Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2019

"Τρία υπερμεγέθη τέρατα" - Ανακαλύφθηκαν στον πυρήνα ενός παράξενου γαλαξία

Σαν πανάρχαια μυθολογικά θηρία...


Μια διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Göttingen και στο Potsdam της Γερμανίας απέδειξε για πρώτη φορά ότι ο ακανόνιστος γαλαξίας NGC 6240 περιέχει τρεις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες.
Οι παρατηρήσεις (στην εικόνα) δείχνουν τις μαύρες τρύπες κοντά μεταξύ τους στον πυρήνα του γαλαξία. Η μελέτη δείχνει ταυτόχρονες διαδικασίες συγχώνευσης κατά τη διάρκεια σχηματισμού των μεγαλύτερων γαλαξιών στο Σύμπαν.

Ογκώδεις γαλαξίες, όπως ο Γαλαξίας μας, αποτελούνται συνήθως από εκατοντάδες δισεκατομμύρια αστέρια, φιλοξενώντας μια μαύρη τρύπα στα κέντρα τους με μάζα η οποία φθάνει μέχρι και τις 100 εκατομμύρια ηλιακές μάζες. Ο γαλαξίας NGC 6240 είναι καταλογραφημένος ως ακανόνιστος γαλαξίας λόγω του ιδιαίτερου σχήματος του. Μέχρι τώρα, οι αστρονόμοι υποθέτουν ότι σχηματίστηκε από τη σύγκρουση δύο μικρότερων γαλαξιών και ως εκ τούτου περιέχει δύο μαύρες τρύπες στον πυρήνα του.

Αυτοί οι γαλαξιακοί μας πρόγονοι κινούνται ο ένας προς τον άλλον με ταχύτητες πάνω από 100 Χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο,  και βρίσκονται ακόμα στη διαδικασία συγχώνευσης. Το σύστημα των γαλαξιών αυτών το οποίο απέχει περίπου 300 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας - κοντά στα κοσμολογικά πρότυπα ή στην κοσμολογική κλίμακα αν προτιμάτε- έχει μελετηθεί λεπτομερώς σε όλα τα μήκη κύματος και μέχρι στιγμής έχει θεωρηθεί πρότυπο για την αλληλεπίδραση των γαλαξιών.

"Μέσα από τις εξαιρετικά υψηλής χωρικής ανάλυσης παρατηρήσεις μας, καταφέραμε να δείξουμε ότι το σύστημα αλληλεπιδρώντων γαλαξιών NGC 6240 δεν φιλοξενεί δύο - όπως θεωρήθηκε προηγουμένως - αλλά τρεις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο κέντρο του", αναφέρει ο καθηγητής Wolfram Kollatschny από το Πανεπιστήμιο του Göttingen κύριος συγγραφέας της μελέτης. Κάθε ένα από τα τρία αυτά "υπερβαρέα θηρία" έχει μάζα πάνω από 90 εκατομμύρια Ήλιους. Βρίσκονται σε μια περιοχή του διαστήματος μικρότερη από 3000 έτη φωτός, δηλαδή σε λιγότερο από το ένα εκατοστό του συνολικού μεγέθους του Γαλαξία.

"Μέχρι τώρα, μια τέτοια συγκέντρωση τριών υπερμεγέθων μελανών οπών δεν είχε ποτέ ανακαλυφθεί στο σύμπαν", προσθέτει ο Δρ Peter Weilbacher του Ινστιτούτου Αστροφυσικής Λάιμπνιτς στο Potsdam της Γερμανίας (Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam- AIP). "Η παρούσα υπόθεση αποδεικνύει την ταυτόχρονη συγχώνευση τριών γαλαξιών μαζί με τις κεντρικές μαύρες τρύπες τους".

Η ανακάλυψη του τριπλού αυτού συστήματος είναι θεμελιώδους σημασίας για την κατανόηση της εξέλιξης των γαλαξιών με την πάροδο του χρόνου. Μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατόν να εξηγηθεί στο "παρόν" πώς οι μεγαλύτεροι και πιο ογκώδεις γαλαξίες, που γνωρίζουμε από το κοσμικό μας περιβάλλον, σχηματίστηκαν μόνο με την κανονική αλληλεπίδραση των γαλαξιών και τις συγχωνευτικές διεργασίες κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 14 δισεκατομμυρίων ετών περίπου, δηλαδή την ηλικία του σύμπαντος. "Αν όμως πραγματοποιηθούν ταυτόχρονες διαδικασίες συγχώνευσης διαφόρων γαλαξιών, τότε οι μεγαλύτεροι γαλαξίες με τις κεντρικές υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες τους μπορούσαν να εξελιχθούν πολύ πιο γρήγορα ", συνοψίζει ο Weilbacher. "Οι παρατηρήσεις μας παρέχουν την πρώτη ένδειξη αυτού του σεναρίου."

Για τις μοναδικές παρατηρήσεις υψηλής ακρίβειας του γαλαξία NGC 6240 με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (Very Large Telescope - VLT) των 8 μέτρων, ένα τηλεσκόπιο το οποίο διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο της Χιλής, ο τρισδιάστατος φασματογράφος MUSE (3D MUSE spectrographχρησιμοποιήθηκε σε λειτουργία υψηλής χωρικής  ανάλυσης (spatial high-resolution mode) μαζί με τέσσερα τεχνητά δημιουργούμενα αστέρια με laser και το σύστημα προσαρμοστικής οπτικής (adaptive optics). Χάρη στην εξελιγμένη τεχνολογία, οι εικόνες λαμβάνονται με μια ευκρίνεια παρόμοια με αυτή του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, αλλά επιπλέον περιέχουν ένα φάσμα για κάθε εικονοστοιχείο (pixel) εικόνας. Τα φάσματα αυτά ήταν καθοριστικά για τον προσδιορισμό της κίνησης, και της μάζας των υπερμεγέθων μελανών οπών στο γαλαξία NGC 6240.

Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι η παρατηρούμενη, επικείμενη συγχώνευση των υπερμεγέθων μελανών οπών σε μερικά εκατομμύρια χρόνια θα δημιουργήσει επίσης πολύ ισχυρά βαρυτικά κύματα. Στο εγγύς μέλλον, τα σήματα παρόμοιων αντικειμένων μπορούν να μετρηθούν με τον προγραμματισμένο για μελλοντική εκτόξευση δορυφορικό ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων LISA, όπου μπορούν να ανακαλυφθούν και άλλα συστήματα τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης.



. Η σχετική εργασία από το Πανεπιστήμιο του Göttingen

. Πρότυπη δημοσίευση: Wolfram Kollatschny et al. NGC6240: A triple nucleus system in the advanced or final state of merging. Astronomy & Astrophysics 2019. Doi: 10.1051/0004-6361/201936540.

. Εικόνα: P Weilbacher (AIP), NASA, ESA, The Hubble Heritage (STSCI/AURA)-Esa Hubble Collaboration, and A Evans (University of Virginia/NRAO/Stony Brook University)

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:


 Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy