις έρευνες. Για παράδειγμα αποκάλυψε ένα αρχαίο υδροθερμικό σύστημα στο κρατήρα Gusev, δείχνοντας ότι τουλάχιστον μερικά μέρη του πλανήτη Άρη είχαν και υγρό νερό, αλλά και και πηγές ενέργειας, ώστε θα μπορούσε να αναπτυχθεί ζωή στο αρχαίο παρελθόν. 

"Οι συνεισφορές και οι ανακαλύψεις του Spirit ήταν εξίσου σημαντικές με το Opportunity", δήλωσε στο Space.com ο Steve Squyres, καθηγητής φυσικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης.

Οι μεταγενέστερες αποστολές επιβεβαίωσαν και επέκτειναν τέτοια ευρήματα. Για παράδειγμα, το εξερευνητικό ρόβερ Curiosity (Ελληνικά: Περιέργεια) της NASA έχει καθορίσει ότι ο διαμέτρου  154 χιλιομέτρων κρατήρας φιλοξένησε ένα μακρόβιο δυνητικά κατοικήσιμο σύστημα λίμνης - ρεύματος πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια.

Καταρρίπτοντας όλα τα ρεκόρ

Τόσο το Spirit όσο και το Opportunity παρέμειναν "σταθερά στις θέσεις τους" πέρα από προβλεπόμενη λήξη στα χρονικά τους όρια.

Το Spirit τελικά παγιδεύτηκε σε μια καταιγίδα άμμου στις αρχές του 2010. Ως αποτέλεσμα τούτου, δεν μπορούσε να αναπροσανατολίσει τον εαυτό του για να "πιάσει" τον Ήλιο, (για να φορτίσει τους συσσωρευτές του) κατά τη διάρκεια του επερχόμενου Αρειανού χειμώνα, και ουσιαστικά πάγωσε έως...θανάτου.

Το Opportunity απέφυγε τέτοιες παγίδες για οκτώ επιπλέον χρόνια, μελετώντας βράχους στις άκρες τεσσάρων διαφορετικών κρατήρων, καθώς και στα πλατώματα Meridiani Planum. Το ρόβερ πρόσθεσε στο χιλιομετρητή του 45,16 χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών - περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο όχημα, επανδρωμένο η μη, το οποίο ταξίδεψε στην επιφάνεια ενός άλλου κόσμου.

Στη συνέχεια...ήρθε η καταιγίδα σκόνης. Στα τέλη Μαΐου του 2018, η τροχιακή διαστημοσυσκευή Mars Reconnaissance Orbiter της NASA εντόπισε μια καταιγίδα κοντά στη τοποθεσία του Opportunity, στο χείλος του κρατήρα Endeavour μήκους 14 χιλιομέτρων. Η δίνη που δημιουργήθηκε από την καταιγίδα μεγάλωσε γρήγορα, "καταπίνοντας" το ρόβερ και τελικά εξαπλώθηκε σαρώνοντας ολόκληρο τον πλανήτη.

Η παχιά σκόνη έκρυψε το ηλιακό φως, εμποδίζοντας την επαναφόρτιση των συσσωρευτών του, και έτσι το Opportunity μπήκε σε μια κατάσταση χειμερίας νάρκης. Και κοιμόταν χωρίς να μπορεί να θέσει σε λειτουργία τους εγκατεστημένους θερμαντήρες του - μια επικίνδυνη κατάσταση για το ψυχρό περιβάλλον του πλανήτη Άρη, όπου οι θερμοκρασίες μπορούν να πέσουν αρκετά ώστε να σπάσουν αρμούς συγκόλλησης και άλλα σημαντικά κομμάτια εσωτερικού υλικού.

Κάτι κακό προφανώς συνέβη: Το Opportunity δεν έχει δώσει σημεία ζωής από τις 10 Ιουνίου.

" Το Opportunity αντιμετώπιζε πιθανότητα ένα σφάλμα χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, ένα σφάλμα χρόνου αποστολής, και ένα σφάλμα χρονομετρητή", ανέφεραν τα μέλη της ομάδας της αποστολής σε ενα ενημερωτικό δελτίο το περασμένο Δεκέμβριο.

"Χρειαζόμασταν μια ιστορική καταιγίδα σκόνης για να ολοκληρώσουμε αυτή την ιστορική αποστολή", δήλωσε ο αναπληρωτής ερευνητής του έργου MER Abigail Fraeman, του JPL, σε εκδήλωση που έγινε εχθές 13 Φεβρουαρίου .

Δίνοντας μια ευκαιρία στην ευκαιρία (Opportunity)

Η καταιγίδα σκόνης άρχισε να εξασθενεί στα τέλη Ιουλίου και μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου είχε υποχωρήσει τόσο πολύ που η NASA ξεκίνησε μια συντονισμένη προσπάθεια για να ανακτήσει το Opportunity. Αυτή η καμπάνια "ενεργής ακρόασης" περιελάμβανε την αποστολή εντολών στο "σιωπηλό" ρόβερ και την ακρόαση για τυχόν σήματα (peeps) τα οποία μπορεί να είχε εκπέμψει.

Ήταν σημαντικό να συνεχιστεί αυτή η εκστρατεία για αρκετούς μήνες, δήλωσαν οι αξιωματούχοι της NASA και τα μέλη της ομάδας του ρόβερ, επειδή η αιολική περίοδος στην περιοχή του Opportunity ξεκίνησε τον Νοέμβριο. Η ελπίδα ήταν ότι το ισχυρό αεράκι θα καθαρίσει κάποια σκόνη από τα ηλιακά πάνελ του ρόβερ, επιτρέποντας στο Opportunity να επαναφορτίσει τις μπαταρίες του και να ξυπνήσει στο τέλος.

Αυτό δεν συνέβη, όμως, και προφανώς δεν θα γίνει ποτέ. Έτσι, για πρώτη φορά σε 15 χρόνια, θα πρέπει απλά να συνηθίσουμε σε έναν κόσμο - ή δύο κόσμους, μάλλον - χωρίς Opportunity.

Από: Mike Wall -  Science & Astronomy 

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:

. Άρατος- Παρατηρησιακή Αστρονομία Σαλαμίνας

. Αστρονομία και Επιστήμη

. Αστροβραδιές Σαλαμίνας

Και στο blog: Αστρονομία και Επιστήμη

Πηγή

https://www.space.com/mars-rover-opportunity-declared-dead.html?fbclid=IwAR0nX6lj4JCG1m6sut6ytupp5fWwfH_iLCUOGoKrDyCSjikvJA9oOGaZaCM

Επιπλέον πηγές:

 http://sitn.hms.harvard.edu/flash/2015/water_mars/

https://blogs-images.forbes.com/kevinmurnane/files/2016/11/Mars-map_National-Geographic.png

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

 https:/www.facebook.com/groups/174408446026959/

 Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy