Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019

H διαστημοσυσκευή Juno παρατήρησε την έκρηξη σε ένα από τα ηφαίστεια της Ιούς κατά τη διάρκεια της πρόσφατης διέλευσης του.


Χάρη σε μια επέκταση της αποστολής του, η διαστημοσυσκευή Juno (Ήρα) της NASA συνεχίζει να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Δία, και είναι το δεύτερο διαστημόπλοιο στην ιστορία που εκτελεί παρόμοια αποστολή.

 Από τότε που έφτασε γύρω από τον γίγαντα αερίου στις 5 Ιουλίου του 2016, η ερευνητική διαστημοσυσκευή Juno κατάφερε να συγκεντρώσει πολλές πληροφορίες σχετικά με την ατμόσφαιρα του πλανήτη Δία, το μαγνητικό και βαρυτικό του περιβάλλον, καθώς και την εσωτερική του δομή.

Εκείνη την εποχή, το ερευνητικό αυτό σκάφος κατάφερε να καταγράψει κάποιες εκπληκτικές εικόνες του πλανήτη Δία. Ωστόσο, στις 21 Δεκεμβρίου, κατά τη δέκατη έκτη τροχιά γύρω από τον αέριο γίγαντα, το Juno άλλαξε τα πράγματα όταν τέσσερις από τις φωτογραφικές του μηχανές έλαβαν εικόνες σε έναν από τους 79 φυσικούς του δορυφόρους, την Ιώ, προβάλλοντας τις πολικές περιοχές της, εντοπίζοντας μια ηφαιστειακή έκρηξη.


Ανακατασκευασμένη εικόνα από τη φωτογραφική μηχανή JunoCam στις 12:20 (UTC) στις 21 Δεκεμβρίου του 2018. Εικόνα: NASA / SwRI / MSSS

Ο Scott Bolton, κύριος ερευνητής της αποστολής Juno και συνεργατικός αντιπρόεδρος του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Διαστημικών Εγκαταστάσεων του Ινστιτούτου Southwest Research, σε ένα δελτίο τύπου του SwRI επισημαίνει:

"Ήμασταν σίγουροι ότι καινοτομήσαμε με την πολυφασματική μας εκστρατεία της παρατήρησης της πολικής περιοχής της Ιούς, αλλά κανείς δεν περίμενε ότι θα είμαστε τόσο τυχεροί ώστε να δούμε ένα ενεργό ηφαιστειακό πίδακα από την επιφάνεια του. Αυτό είναι ένα Πρωτοχρονιάτικο δώρο το οποίο μας δείχνει ότι το Juno έχει την ικανότητα να βλέπει με σαφήνεια τέτοιου είδους πίδακες ".

Η φωτογραφική μηχανή JunoCam απέκτησε τις πρώτες εικόνες στις 21 Δεκεμβρίου στις 14:00,14:15, και 14:20 ώρα Ελλάδας (12:00, 12:15 και 12:20 UTC, 08:00, 08:15, 08:20 EDT, 04:00, 04:15, 04:20 PST), αντίστοιχα. Αυτή τη χρονική περίοδο, η Ιώ άρχισε να εισέρχεται στη σκιά του Δία και να χάνεται εντελώς (έκλειψη). Οι εικόνες που προέκυψαν έδειξαν ότι η Ιώ φωτίζεται κατά το ήμισυ, με την ηφαιστειακή έκρηξη να βρίσκεται στην διαχωρίζουσα ζώνη (το όριο ημέρας-νύχτας). Ο χρόνος, το timing που λέμε, στάθηκε πολύ ευνοϊκός παράγοντας για την ομάδα της αποστολής Juno.

Ο Candice Hansen-Koharcheck, ο επικεφαλής της JunoCam από το Ινστιτούτο Πλανητικής Επιστήμης, εξήγησε:

"Το έδαφος (της Ιούς) βρίσκεται ήδη στη σκιά, αλλά το ύψος του ηφαιστειακού πίδακα του επιτρέπει να αντανακλά το ηλιακό, με τον ίδιο τρόπο που οι κορυφές των βουνών ή τα σύννεφα στη Γη συνεχίζουν να φωτίζονται μετά τη δύση του Ηλίου." 


Η εικόνα η οποία καταγράφηκε από τη φωτογραφική μηχανή Stellar Reference Unit (SRU) του Juno αμέσως μετά την έκλειψη της Iούς από τον πλανήτη Δία στις 12:40:29 (UTC) στις 21 Δεκεμβρίου του 2018. Εικόνα: NASA / JPL-Caltech / SwRI

Έως τις 14:40 ώρα Ελλάδας (12:40 UTC, 08:40 EDT, 04:40 PST), η Ιώ είχε περάσει όλη στη σκιά του πλανήτη Δία, και όπως ήταν φυσικό σκοτείνιασε εντελώς. Ωστόσο, το φως του Ήλιου που αντανακλάται πάνω στο δορυφόρο του Δία Ευρώπη, βοήθησε να φωτιστεί η Ιώ και οι ηφαιστειακοί της πίδακες. Σε αυτό το σημείο, η φωτογραφική μηχανή SRU (η οποία έχει σχεδιαστεί για να συγκεντρώνει το φως από τα αστέρια) ήταν σε θέση να συλλάβει μια εικόνα η οποία  έδειξε την Iώ φωτισμένη από το ανακλώμενο φως της Ευρώπης.

Το φωτεινότερο χαρακτηριστικό στην εικόνα (που φαίνεται παραπάνω) πιστεύεται ότι είναι μια υπογραφή ακτινοβολίας που παράγεται από το ατμοσφαιρικό αέριο και τη σκόνη τα οποία βρίσκονται στην ατμόσφαιρα της Iούς. Τα σωματίδια αυτά σαρώνουν τακτικά το μαγνητικό πεδίο του Δία, και στη συνέχεια ιονίζονται τροφοδοτώντας τις τεράστιες ζώνες ακτινοβολίας του Δία. Άλλα φωτεινά σημεία στην εικόνα πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα ηφαιστειακής δραστηριότητας.

Ήταν μια σπάνια ευκαιρία, καθώς η φωτογραφική μηχανή SRU δεν σχεδιάστηκε για επιφανειακές απεικονίσεις. Η ομάδα της αποστολής χρησιμοποίησε επίσης την ευκαιρία να δοκιμάσει το όργανο JIRAM, το οποίο "αισθάνεται" τη θερμότητα σε μεγάλα μήκη κύματος. Σχεδιασμένο να ανιχνεύει τα καυτά σημεία στην ατμόσφαιρα του πλανήτη Δία μεταξύ ημέρας και νύχτας, η ομάδα διαπίστωσε ότι το όργανο ήταν επίσης χρήσιμο για τη δημιουργία μιας εικόνας των καυτών αυτών σημείων, (hotspots), πάνω στην επιφάνεια της Iούς (όπως θα δείτε στη παρακάτω εικόνα).

Ο προσχηματικός σκοπός της αποστολής Juno ήταν να περάσει κάτω από τα στροβιλισμένα νέφη του Δία και να μάθει, τι κάνει τον πλανήτη να παράγει αυτούς τους στιγμιαίους ήχους (planet tick). Οι τελευταίες εικόνες δείχνουν ότι η διαστημοσυσκευή είναι επίσης σε θέση να μελετήσει τα φεγγάρια του Δία, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες ιδέες για το πώς οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ του γίγαντα αερίου και των μεγάλων δορυφόρων του (Ιώ, Ευρώπη, Γανυμήδη, και Καλλιστώ) επηρεάζουν και τον Δία και τους δορυφόρους αυτούς.

Εικόνα η οποία αποκτήθηκε από το όργανο Jovian Infrared Auroral Mapper (JIRAM) στις 12:30 (UTC) στις 21 Δεκεμβρίου του 2018. Εικόνα: NASA / JPL-Caltech / SwRI / INAF

Στην Iώ λοιπόν, συμπεριλαμβάνεται η ηφαιστειακή δραστηριότητα του φεγγαριού, η οποία αποδίδεται στις παλιρροϊκές αλληλεπιδράσεις με τον πλανήτη Δία, καθώς επίσης και η μεγάλη ψύξη της αραιής ατμόσφαιρας της Iούς όταν βρίσκεται στη σκιά του Δία. Υπάρχει επίσης ο τρόπος με τον οποίο η ηφαιστειακή δραστηριότητα της Iούς συμβάλλει στο περιβάλλον ακτινοβολίας του Δία, και στην ενίσχυση και διαμόρφωση του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη.

Οι εικόνες αυτές λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της μισής θητείας της αποστολής Juno, η οποία έχει προγραμματιστεί να ολοκληρώσει τη χαρτογράφηση του Δία και να συντριβεί στην ατμόσφαιρα του πλανήτη τον Ιούλιο του 2021. Πριν και μετά από αυτό, οι επιστήμονες περιμένουν από την αποστολή αυτή να έλθουν στο φως περισσότερες εικόνες και ευρήματα.

Διαβάστε περισσότεραSwSI

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:




Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

 Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com  . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy