Πόσο μεγάλο είναι το Σύμπαν ;

Η ερώτηση πόσο μεγάλο είναι το σύμπαν, φαίνεται αρχικά...ανόητη.

Το κείμενο είναι από το βίντεο του Δρ. Don Lincoln ο οποίος μας αφηγείται...

"Θέλω να πω... είναι μεγάλο. Πολύ μεγάλο. Πόσο μεγάλο, μπορείτε να ρωτήσετε; Ω, μα δεν ξέρω, ίσως πρόκειται για κάποιο παράξενο πράγμα… αρκεί να πείτε ότι είναι ginormous (πελώριο). Αλλά το ginormous δεν είναι πραγματικά ένας επιστημονικός όρος - αν και θα έπρεπε. Έτσι, σοβαρά τώρα, πόσο μεγάλο είναι το Σύμπαν;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσετε είναι ότι πολλοί άνθρωποι παρεξηγούν ακριβώς αυτό που θέτει η ερώτηση. Πρέπει πρώτα να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα σε ολόκληρο το σύμπαν και το ορατό σύμπαν από τη Γη. Αυτά είναι διαφορετικά πράγματα.

Έτσι πόσο από το σύμπαν μπορούμε να δούμε από τη πλεονεκτική μας θέση εδώ στη Γη;

Λοιπόν, το φως έχει μια πεπερασμένη ταχύτητα, συγκεκριμένα περίπου 300.000 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, ή περίπου 186.000 μίλια ανά δευτερόλεπτο, πράγμα που σημαίνει ότι όταν βλέπεις ένα αστρονομικό αντικείμενο, το βλέπεις όπως ήταν στο παρελθόν.

Για παράδειγμα, το φως από τον Ήλιο θέλει οκτώ λεπτά για να φτάσει στη Γη. Ίσως το ήξερες αυτό. Αλλά κάτι τέτοιο έχει μεγαλύτερες συνέπειες. Για παράδειγμα, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια σφαίρα γύρω από τη Γη με ακτίνα όση η  απόσταση Γης / Ήλιου (= Με 1 Αστρονομική μονάδα = 149.597.870,700 μέτρα) όπου το φως θέλει οκτώ λεπτά για να ταξιδέψει σε εμάς.

Και αυτή η ιδέα της σφαίρας είναι γενικά αληθινή. Υπάρχει μια σφαίρα γύρω από τη Γη με ακτίνα ενός έτους φωτός. Αν μπορούσαμε να στείλουμε μερικά υπέρλαμπρα φώτα ένα έτος φωτός μακριά ώστε να περιβάλλουμε τη Γη και τα αναβοσβήναμε για λίγο, αυτό που θα συνέβαινε θα ήταν ότι οι παλμοί φωτός από τα φώτα αυτά θα χρειαζόταν ένα χρόνο για να φτάσουν στη Γη και θα έφθαναν ταυτόχρονα.

Όταν θα τα βλέπαμε, θα παρατηρούσαμε μια αναλαμπή ηλικίας ενός έτους από αντικείμενα που βρίσκονται ένα έτος φωτός μακριά. Μπορούμε να φθάσουμε την ιδέα αυτή στα άκρα και να ρωτήσουμε ποιο είναι το παλαιότερο πράγμα στο σύμπαν, και αυτό είναι, εξ ορισμού, η στιγμή που άρχισε να υπάρχει το σύμπαν.

Το Ορατό Σύμπαν όπως είναι σήμερα

Αυτό συνέβη πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Εάν το σύμπαν δεν διαστέλλονταν, το πιο μακρινό πράγμα που θα μπορούσαμε να δούμε θα ήταν μια σφαίρα, με κέντρο τη Γη, με ακτίνα 13,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Αυτό το ονομάζουμε ορατό (ή παρατηρήσιμο) σύμπαν.

Μέσα σ 'αυτή τη σφαίρα, το φως θα είχε χρόνο να φτάσει σε μας. Εκτός αυτής της σφαίρας, δεν έχει. Δεν μπορούμε να δούμε τίποτα έξω από  αυτή τη σφαίρα.

Τώρα θα πρέπει να σας προειδοποιήσω και να επισημάνω ότι οι αριθμοί που ανέφερα για το ορατό σύμπαν είναι αληθινοί μόνο αν το σύμπαν δεν διαστέλλεται. Φυσικά, διαστέλλεται, οπότε η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Αλλά το θέμα είναι ότι υπάρχει μια σφαίρα με κέντρο τη Γη η οποία είναι η προέκταση του ορατού σύμπαντος.

Έχει να κάνει με το  πόσο μεγάλο είναι ολόκληρο το σύμπαν;

Η απάντηση σ 'αυτό είναι σχεδόν σίγουρα όχι. Το σύμπαν είναι μεγαλύτερο από αυτό που μπορούμε να δούμε τώρα. Και το γνωρίζατε ήδη αυτό. Για παράδειγμα, καθώς κοιτάζουμε τον ουρανό και βλέπουμε το φως από την αρχή του σύμπαντος σήμερα, μπορούμε να δούμε μέχρι κάποια απόσταση. Αν κοιτάξουμε ξανά αύριο, θα μπορέσουμε να δούμε αυτή την απόσταση, με μια επιπλέον ημέρα φωτός. Αυτό συμβαίνει επειδή το φως που ταξιδεύει μέσα σε αυτές τις 24 ώρες θα φθάσει σε μας αύριο.

Το ορατό Σύμπαν σε 4 ημέρες από σήμερα, κοκ.

Και, αναπόφευκτα, μέρα με τη μέρα, θα είμαστε σε θέση να δούμε μια όλο και μεγαλύτερη σφαίρα του σύμπαντος.

Υπάρχουν τόποι που δεν μπορούμε να δούμε σήμερα επειδή το φως απλά δεν είχε χρόνο να φτάσει σε εμάς, και έτσι θα τους δούμε αύριο. Και πάλι, αυτό αγνοεί τις επιπλοκές που οφείλονται στην διαστολή του σύμπαντος. - Θα φτάσουμε εκεί σε λίγο - . Έτσι, αν ολόκληρο το σύμπαν είναι μεγαλύτερο από το τμήμα που μπορούμε να δούμε, πόσο μεγάλο είναι;

Για να απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή, πρέπει να δημιουργήσουμε…αντίγραφα ασφαλείας και να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί. Ας αρχίσουμε να μιλάμε για το παλαιότερο και πιο απομακρυσμένο πράγμα που μπορούμε να δούμε.

Εκ των πραγμάτων, δεν μπορούμε να δούμε τη στιγμή κατά την οποία άρχισε το σύμπαν να υπάρχει. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το πρώιμο σύμπαν ήταν τόσο ζεστό που το φως δεν μπορούσε να περάσει μέσα από αυτό. Μπορείτε να το παρομοιάσετε με ομίχλη.

Ωστόσο, υπήρξε μια στιγμή, περίπου 380.000 χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη όταν το σύμπαν ήταν αρκετά ψυχρό για να γίνει διακριτό. Η θερμοκρασία στην οποία συνέβη αυτό ήταν περίπου 3.000 βαθμούς Κελσίου ή περίπου 5.400 βαθμοί Φαρενάιτ.

Παντού στο σύμπαν η θερμοκρασία ήταν ίδια. Και, στους 3.000 βαθμούς, έλαμπε ολόζεστο. Έτσι θα σκεφτόσαστε ότι όταν κοιτάμε τον ουρανό με τα τηλεσκόπια μας θα δούμε μια λάμψη σαν εκείνη που βλέπεις σε ένα χαλυβουργείο.

Αλλά εδώ μπαίνει η διαστολή του χώρου.

Από εκείνη την στιγμή, το σύμπαν επεκτείνει, ψύχει και ακόμα "τεντώνει τον χώρο. Το αποτέλεσμα αυτού είναι ότι αυτό που κάποτε θα είχε θεωρηθεί από το ανθρώπινο μάτι ως λευκό, δεν είναι πλέον ορατό και μπορεί να παρατηρηθεί μόνο από ραδιοκεραίες  ικανές να ανιχνεύουν μικροκύματα. Για το λόγο αυτό, αυτό το παλαιότερο πράγμα που μπορούμε πραγματικά να δούμε ονομάζεται Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου (ΚΑΥ ή στα Αγγλικά Cosmic Microwave Background – CMB) και η θερμοκρασία του σύμπαντος σήμερα είναι 2.7 βαθμοί Kelvin, ή -270 βαθμοί Κελσίου, ή -455 βαθμοί Φαρενάιτ. Επιλέξτε τις αγαπημένες σας μονάδες.

Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο ζήτημα.

Αυτή η Μικροκυματική ακτινοβολία η οποία μετρά ότι το σημερινό θερμοκρασιακό σύμπαν έχει 2,7 βαθμούς kelvin είναι ένα απολιθωμένο κατάλοιπο του φωτός το οποίο εκπέμφθηκε όταν το σύμπαν είχε θερμοκρασία περίπου 3.000 βαθμούς.

Η  θερμοκρασία αυτή είναι σχεδόν η ίδια παντού, αλλά μάθαμε ότι υπάρχουν πολύ μικρές διακυμάνσεις στη θερμοκρασία του σύμπαντος. Αυτές οι παραλλαγές είναι πραγματικά απίστευτα μικροσκοπικές.

Τα πιο καυτά και τα πιο κρύα σημεία ποσοστιαία είναι μόνο ένα εκατοστό διαφορετικά από το μέσο όρο. Η τρέχουσα και καλύτερη μέτρηση αυτών των παραλλαγών προέρχεται από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Planck.

Οι αστρονόμοι που χρησιμοποιούν το παρατηρητήριο Planck έχουν μετρήσει ολόκληρο τον ουρανό και ο χάρτης τους με τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας είναι αυτό που βλέπουμε εδώ.

Η Μικροκυματική Ακτινοβολία Υποβάθρου

Τα μπλε στίγματα είναι πιο κρύα από τον μέσο όρο και τα κόκκινα είναι θερμότερα. Αυτές οι διαφορές θερμοκρασίας είναι ωραίες, αλλά τι έχουν να κάνουν με το μέγεθος του σύμπαντος;

Αποδεικνύεται ότι αυτές οι παραλλαγές προκλήθηκαν από ηχητικά κύματα στο καυτό σύμπαν λίγο πριν γίνει διαφανές. Και επειδή γνωρίζουμε τη θερμοκρασία του σύμπαντος εκείνη την εποχή, και μετρήσαμε το συνολικό ποσό της ύλης που μπορούμε να δούμε στο σύμπαν, μπορούμε να υπολογίσουμε το μήκος κύματος αυτών των ηχητικών κυμάτων.

Είναι ένας πολύπλοκος, αλλά σαφής υπολογισμός. Και θέλω να τονίσω ότι δεν υπάρχει εικασία για κάτι τέτοιο. Έχουμε θερμαινόμενη ύλη σε αυτές τις θερμοκρασίες και έχουμε μετρήσει την ύλη που βλέπουμε στο ορατό σύμπαν. Γνωρίζουμε πολλά για τα μήκη κύματος του ήχου τα οποία ήταν παρόντα.

Ηχητική κυματομορφή

Ο ήχος στο πρώιμο σύμπαν είναι σχεδόν ο ίδιος με τον ήχο που χρησιμοποιείτε στην καθημερινή σας ζωή. Επίσης ο ήχος μεταδίδεται μέσω διακυμάνσεων της πυκνότητας του αέρα, και έτσι μπορείτε να ακούσετε μια ποικιλία από συχνότητες.

Στο πρώιμο σύμπαν, προκύπτουν περιοχές με υψηλότερη και χαμηλότερη πυκνότητα λόγω των ηχητικών κυμάτων, και αντιστοιχούν σε θερμότερα και πιο ψυχρά σημεία στη κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου. Και, δεδομένου ότι γνωρίζουμε το μήκος κύματος του πιο δυνατού ήχου στο σύμπαν πριν αυτό γίνει διαφανές, μπορούμε να υπολογίσουμε το γωνιακό μέγεθος στα πιο κοινά μεγέθη των ψυχρών και καυτών σημείων στο μικροκυματικό φόντο.

Επιπλέον, μπορούμε να υπολογίσουμε πιο μέγεθος είναι το πιο πιθανό, και το μέγεθος αυτό θα πρέπει να είναι μία μοίρα όπως φαίνεται από τη Γη.

Εντάξει, έτσι τώρα φθάνουμε κάπου. Έχουμε μια σταθερή πρόβλεψη για το μέγεθος των ζεστών και των ψυχρών σημείων. Αυτό μας φέρνει πιο κοντά στην ερώτησή μας, την οποία σας υπενθυμίζω ότι είναι το μέγεθος του σύμπαντος. Τώρα, η πρόβλεψη αυτή της μίας μοίρας εξαρτάται από το σχήμα του σύμπαντος.

Θερμά και Ψυχρά σημεία στο Σύμπαν όπως
απεικονίζονται στην Μ.Α.Υ.

Θυμηθείτε τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν που λέει ότι ο χώρος και ο χρόνος μπορούν να λυγίσουν και να μορφοποιηθούν. Ο χώρος μπορεί να είναι ένας από τους διαφορετικούς τύπους σχημάτων.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε αυτό στις τρεις διαστάσεις που γνωρίζουμε ότι πραγματικά έτσι είναι ο χώρος, έτσι πρέπει να το αντικαταστήσετε με μια δισδιάστατη αναλογία.

Ένας επίπεδος δισδιάστατος χώρος είναι σαν την επιφάνεια ενός τραπεζιού. Επίπεδο σημαίνει επίπεδο. Αλλά ένας δισδιάστατος χώρος θα μπορούσε να είναι σαν την επιφάνεια μιας σφαίρας, όπου, εάν θεωρήσουμε ότι περπατάτε συνεχώς πάνω στην επιφάνεια αυτή θα μπορούσατε, λογικά, να καταλήξετε από εκεί πού ξεκινήσατε.

Οι τρεις καταστάσεις του σχήματος του χώρου

1. Επίπεδος χώρος

2. Κλειστός χώρος

3. Ανοικτός χώρος

Αυτό ονομάζεται "Κλειστός χώρος".

Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ο χώρος θα μπορούσε να διαμορφωθεί σαν μια σέλα αλόγου. Αυτό είναι ένα παράδειγμα αυτού που ονομάζεται "Ανοικτός χώρος".

Αυτές λοιπόν είναι οι τρεις βασικές πιθανότητες του σχήματος του χώρου.

Πώς αυτό ταιριάζει στην ερώτησή μας; Εξαρτάται από το γεγονός ότι το φως ταξιδεύει σε ευθεία γραμμή στο διάστημα. Αλλά, αν ο χώρος είναι κυρτός, τότε μπορούμε να ξεγελαστούμε. Ας χρησιμοποιήσουμε τα θερμά και τα ψυχρά σημεία στο μικροκυματικό φόντο για να δούμε τι εννοούμε.

Εάν ο χώρος είναι επίπεδος και ένα μακρινό σημείο στο μικροκυματικό φόντο έχει πλάτος μίας μοίρας, τότε θα μετρήσουμε το μέγεθός του ως μία μοίρα. Αυτά είναι απλή τριγωνομετρία που μάθατε στο σχολείο, όπου ευθείες γραμμές ταξιδεύουν πάνω σε αυστηρά ευθείες γραμμές. Αλλά αυτή η συμπεριφορά δεν χρειάζεται να ισχύει.

Ας δούμε γιατί...

Για παράδειγμα, αν δύο μυρμήγκια βρίσκονταν σε επίπεδο χώρο και ήταν χωρισμένα με κάποια απόσταση και άρχιζαν να περπατούν παράλληλα το ένα με το άλλο σε μια ευθεία γραμμή σε αυτό το επίπεδο χώρο, θα παρέμειναν πάντα στην ίδια απόσταση. 

Αν κάνετε το ίδιο πράγμα σε έναν κλειστό ή σφαιρικό χώρο, τα δύο μυρμήγκια θα συναντούσαν τελικά το ένα το άλλο επειδή οι ευθείες γραμμές στο καμπύλο χώρο είναι καμπύλες. Είναι σαν τις γραμμές του γεωγραφικού μήκους σε μια υδρόγειο, όπου είναι παράλληλες στον ισημερινό, αλλά διασταυρώνονται στους πόλους.

Το αντίθετο ισχύει σε έναν "Ανοιχτό χώρο" όπως ο χώρος της σέλας.

Εκεί, τα δύο μυρμήγκια, έχουν αρχικά μια σταθερή απόσταση μεταξύ τους και περπατώντας σε ευθείες γραμμές, τελικά θα αποκλίνουν και θα απομακρυνθούν.

Αυτός είναι ακριβώς ο καμπύλος χώρος.

Αυτό έχει συνέπειες όταν μετράται το εμφανές μέγεθος αυτών των απομακρυσμένων σημείων του μικροκυματικού φόντου. Εάν ο χώρος είναι επίπεδος, η γραμμή που διασχίζει το σημείο που βλέπετε στο σχήμα και οι δύο γραμμές που πηγαίνουν από τις άκρες του σημείου στο τηλεσκόπιο σας σχηματίζουν ένα κοινό τρίγωνο. Αλλά σε ανοιχτό ή κλειστό καμπύλο χώρο, τα τρίγωνα παραμορφώνονται.

Προσέξτε εδώ, επειδή αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.

Σε έναν κλειστό ή σφαιρικό χώρο, αυτό που θα περίμενε κανείς να είναι ευθεία είναι καμπύλη με συγκεκριμένο τρόπο. Το κρίσιμο αποτέλεσμα είναι ότι η γωνία του τριγώνου κοντά στο μάτι σας είναι >> μεγαλύτερη << από το αν ο χώρος δεν ήταν καμπύλος.

Το αντίθετο ισχύει για έναν κλειστό ή υπερβολικό χώρο. Εδώ, η καμπυλότητα είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Βλέπουμε ότι η γωνία του τριγώνου κοντά στο μάτι σας είναι μικρότερη από από ότι θα ήταν αν ο χώρος δεν είχε καμπυλότητα.

Το τηλεσκόπιο δεν μπορεί να δει ολόκληρο το μονοπάτι που ταξιδεύει το φως. Το μόνο που βλέπει είναι η γωνία του φωτός που έρχεται στο μάτι μας ή στο τηλεσκόπιο. Το μόνο που βλέπετε είναι η γωνία του φωτός η οποία έρχεται στο μάτι σας, από τον κλειστό ή τον σφαιρικό χώρο, με τη γωνία να είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη και η γωνία που παρατηρείται στον ανοιχτό ή στον χώρο τύπου σέλας να είναι μικρότερη.

Και αν το εφαρμόσουμε αυτό στα σημεία του μικροκυματικού υπόβαθρου, αυτό σημαίνει ότι ένα σημείο που έχει πλάτος μία μοίρα σε επίπεδο χώρο θα είναι διαφορετικό σε ένα καμπύλο χώρο. Έτσι, αυτός είναι ένας τέλειος τρόπος για να ελέγξετε εάν ο χώρος είναι επίπεδος ή καμπύλος.

Σε ένα επίπεδο χώρο, το κυρίαρχο μέγεθος των σημείων θα πρέπει να είναι μία μοίρα. Εάν ο χώρος είναι καμπύλος και κλειστός, τα σημεία αυτά θα πρέπει να φαίνονται μεγαλύτερα. Εάν ο χώρος είναι καμπύλος και ανοιχτός, τα σημεία θα πρέπει να φαίνονται μικρότερα.

Τι ανακάλυψε λοιπόν το ΔΤ Πλανκ και τα άλλα πειράματα;

Οι μετρήσεις έδειξαν ότι το μέγεθος των σημείων είναι ΜΙΑ ΜΟΙΡΑ. Από αυτό, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο χώρος είναι ΕΠΙΠΕΔΟΣ.

Ή μήπως μπορούμε να το δούμε κι αλλιώς; Λοιπόν, ναι, κατά κάποιο τρόπο.

Αλλά αυτή θα λέγαμε ότι είναι μια απρόσεκτη δήλωση. Η φυσική είναι μια πειραματική επιστήμη. Όταν λέμε ότι η Γη είναι επίπεδη, αυτό που εννοούμε είναι ότι η μέτρηση είναι συνεπής με το να είναι επίπεδη. Αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι η μέτρηση είναι σύμφωνη με ένα μικρό κομμάτι καμπυλότητας.

Για παράδειγμα, αν βρεθούμε στην παραλία  και κοιτάξουμε τον ορίζοντα, σίγουρα φαίνεται επίπεδος. Αλλά, παρά τους ισχυρισμούς κάποιων ανθρώπων, η Γη σίγουρα ΔΕΝ είναι επίπεδη.

Είναι μια σφαίρα.

Έτσι, πρέπει να το έχετε υπόψη σας. Αυτό που φαίνεται να είναι επίπεδο μπορεί πράγματι να είναι καμπύλο. Και όταν μετράμε το χώρο, μπορούμε μόνο να πούμε ότι ΦΑΙΝΕΤΑΙ να είναι επίπεδος. Και αυτό ισχύει για τον χώρο. Ο χώρος φαίνεται να είναι επίπεδος.

Εάν, ο χώρος είναι επίπεδος, τότε το σύμπαν είναι άπειρο σε έκταση. Το ορατό μας σύμπαν είναι μια μικρή φούσκα σε μια απέραντη θάλασσα.

Ομοίως, εάν ο χώρος έχει σχήμα σέλας ... αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν υπερβολικό ή ανοιχτό χώρο ... ο χώρος είναι επίσης άπειρος.

Αλλά τι γίνεται αν ο χώρος είναι κλειστός και έχει σχήμα σφαίρας, αλλά τόσο μεγάλος ώστε να φαίνεται επίπεδος, όπως η Γη μπορεί να φαίνεται επίπεδη; Στην περίπτωση αυτή, ο χώρος δεν είναι άπειρος. Έχει πεπερασμένο μέγεθος.

Τώρα λοιπόν φθάνουμε κάπου.

Εάν το σύμπαν είναι κλειστό, πόσο μεγάλο είναι;

Λοιπόν αν κάνετε μια προσεκτική ανάλυση, χρησιμοποιώντας τη μέγιστη δυνατή καμπυλότητα που είναι δυνατή από τις καλύτερες μετρήσεις, διαπιστώνετε ότι το σύμπαν δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 250 φορές μεγαλύτερο από το ορατό σύμπαν.

Αυτή είναι και η απάντησή.

Πάντα είχαμε το σκεπτικό ότι το σύμπαν είναι μεγάλο, αλλά τώρα μπορούμε να δώσουμε έναν αριθμό σε αυτό. Το ορατό σύμπαν, που σημαίνει το τμήμα του σύμπαντος, που μπορούμε να δούμε χρησιμοποιώντας τα όργανα μας, είναι μια σφαίρα, με κέντρο τη Γη, και λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της διαστολής του Σύμπαντος, έχει διάμετρο 92 δις έτη φωτός.

Ωστόσο, ολόκληρο το σύμπαν, συμπεριλαμβανομένων των τμημάτων που δεν μπορούμε να δούμε, είναι τουλάχιστον 250 φορές ευρύτερο από αυτό. Και το σύμπαν θα μπορούσε πράγματι να είναι άπειρο σε μέγεθος...

Έχουμε προχωρήσει πέρα από μια απλή εικασία για το σύμπαν.

Φαινομενικά αδιάλλακτες ερωτήσεις παίρνουν τώρα απαντήσεις και, αυτό είναι ένα συναρπαστικό γεγονός."

Δείτε το βίντεο

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:

. Άρατος- Παρατηρησιακή Αστρονομία Σαλαμίνας

. Αστρονομία και Επιστήμη

. Αστροβραδιές Σαλαμίνας

Και στο blog: Αστρονομία και Επιστήμη

Πηγή κειμένου και εικόνων

https://www.youtube.com/watch?v=u23vZsJbrjE&feature=share&fbclid=IwAR35LREzaDwxQ0AX8k6rQJ04yt0-QVB6WkNeGd5So3MAE9bXfHz85vdXGLg

 Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

 https:/www.facebook.com/groups/174408446026959/

Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy