Οι μοναδικές δυνατότητες του οργάνου SPHERE στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) του επέτρεψαν να συλλάβει τις πιο ευκρινείς εικόνες ενός διπλού αστεροειδούς καθώς πέρασε από τη Γη στις 25 Μαΐου. Ενώ αυτός ο διπλός αστεροειδής δεν ήταν από μόνος του κάποιο αντικείμενο που να απειλούσε τη Γη, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν την αμυντική μας απάντηση σε ένα επικίνδυνο Γεωπλήσιο αντικείμενο [Near-Earth object ή (NEO)], αποδεικνύοντας ότι η τεχνολογία αιχμής του ΕΝΠ θα μπορούσε να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην πλανητική άμυνα.
Η αριστερή εικόνα δείχνει τις παρατηρήσεις του SPHERE (Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch) στον Αστεροειδή 1999 KW4. Η γωνιακή ανάλυση σε αυτή την εικόνα ισοδυναμεί με την αναγνώριση ενός κτιρίου στη Νέα Υόρκη από το Παρίσι. Η καλλιτεχνική άποψη για το ζευγάρι αστεροειδών εμφανίζεται στα δεξιά. Εικόνα: ESO
Το Διεθνές Δίκτυο Προειδοποίησης Αστεροειδών (International Asteroid Warning Network ή IAWN) συντόνισε μια δια-οργανωτική εκστρατεία παρακολούθησης του αστεροειδούς 1999 KW4 καθώς πέρασε από τη Γη σε απόσταση 5,2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων την 25η Μαΐου 2019. Ο 1999 KW4 έχει διάμετρο περίπου 1,3 χλμ. και δεν αποτελεί κίνδυνο για τη Γη. Δεδομένου ότι η τροχιά του είναι γνωστή, οι επιστήμονες μπόρεσαν να προβλέψουν την διαδρομή του πάνω από τη Γη, καθώς και να προετοιμάσουν την εκστρατεία παρακολούθησης.
Τα ESOcast Light είναι μια σειρά από σύντομα βίντεο που σας δείχνουν σε μικρές δόσεις τα θαύματα του Σύμπαντος. Πίστωση: ESO.
Το ΕΝΠ προσχώρησε στην εκστρατεία με τη ναυαρχίδα του, το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT). Το ΠΜΤ είναι εξοπλισμένο με το όργανο SPHERE - ένα από τα λίγα όργανα στον κόσμο το οποίο είναι σε θέση να συλλάβει εικόνες με μεγάλη ευκρίνεια, ώστε να διακρίνονται τα δύο συστατικά του αστεροειδούς, τα οποία απέχουν μεταξύ τους περίπου 2,6 χλμ.
Το όργανο SPHERE σχεδιάστηκε για να παρατηρεί εξωπλανήτες. Το σύστημα τελευταίας τεχνολογίας το οποίο ονομάζεται "Προσαρμοστική Οπτική" (Adaptive Optics ή ΑΟ) διορθώνει την αναταραχή της ατμόσφαιρας, παρέχοντας εικόνες τόσο ευκρινείς όσο και αν το τηλεσκόπιο αυτό βρισκόταν στο διάστημα. Είναι επίσης εξοπλισμένο με στεμματογράφο για να ελαττώσει τη λάμψη των φωτεινών αστεριών, εκθέτοντας τους αμυδρούς εξωπλανήτες οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από το μητρικό τους άστρο.
Κάνοντας ένα διάλειμμα από τις συνηθισμένες νυχτερινές του εργασίες για ανίχνευση εξωπλανητών, το όργανο SPHERE παρείχε δεδομένα τα οποία βοήθησαν τους αστρονόμους να χαρακτηρίσουν, να προσδιορίσουν αν θέλετε τον διπλό αυτό αστεροειδή. Συγκεκριμένα, είναι πλέον δυνατή η μέτρηση του, και ειδικότερα η έρευνα για το αν ο μικρότερος δορυφόρος του έχει την ίδια σύνθεση με το μεγαλύτερο αντικείμενο.
Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με όλα αυτά που συλλέγονται και από άλλα τηλεσκόπια μέσω της εκστρατείας IAWN, είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση αποτελεσματικών στρατηγικών εκτροπής σε περίπτωση που ένας αστεροειδής βρεθεί σε μια πορεία σύγκρουσης με τη Γη", εξήγησε ο αστρονόμος του ΕΝΠ Olivier Hainaut. "Στη χειρότερη δυνατή περίπτωση, η γνώση αυτή είναι επίσης απαραίτητη για να προβλέψουμε πώς ένας αστεροειδής θα μπορούσε να αλληλεπιδράσει με την ατμόσφαιρα και την επιφάνεια της Γης, επιτρέποντάς μας να μετριάσουμε τις ζημιές σε περίπτωση σύγκρουσης".
"Ο διπλός αστεροειδής πέρασε από τη Γη με περισσότερα από 70.000 χιλιόμετρα την ώρα, καθιστώντας την παρατήρησή του με το ΠΜΤ μια πρόκληση", δήλωσε ο Diego Parraguez, ο οποίος διεύθυνε το τηλεσκόπιο. Έπρεπε να χρησιμοποιήσει όλη την τεχνογνωσία του για να "κλειδώσει" το τηλεσκόπιο πάνω στον γρήγορο αστεροειδή και να τον "συλλάβει με το SPHERE.
Η καλλιτεχνική αυτή παρουσία με κινούμενα γραφικά υπολογιστή δείχνει και τα δύο συστατικά του διπλού αστεροειδούς 1999 KW4 να στροβιλίζονται στο διάστημα κατά τη διάρκεια του περάσματος του από τη Γη. Βίντεο: ESO / M. Kornmesser
Ο Bin Yang, αστρονόμος στο ΠΜΤ (VLT), δήλωσε: "Όταν είδαμε τον δορυφόρο στις διορθωμένες εικόνες με AO (Προσαρμοστική οπτική), ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι. Εκείνη τη στιγμή, αισθανόμασταν ότι όλος ο πόνος, όλες οι προσπάθειες αξίζουν." Ο Mathias Jones, ένας άλλος αστρονόμος στο ΠΜΤ, ο οποίος συμμετείχε σε αυτές τις παρατηρήσεις, έδωσε πληροφορίες για τις δυσκολίες που προέκυψαν. "Κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεων οι ατμοσφαιρικές συνθήκες ήταν λίγο ασταθείς. Επιπλέον, ο αστεροειδής ήταν σχετικά αμυδρός, και κινήθηκε πολύ γρήγορα στον ουρανό, καθιστώντας αυτές τις παρατηρήσεις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, οδηγώντας αρκετές φορές το σύστημα ΑΟ σε αστοχία. Ήταν υπέροχο να βλέπουμε τη σκληρή μας δουλειά να αποζημιώνεται παρά τις δυσκολίες! "
Ενώ ο 1999 KW4 δεν αποτελεί απειλή για τη Γη, έχει μια εντυπωσιακή ομοιότητα με ένα άλλο δυαδικό σύστημα αστεροειδών που ονομάζεται Δίδυμος, και το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τη Γη κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον.
Ο Δίδυμος και ο σύντροφος του, που ονομάζεται "Didymoon"(Φεγγάρι του Δίδυμου), είναι ο στόχος ενός μελλοντικού πρωτοποριακού πειράματος αμυντικής προστασίας στον πλανήτη. Το διαστημικό σκάφος DART (Double Asteroid Redirection Test ή DART) της NASA θα συγκρουστεί με τον Didymoon σε μια προσπάθεια αλλαγής της τροχιάς του γύρω από το μεγαλύτερο δίδυμο του, σε μια δοκιμή της δυνατότητας να μπορούμε να εκτρέψουμε αστεροειδείς οι οποίοι απειλούν δυνητικά τον πλανήτη μας. Μετά την σύγκρουση, η αποστολή Hera του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) θα ερευνήσει το δυαδικό σύστημα αστεροειδών του Διδύμου το 2026, για να συγκεντρώσει βασικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένης της μάζας του, των επιφανειακών του ιδιοτήτων και του σχήματος του κρατήρα που θα προκύψει από την πτώση του DART.
Η επιτυχία των αποστολών αυτών εξαρτάται από τις συνεργασίες μεταξύ των οργανισμών, και η παρακολούθηση των Γεωπλήσιων αντικειμένων αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη συνεργασία μεταξύ ΕΝΠ και ΕΟΔ (ESO και ESA). Αυτή η προσπάθεια συνεργασίας συνεχίζεται από την πρώτη επιτυχημένη παρακολούθηση ενός δυνητικά επικίνδυνου Γεωπλήσιου αντικειμένου στις αρχές του 2014.
"Είμαστε ενθουσιασμένοι που διαδραματίζουμε ένα ρόλο στο να διατηρήσουμε την Γη ασφαλή από αστεροειδείς", δήλωσε ο Xavier Barcons, Γενικός Διευθυντής του ΕΝΠ. "Εκτός από την εφαρμογή των εξελιγμένων δυνατοτήτων του ΠΜΤ, εργαζόμαστε με τον ΕΟΔ για να δημιουργήσουμε πρωτότυπα για ένα μεγάλο δίκτυο το οποίο θα πάει την ανίχνευση, τον εντοπισμό, και τον προσδιορισμό των αστεροειδών στο επόμενο επίπεδο,".
Το πρόσφατο πέρασμα από τη Γη του 1999 KW4 έρχεται μόλις ένα μήνα πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Αστεροειδών (Asteroid Day), μια επίσημη ημέρα ορισμένη από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους αστεροειδείς, και η οποία εορτάζεται στις 30 Ιουνίου. Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε πέντε ηπείρους και το ΕΝΠ θα είναι μεταξύ των σημαντικότερων αστρονομικών οργανώσεων που συμμετέχουν. Το πλανητάριο Υπερκαινοφανών του ΕΝΠ (ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre) και το κέντρο επισκεπτών του, θα φιλοξενήσουν μια σειρά δραστηριοτήτων σχετικά με το σημαντικό αυτό θέμα των αστεροειδών, και οι πολίτες καλούνται να συμμετάσχουν στις εορταστικές αυτές εκδηλώσεις.
……………….*………………..
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο
Facebook:
Και στο blog: Αστρονομία και Επιστήμη
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα
μπλε ή κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις
μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε
μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε μήνυμα inbox στη
Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία,
άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα
απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη
άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η
ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του
αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του
άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις
ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου.
