Μην χάσετε στις 3 Ιανουαρίου τις περίφημες Τεταρτοκυκλίδες

Καθώς η βροχή μετεώρων με την ονομασία ‘’Τεταρτοκυκλίδες’’ μπορεί να δώσει πάνω από 100 διάττοντες αστέρες ανά ώρα στο αποκορύφωμά της, η κύρια δραστηριότητα του φαινομένου επικεντρώνεται σε ένα σύντομο διάστημα έξι ωρών. Φέτος, η Διεθνής Οργάνωση Μετεώρων (International Meteor Organisation ΙΜΟ) προβλέπει ότι οι Τεταρτοκυκλίδες (ή  τεταρτίδες) θα κορυφωθούν στις 14:00 GMT, την Τρίτη, 3 Ιανουαρίου, 2017, ευνοώντας παρατηρητές στα δυτικά της Βόρειας Αμερικής. Παρατηρητές στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Δυτική Ευρώπη θα πρέπει να βρίσκονται για το μεγαλύτερο μέρος του φαινομένου σε ξάστερο ουρανό τα ξημερώματα της 3ης Ιανουαρίου, ή μετά την Μηνίσκο της Σελήνης που θα έχει δύσει το ίδιο βράδυ. Το ακτινοβόλο σημείο (Radiant )του φαινομένου βρίσκεται στο βόρειο Αστερισμό του Βοότη, ψηλά στα ανατολικά γύρω στις 6:00 GMT για τους παρατηρητές στις Βρετανικές Νήσους.

Το γραφικό είναι από τον Ade Ashford.Αν σας άρεσε το θέαμα των επίγειων πυροτεχνημάτων στην αυγή του 2017, τότε ήρθε η ώρα να στρέψουμε την προσοχή σας προς τον ουρανό για κάποια ουράνια πυροτεχνήματα από την πρώτη μεγάλη ετήσια βροχή μετεώρων – τις Τεταρτοκυκλίδες.

Το φαινόμενο της βροχής μετεώρων, (τα πεφταστέρια) παίρνει το όνομά του από τον αστερισμό στον οποίο βρίσκεται, το ακτινοβόλο σημείο (το σημείο στον ουρανό από το οποίο φαίνεται να πηγάζουν τα μετέωρα ), αλλά τις Τεταρτοκυκλίδες (Quadrans)  δεν θα τις βρείτε σε κάθε σύγχρονο άτλαντα αστέρων. Και δυστυχώς αυτό γιατί δεν υπάρχει πλέον ή Quadrans muralis ένας αστερισμός (το τεταρτημόριο πάνω στη τοιχογραφία) που δημιουργήθηκε από τον Jérôme Lalande το 1795 και που καταλάμβανε το χώρο μεταξύ των σημερινών αστερισμών Βοότη και Δράκων, και προσδιόριζε κάπως την ύπαρξη τους. Για το διάστημα από τις 28 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου το ακτινοβόλο σημείο των Τεταρτοκυκλίδων βρίσκεται στο βόρειο αστερισμό του Βοότη.

Η ''πηγή'' των Τεταρτοκυκλίδων φαίνεται να είναι πιθανότατα ένα μικρό σώμα του Ηλιακού μας συστήματος  γνωστό ως (196256) 2003 EH1 που ανακαλύφθηκε τον Μάρτιο του 2003. Ολοκληρώνει μια πλήρη τροχιά γύρω από τον  Ήλιο κάθε 5,52 χρόνια σε μια εκκεντρική τροχιά με μεγάλη κλίση, και τελευταία ήρθε στο περιήλιο του τον Μάρτιο του 2014. Το πιο πιθανό ο 2003 EH1 να είναι ένας εξαφανισμένος κομήτης, τα συντρίμμια του οποίου είναι διάσπαρτα κατά μήκος της τροχιάς του, οπού η τροχιά της Γης διασταυρώνεται στις αρχές Ιανουαρίου κάθε έτους.

 Οι Τεταρτοκυκλίδες έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν μια εντυπωσιακή επίδειξη πεφταστεριών, που συναγωνίζεται αυτή των Περσείδων του Αύγουστου ή των Διδυμίδων του  Δεκεμβρίου, με συχνότητα να αναφέρεται συχνά από 60 έως 120 μετέωρα ανά ώρα - αν τύχει να τις παρακολουθείτε ακριβώς στην κατάλληλη στιγμή. Οι Τεταρτοκυκλίδες είναι κάπως ''αργές'' κι αυτό οφείλεται στα μετέωρα ''μεσαίας ταχύτητας'', που σχηματίζονται από τα σωματίδια του 2003 EH1 που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με ταχύτητες της τάξης των 43 χιλιομέτρων (27 μίλια) ανά δευτερόλεπτο, με τα φωτεινότερα από αυτά να εμφανίζονται συχνά με κίτρινο και μπλε χρώμα . Περίπου δέκα τοις εκατό από αυτά θα αφήσουν επίσης μια πάρα πολύ επίμονη και λαμπερή ουρά.

Τώρα γιατί είναι ένα τόσο δυσδιάκριτο φαινόμενο ; Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της κορύφωσης των Τεταρτοκυκλίδων συμβαίνει μέσα σε ένα ''παράθυρο'' έξι ωρών το οποίο επικεντρώνεται με ένα σύντομο και απότομο μέγιστο. Η Διεθνής Οργάνωση Μετέωρων (ΙΜΟ), προβλέπει ότι το φαινόμενο θα κορυφωθεί στις 14:00 GMT, την Τρίτη 3 Ιανουαρίου του 2017. Δεδομένου ότι αυτό είναι, προφανώς, στο φως της ημέρας , η ώρα αυτή ευνοεί τα μέγιστα τους παρατηρητές στη μακρινή Δύση της Βόρειας Αμερικής. Για τους παρατηρητές της Ευρώπης, η καλύτερη στιγμή για να...ξαγρυπνήσουν μπορεί να είναι το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου πριν από την έναρξη του αστρονομικού λυκόφωτος γύρω από τις 6:00 GMT, ή μετά τη Δύση της Σελήνης την ίδια ημέρα (~ 22:00 GMT).

Τα αμυδρά μετέωρα είναι τα πιο άφθονα, έτσι για να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητές σας θα πρέπει να βρείτε ένα ''ασφαλές'' σημείο που είναι μακριά από φώτα του δρόμου και άλλες πηγές φωτορύπανσης, και θα πρέπει να αφήστε τα μάτια σας να προσαρμοστούν πλήρως στο σκοτάδι. Βεβαιωθείτε ότι είστε ντυμένοι με πολλά ζεστά ρούχα, ζεστές μπότες ή παπούτσια, γάντια και - ιδιαίτερα σημαντικό - ένα καπέλο ή σκούφο, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος της θερμότητας του σώματος χάνεται από το κεφάλι !

Μια αναπαυτική ξαπλώστρα κήπου και ένα θερμός με το αγαπημένο σας ζεστό ρόφημα είναι μια καλή ιδέα, καθώς θα είστε για πολύ ώρα εκεί έξω... Παρατηρώντας με παρέες ή με ομάδες Ερασιτεχνών Αστρονόμων είναι πάντα πιο διασκεδαστικό! Μην επικεντρώνεστε στο ακτινοβόλο σημείο, αλλά σε ένα σημείο περίπου 40 μοίρες (ή τέσσερις φορές το πλάτος μιας κλειστής γροθιάς ενός τεντωμένου χεριού) στη μια πλευρά του, και περίπου τη μισή απόσταση από την νοητή γραμμή που ενώνει τον ορατό σας ορίζοντα και το σημείο στον Ουρανό που είναι πάνω από το κεφάλι σας (Ζενίθ του παρατηρητή) .

Καλή παρατήρηση ! 

Από τον Ade Ashford

ΠΗΓΕΣ : astronomynow.com

                en.wikipedia.org 

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας

Για διορθώσεις ή συμπληρώματα: gikasd63@hotmail.com