Σε κανονική λειτουργία επανήλθε το σκάφος Juno στον Δία

Τα συστήματα της αποστολής ανταποκρίνονται σε όλες τις εντολές, ανακοίνωσε η NASA

Το Juno, εδώ σε καλλιτεχνική απεικόνιση της NASA, έφτασε στον Δία το περασμένο καλοκαίρι

Πασαντίνα, Καλιφόρνια 

Λίγες ημέρες αφότου το σκάφος Junο τέθηκε αυτόματα σε κατάσταση αναμονής λόγω αδιευκρίνιστου τεχνικού προβλήματος, η NASA ανακοίνωσε ότι όλα τα συστήματα της αποστολής επανήλθαν σε κανονική λειτουργία.

Η εντολή με την οποία το Juno βγήκε από την κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας, κατά την οποία όλα τα επιστημονικά όργανα μένουν απενεργοποιημένα, στάλθηκε από τη Γη την περασμένη Δευτέρα, ανακοίνωσε την Πέμπτη η αμερικανική υπηρεσία.

Ανταπόκριση σε όλες τις εντολές

«Το Juno είναι υγιές και ανταποκρίνεται σε όλες τις εντολές μας» δήλωσε ο Ρικ Ναϊμπάκεν του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, το οποίο έχει αναλάβει τη διαχείριση της αποστολής.

H αποστολή Juno, κόστους 1,1 δισ. δολαρίων, εκτοξεύτηκε τον Αύγουστο του 2011, τέθηκε σε τροχιά τον εφετινό Ιούλιο, και προγραμματίζεται να τερματιστεί με μια βουτιά αυτοκτονίας στον Δία το 2018.

Το σκάφος θα μπορούσε να αποκαλύψει αν ο γιγάντιος αέριος πλανήτης σχηματίστηκε στη σημερινή του θέση ή όχι, κάτι που θα βοηθήσει στην κατανόηση του σχηματισμού ολόκληρου του Ηλιακού Συστήματος.

Αναμένεται επίσης να αποκαλύψει πώς παράγεται το πανίσχυρο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη και αν στο κέντρο του υπάρχει στερεός πυρήνας.

Το σκάφος κινείται σε μια έντονη ελλειπτική τροχιά γύρω από τον Δία και θα πραγματοποιήσει το δεύτερο κοντινό πέρασμα από τον πλανήτη τον προσεχή Δεκέμβριο.

 tovima.gr/science 

Νέες εικόνες από το σημείο συντριβής του Schiaparelli στον Άρη

REUTERS/ESA

Στο πλαίσιο της κοινής αποστολής της ESA με τη Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος (Roscosmos), στόχος της προσεδάφισης του Schiaparelli στον Κόκκινο Πλανήτη ήταν να δοκιμασθούν τεχνολογίες που θα επιτρέψουν το 2020 να φθάσει με ασφάλεια στον Άρη το ρομποτικό όχημα Mars rover, το οποίο θα αναζητήσει ίχνη μικροβιακής ζωής.

Του Κώστα Δεληγιάννη

Νέες φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης, από τον δορυφόρο Mars Reconnaissance Orbiter της NASA, δείχνουν το Schiaparelli στο σημείο συντριβής του. Το σκάφος διακρίνεται με τη μεγαλύτερη έως σήμερα λεπτομέρεια, να βρίσκεται ακίνητο μέσα στην περιοχή όπου θα έπρεπε να προσεδαφισθεί, προφανώς όμως κατεστραμμένο.

Οι εικόνες ενδεχομένως να δώσουν στους υπεύθυνους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) σημαντικές πληροφορίες για την αιτία που δεν εξελίχθηκε σωστά η διαδικασία καθόδου του σκάφους.  Σε αυτές φαίνεται μία σκοτεινή περιοχή γύρω από την κάψουλα, κάτι που ίσως σημαίνει πως εξερράγη η δεξαμενή καυσίμων του σκάφους. Επίσης, φαίνεται πως με την πρόσκρουση δημιουργήθηκε ένα όρυγμα βάθους μισού μέτρου.

Στο πλαίσιο της κοινής αποστολής της ESA με τη Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος (Roscosmos), στόχος της προσεδάφισης του Schiaparelli στον Κόκκινο Πλανήτη ήταν να δοκιμασθούν τεχνολογίες που θα επιτρέψουν το 2020 να φθάσει με ασφάλεια στον Άρη το ρομποτικό όχημα Mars rover, το οποίο θα αναζητήσει ίχνη μικροβιακής ζωής.

Η απώλεια του σκάφους εγείρει δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το ρίσκο αποστολής του ρομπότ, το οποίο όπως και το Schiaparelli θα χρησιμοποιήσει μία θερμική «ασπίδα», ένα αλεξίπτωτο για να μειώσει την ταχύτητα καθόδου, καθώς και προωθητήρες στο τελικό στάδιο προσέγγισης, ώστε να αγγίξει το έδαφος με πολύ μικρή ταχύτητα.

Το σκάφος έχασε την επικοινωνία του με το Κέντρο Ελέγχου, κατά το τελευταίο λεπτό της προσεδάφισης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των υπευθύνων της αποστολής, αντί να προσεγγίσει απαλά το έδαφος, προσέκρουσε με ταχύτητα περίπου 300 χλμ./ώρα.

Όπως όλα δείχνουν, το αλεξίπτωτο ξεδιπλώθηκε νωρίτερα απ’ ό,τι έπρεπε. Επίσης, αν και οι προωθητήρες θα έπρεπε να παραμείνουν σε λειτουργία για 30 δευτερόλεπτα, πυροδοτήθηκαν για 3-4 δευτερόλεπτα. Έτσι, στα τελευταία 2-4 χιλιόμετρα της καθόδου του, το σκάφος ουσιαστικά εκτέλεσε ελεύθερη πτώση.

Κάνοντας τον απολογισμό της αποστολής, ο διευθυντής της ESA Γιάν Βέρνερ τη χαρακτήρισε πετυχημένη, αφού το σκάφος μετέδωσε δεδομένα κατά τη διάρκεια των 5-6 λεπτών της καθόδου του. Έτσι, εξασφάλισε στους επιστήμονες χρήσιμα δεδομένα, για να ανακαλύψουν τι ακριβώς δεν πήγε καλά.

ESA

Επίσης, το «μητρικό» διαστημόπλοιο του Schiaparelli, το Trace Gas Orbiter, κατάφερε να τεθεί με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Επομένως, θα μπορέσε να μελετήσει την αμτόσφαιρα του πλανήτη για ίχνη μεθανίου, όπως είχε σχεδιασθεί.

Λίγο μετά την αποτυχημένη κάθοδο του σκάφους, το Mars Reconnaissance Orbiter είχε φωτογραφήσει τη ζώνη προσεδάφισης, στέλνοντας στη Γη εικόνες στις οποίες το σκάφος αποτυπωνόταν με τη μορφή μίας μαύρης κουκίδας, ενώ το αλεξίπτωτο διακρινόταν σαν ένα μικρό λευκό αποτύπωμα. Αυτή τη φορά, ο δορυφόρος της NASA χρησιμοποίησε την πιο ισχυρή κάμερα HiRise, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη ανάλυση.


Κατά τραγική ειρωνεία, ο ίδιος δορυφόρος είχε εντοπίσει το Beagle-2, το πρώτο σκάφος της ESA που αποπειράθηκε να προσεδαφισθεί στον Κόκκινο Πλανήτη, και πάλι χωρίς επιτυχία. Όπως αποκάλυψαν τον Ιανουάριο του 2015 εικόνες από Mars Reconnaissance Orbiter, το Beagle-2 δεν είχε συντριβεί στον Άρη, αλλά δεν κατάφερε να αναπτύξει και τα τΑποθήκευσηέσσερα ηλιακά του πάνελ. Έτσι, δεν μπόρεσε ποτέ να τεθεί σε λειτουργία η αντένα του, για να στείλει και να λάβει ραδιοσήματα από τη Γη.

naftemporiki.gr

Ο Σταυρός του Αίνστάιν – Ένα κβάζαρ στην άκρη του σύμπαντος

Πρόκειται για ένα  Κβάζαρ που με τη βοήθεια ενός βαρυτικού φακού γίνεται τετραπλό είδωλό, που σχηματίζουν ένα σχεδόν τέλειο σταυρό (εξ ου και το όνομά του), με τον γαλαξία που παίζει το ρόλο του φακού στο κέντρο του.

Ο λεγόμενος «Σταυρός του Αϊνστάιν» είναι ένα παράδειγμα της επενέργειας βαρυτικού φακού. Σε αυτή την περίπτωση, το βαρυτικό πεδίο του γαλαξία Zwicky 2237+030 κάμπτει το φως που προέρχεται από το κβάζαρ QSO 2237+0305 ή QSO 2237+030 και που κατευθύνεται προς το μέρος μας, με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανίζεται στα τηλεσκόπια των αστρονόμων ένα τετραπλό είδωλο του κβάζαρ που σχηματίζει ένα σχεδόν τέλειο σταυρό (με τον γαλαξία στο κέντρο του), από όπου και πήρε αυτή του την ονομασία (οι βαρυτικοί φακοί προβλέπονται από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν). Το καθένα από τα 4 «υποείδωλα» μπορεί να μεταβάλλει για λίγο τη φωτεινότητά του ως αποτέλεσμα επιπρόσθετης προσωρινής βαρυτικής μικροεστιάσεως (microlensing) από μεμονωμένους αστέρες του γαλαξία.

Ο Σταυρός του Αϊνστάιν είναι ένα κβάζαρ που με τη βοήθεια ενός βαρυτικού φακού γίνεται τετραπλό είδωλo, που σχηματίζουν ένα σχεδόν τέλειο σταυρό (εξ ου και το όνομά του), με τον γαλαξία που παίζει το ρόλο του φακού στο κέντρο του.

Το κβάζαρ αυτό βρίσκεται περίπου 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ενώ ο γαλαξίας-φακός βρίσκεται σε απόσταση 400 εκατομμύρια έτη φωτός. Και οι δύο βρίσκονται στον αστερισμό του Πήγασου. Ο Σταυρός του Αϊνστάιν είναι γνωστός και ως Huchra’s Lens, ονομασία που φέρει το όνομα του Αμερικανού αστρονόμου John Huchra, ο οποίος τον ανακάλυψε.

Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα κβάζαρ τροφοδοτούνται από γιγάντιες μαύρες τρύπες οι οποίες τρέφονται με το γειτονικό τους αέριο. Το αέριο αφού παγιδεύτηκε στην ισχυρή βαρύτητα της μαύρης τρύπας συμπιέζεται και θερμαίνεται σε εκατομμύρια βαθμούς, εκπέμποντας έτσι ένα έντονο φως και / ή ενέργεια σε ραδιοκύματα. Τα περισσότερα κβάζαρ παραμονεύουν στο εξωτερικά όρια του σύμπαντος, πάνω από ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός μακριά.

Οι μαύρες τρύπες που δημιουργήθηκαν στις απαρχές του σύμπαντος μπορεί να είναι η αιτία για την δημιουργία των κβάζαρ, όπως ο Σταυρός του Αϊνστάιν. Δηλαδή τα πολύ φωτεινά, ενεργητικά κέντρα των μακρινών γαλαξιών που μπορεί να είναι και ένα τρισεκατομμύριο φορές φωτεινότερα από τον ήλιο μας.

 Υπάρχουν, επίσης, ισχυρές αποδείξεις ότι στο κέντρο του κάθε γαλαξία κατοικεί και μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας Γαλαξία.

 /physics4u.gr 

Αστρονομία – Σύμπαν: Το σύμπαν επεκτείνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό ή μήπως τα νέα δεδομένα οδηγούν σε άλλο συμπέρασμα;

Διάγραμμα της Διαστολής του Σύμπαντος

Πέντε χρόνια πριν, το Βραβείο Nobel στη Φυσική απονεμήθηκε σε τρεις αστρονόμους για την ανακάλυψή τους, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ότι το σύμπαν επεκτείνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Τα συμπεράσματά τους βασίστηκαν στην ανάλυση των υπερκαινοφανών Τύπου Ia – των θεαματικών θερμοπυρηνικών εκρήξεων αστέρων που πεθαίνουν – οι οποίοι εντοπίστηκαν από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble και άλλα μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια. Τώρα, μια ομάδα επιστημόνων υπό την ηγεσία του καθηγητή Subir Sarkar (εικόνα) του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, εξέφρασε αμφιβολία για την κυρίαρχη αυτή ιδέα.

Κάνοντας χρήση του συνεχώς αυξανόμενου συνόλου των δεδομένων – έναν κατάλογο από 740 υπερκαινοφανείς Τύπου Ia, δέκα φορές περισσοτέρων από το κανονικό μέγεθος δείγματος – οι ερευνητές βρήκαν ότι τα στοιχεία για επιτάχυνση ίσως είναι περισσότερο αδύναμα από ότι θεωρούνταν μέχρι τώρα, με τα δεδομένα να είναι συνεπή με ένα σταθερό ρυθμό επέκτασης. «Η ανακάλυψη της επιταχυνόμενης επέκτασης του σύμπαντος κέρδισε το Βραβείο Nobel, το Βραβείο Κοσμολογίας Gruber και το Βραβείο Καινοτομίας στην Θεμελιώδη Φυσική. Οδήγησε στην ευρύτατη αποδοχή της ιδέας ότι το σύμπαν κυριαρχείται από την σκοτεινή ενέργεια η οποία συμπεριφέρεται όπως μια κοσμολογική σταθερά – αυτό είναι τώρα το Καθιερωμένο Πρότυπο της Κοσμολογίας», είπε ο καθηγητής Sarkar, ο οποίος κατέχει επίσης και θέση στο Ινστιτούτο Niels Bohr, στην Κοπεγχάγη.

«Ωστόσο, τώρα υπάρχει μια πολύ μεγαλύτερη βάση δεδομένων υπερκαινοφανών, στα οποία εκτελούνται ενδελεχείς και με λεπτομέρεια στατιστικές αναλύσεις. Αναλύσαμε τον τελευταίο κατάλογο των 740 υπερκαινοφανών Τύπου Ia – δέκα φορές μεγαλύτερο από αυτόν στον οποίο βασίστηκε ο ισχυρισμός της ανακάλυψης – και βρήκαμε ότι τα στοιχεία για επιταχυνόμενη επέκταση είναι, το πολύ, αυτό που επιστήμονες χαρακτηρίζουν «3σ». Αυτό είναι μακριά από τα «5σ» που τυπικά απαιτούνται για να προταθεί μια ανακάλυψη θεμελιώδους σημασίας».

«Ένα ανάλογο παράδειγμα σε αυτό το πλαίσιο, είναι η πρόσφατη πρόταση για ένα νέο σωμάτιο στα 750 GeV με βάση τα δεδομένα από τον LHC στο CERN. Στην αρχή είχε ακόμη υψηλότερη σημαντικότητα – 3,9σ και 3,4σ τον Δεκέμβριο της περασμένης χρονιάς – και οδήγησε σε πάνω από 500 θεωρητικές δημοσιεύσεις. Ωστόσο, τον Αύγουστο ανακοινώθηκε ότι νέα δεδομένα δείχνουν ότι η σημαντικότητα έπεσε σε λιγότερο από 1σ. Ήταν μόνο μια στατιστική διαταραχή και δεν υπήρχε τέτοιο σωμάτιο».

Υπάρχουν άλλα διαθέσιμα δεδομένα που εμφανίζονται να υποστηρίζουν την ιδέα ενός επιταχυνόμενου σύμπαντος, όπως η πληροφορία από την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου – το αδύναμο φως της «μεγάλης έκρηξης» – από τον δορυφόρο Planck. Ωστόσο, «όλοι αυτοί οι έλεγχοι είναι έμμεσοι, που διεκπεραιώνονται στο πλαίσιο ενός υποθετικού μοντέλου και η κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία δεν επηρεάζεται απευθείας από την σκοτεινή ενέργεια. Στην πραγματικότητα, υπάρχει πράγματι ένα ήπιο φαινόμενο, το ολοκληρωμένο φαινόμενο Sachs-Wolfe, αλλά αυτό δεν έχει πειστικά ανιχνευτεί», είπε ο καθηγητής Sarkar.

«Έτσι, είναι αρκετά πιθανό ότι παραπλανηθήκαμε και ότι η φαινόμενη εκδήλωση της σκοτεινής ενέργειας είναι ένα επακόλουθο της ανάλυσης δεδομένων, σε ένα υπεραπλουστευμένο θεωρητικό μοντέλο – ένα [μοντέλο] που στην πραγματικότητα οικοδομήθηκε στη δεκαετία του 1930, πολύ πριν υπάρξει οποιοδήποτε πραγματικό δεδομένο. Ένα περισσότερο εκλεπτυσμένο θεωρητικό πλαίσιο, που λαμβάνει υπόψη την παρατήρηση ότι το σύμπαν δεν είναι ακριβώς ομογενές και ότι η περιεχομένη σε αυτό ύλη μπορεί να μη συμπεριφέρεται όπως ένα ιδεώδες αέριο – δυο υποθέσεις κλειδιά της τυπικής κοσμολογίας – ίσως να μπορεί καλά να λάβει υπόψη όλες τις παρατηρήσεις, χωρίς να απαιτείται η σκοτεινή ενέργεια. Στην πραγματικότητα, η ενέργεια κενού είναι κάτι για το οποίο στην θεμελιώδη θεωρία δεν έχουμε κατανοήσει απολύτως τίποτε».

Ο καθηγητής Sarkar προσέθεσε: «Φυσικά, είναι απαραίτητο να γίνει πολύ δουλειά για να πειστεί η κοινότητα των φυσικών για αυτό, αλλά η εργασία μας εξυπηρετεί στο να δείξει ότι ένα βασικός πυλώνας του καθιερωμένου κοσμολογικού μοντέλου είναι μάλλον αδύναμος. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η εργασία θα είναι κίνητρο για καλύτερες αναλύσεις των κοσμολογικών δεδομένων, καθώς επίσης ότι θα εμπνεύσει τους θεωρητικούς να διερευνήσουν για περισσότερο λεπτομερή κοσμολογικά μοντέλα. Σημαντικές πρόοδοι θα γίνουν όταν το Εξαιρετικά Μεγάλο Ευρωπαϊκό Τηλεσκόπιο (European Extremely Large Telescope) θα κάνει παρατηρήσεις με ένα εξαιρετικά υπερευαίσθητο λέιζερ για να μετρήσει άμεσα, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου από δέκα έως 15 χρόνια, εάν ο ρυθμός επέκτασης του σύμπαντος πράγματι επιταχύνεται».

Πηγή: Oxford University

Περισσότερα στη δημοσίευση: Marginal evidence for cosmic acceleration from Type Ia supernovae. Scientific Reports.

egno.gr

Που στον Άρη;

Απόδοση -Μετάφραση : Ματθαίος Παπαπούλιας.

Εισαγωγη

     Πριν το τέλος της δεκαετίας το πρώτο Ευρωπαϊκό Rover , μέρος της αποστολής ExoMars  θα προσεδαφιστεί στον Άρη το 2020 για να αναζητήσει ενδείξεις ζωής. Αλλά που θα πρέπει να προσεδαφιστεί ;

     Τον Δεκέμβριο του 2013, επιστήμονες κλήθηκαν να προτείνουν περιοχές προσεδάφισης που θα επέτρεπαν και την ασφαλή προσεδάφιση και την λειτουργία του οχήματος ( rover) .

     Από τις οκτώ περιοχές προσεδάφισης που προτάθηκαν και συζητήθηκαν τον Απρίλιο του 2014, επιλέχθηκαν τέσσερις  υποψήφιες θέσεις προσεδάφισης για περαιτέρω ανάλυση.

    Τον Οκτώβριο του 2015, η ’’Oxia Planum’’ προτάθηκε ως κύρια υποψήφια περιοχή προσεδάφισης.

ΥψομετρικόςΠεριορισμός

     Αρχικά για να έχουμε μια ασφαλή προσεδάφιση η περιοχή πρέπει να είναι χαμηλότερη από 2 km (Υψομετρικός Περιορισμός).

    Όλα τα οχήματα προσεδάφισης (Landers) χρησιμοποιούν ένα αλεξίπτωτο για να ελαττώσουν ταχύτητα καθώς μπαίνουν μέσα στην λεπτή ατμόσφαιρα του Άρη. Για να σιγουρέψουν ότι το αλεξίπτωτο έχει αρκετό χρόνο για να κάνει την δουλειά του τα οχήματα προσεδάφισης (landers)  χρειάζεται να προσεδαφιστούν όσο πιο χαμηλά γίνεται στα όρια δηλαδή του υψομετρικού περιορισμού.

Περιορισμός Γεωγραφικού Πλάτους

     Επομένως, επειδή τα οχήματα αυτά (rovers) είναι τροφοδοτούμενα από τον Ήλιο, το ExoMars Rover  πρέπει να προσεδαφιστεί σε γεωγραφική ζώνη ανάμεσα σε 05° Νότια και 25° Βόρεια.

     Γεωγραφικά πλάτη έξω από αυτό θα προκαλούσαν υποβάθμιση στην ηλεκτρική ενέργεια ή θα προκαλούσαν θερμικές διαταραχές στο όχημα .

Γεωλογικός περιορισμός

     Τα περισσότερα από τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει τα τελευταία 40 χρόνια λένε ότι τα παλαιότερα χρόνια ο Άρης ήταν πιο φιλόξενο μέρος για ζωή. Ο Άρης ήταν σίγουρα πιο υγρός, πιθανώς θερμότερος και είχε πολύ πυκνότερη ατμόσφαιρα από ότι σήμερα.

     Το όχημα ExoMars έχει να προσεδαφιστεί κάπου με ''αρχαίες'' πέτρες οι οποίες από μόνες τους είναι μία ''καταγραφή'' του περιβάλλοντος. Αυτό σημαίνει ότι η  προσεδάφιση πρέπει να γίνει σε περιοχή παλαιότερη από 3.6 δις χρόνια η οποία και είναι η ίδια ηλικία κάποιων από τον παλαιότερων πετρωμάτων στην Γη.

Mawth Vallis

     Αυτή η περιοχή περιέχει ένα μεγάλο κανάλι εκροής που είναι γνωστό ως Mawth Vallis,το οποίο αποφόρτισε τεράστιες ποσότητες νερού στις βόρειες πεδιάδες. Ή προτεινόμενη περιοχή προσεδάφισης (landing site) για το ExoMars βρίσκεται ακριβώς νότια αυτού του καναλιού.

     Υπάρχουν φυλλοπυριτκά κοιτάσματα (Silicates) που παρέχουν μια μοναδική ευκαιρία για αξιολόγηση της υδάτινης δραστηριότητας που υπήρχε παλαιότερα στον Άρη, επισημαίνοντας έτσι την πιθανότητα ότι μπορεί να υπήρχε κατοικήσιμο περιβάλλον κατά την διάρκεια της περιόδου Noachian (3,6 δις έτη πριν).

Oxia Planum

     Η περιοχή χαρακτηρίζεται από το αρχαίο ορεινό κρατηροειδές έδαφος της το οποίο γίνεται όλο και ποιο  ''συρικνωμένο'' προς τα ορεινά-πεδινά σύνορα του.

     Η περιοχή επιλέχθηκε γιατί περιλαμβάνει εκτεταμένα, πολυεπίπεδα ανοίγματα , καθώς και πλούσια κοιτάσματα σε σίδηρο και μαγνήσιο.

     Τα κοιτάσματα στην περιοχή αυτή φαίνονται σαν το κλειδί στην μελέτη της δραστηριότητας υδάτων στον πρώιμο Άρη και στην αναζήτηση στοιχείων για κατοικήσιμο περιβάλλον στην πρώιμη ιστορία του πλανήτη.

Hypanis Vallis

      H Hypanis Vallis είναι μια από διάφορες κοιλάδες που τοποθετούνται μεταξύ των δύο μεγάλων καναλιών εκροής, Maja Vallis στη δύση και Shalbatana Vallis στην ανατολή.

      Το Hypanis Vallis βρίσκεται σε μία  ποταμίσια εκταφή κωνοειδούς εναπόθεσης πιθανώς το υπόλοιπο ενός αρχαίου ποταμίσιου ''δέλτα''στο τέλος ενός σημαντικού δικτύου κοιλάδων.

     Τα ευδιάκριτα στρώματα των λεπτόκοκκων ιζηματωδών από βράχους παρέχουν την πρόσβαση στο υλικό που κατατίθεται για 3,45 δισεκατομμύρια χρόνια.

Aram Dorsum

     H Aram Dorsum βρίσκεται στις πεδιάδες της μέσης ηλικίας Noachian, περίπου 4 δισεκατομμύρια χρονών. Περιλαμβάνει τους βαλμένους σε στρώσεις ιζηματώδεις βράχους που διασχίζονται από μια προεξέχουσα κορυφογραμμή καναλιών, η οποία είναι 80 χλμ μήκος και 1,2 χλμ πλάτος.

     Οι αρχαίες λίμνες και οι ποταμοί επί αυτού του τόπου θα ήταν ευνοϊκοί για την ανάπτυξη της ζωής, καθώς επίσης και για τη συντήρηση των ‘’βιολογικών υπογραφών’’της. Οι μακρόβιες υδάτινες συνθήκες που καταγράφονται στο μοτίβο του μεταναστευτικού καναλιού θα ήταν κρίσιμες για την καθιέρωση ενός κατοικήσιμου περιβάλλοντος.

Επομένως τι ;

     Η LSSWG (The Landing Site Selection Working Group) δηλαδή η ομάδα επιλογής περιοχής προσεδάφισης επίσης πρότεινε να εξεταστεί η Oxia Planum σαν μία από τις δύο περιοχές εφεδρικής προσεδάφισης για την προγραμματισμένη εκτόξευση το 2020, με δεύτερη επιλογή την  Aram Dorsum και την Mawrth Vallis.

     Κατά τα επόμενα χρόνια, κάθε μια από αυτές τις περιοχές θα μελετηθεί με περισσότερη λεπτομέρεια από οποιαδήποτε άλλη θέση στον Άρη. Το έτος πριν από την έκτόξευση, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος θα κάνει τη τελική απόφαση.

Μείνετε συντονισμένοι!

ΠΗΓΕΣ: http://whereonmars.co/app/#0

               http://whereonmars.co/app/#2

               http://whereonmars.co/app/#3

               http://whereonmars.co/app/#4

               http://whereonmars.co/app/#5

               http://whereonmars.co/app/#6

               http://whereonmars.co/app/#7

               http://whereonmars.co/app/#8

Ο Ερμής

Είναι γεωλογικά ενεργός και «τρέμει» από τους σεισμούς

Ο Πλανήτης Ερμής. Φωτογραφία: NASA

Έως τώρα η Γη ήταν ο μόνος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα που θεωρείτο ότι εμφανίζει σήμερα ενεργή γεωλογική δραστηριότητα, Αλλά μια σειρά από γεωλογικά χαρακτηριστικά στην επιφάνεια του Ερμή, τα οποία αποκαλύπτουν οι εικόνες που έστειλε το σκάφος Messenger της (NASA, δείχνουν ότι πιθανότατα ο κοντινότερος στον Ήλιο πλανήτης είναι τεκτονικά ενεργός, εμφανίζοντας ακόμη σεισμική δραστηριότητα. Έως τώρα η Γη ήταν ο μόνος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα που θεωρείτο ότι εμφανίζει σήμερα ενεργή γεωλογική δραστηριότητα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον πλανητικό επιστήμονα Τόμας Γουότερς του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν της Ουάσιγκτον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», ανέλυσαν στοιχεία που έστειλε το αμερικανικό σκάφος κατά τους τελευταίους 18 μήνες σε τροχιά γύρω από τον Ερμή.

Για πρώτη φορά παρατηρήθηκαν μικρά ρήγματα μήκους κάτω των δέκα χιλιομέτρων και απόκρημνες πλαγιές ύψους το πολύ μερικών δεκάδων μέτρων, που έχουν σχηματισθεί σχετικά πρόσφατα, κατά τα τελευταία 50 εκατ. χρόνια.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι νέα ρήγματα δημιουργούνται ακόμη και σήμερα, καθώς το εσωτερικό του μικρού πλανήτη συνεχίζει να ψυχραίνεται, αναγκάζοντας την επιφάνειά του να συρρικνώνεται αργά. Μελλοντικές αποστολές στον Ερμή είναι πιθανό να ανιχνεύσουν για πρώτη φορά άμεσα σεισμούς, που σχετίζονται με αυτή τη συνεχιζόμενη γεωλογική δραστηριότητα.

Ο Ερμής αρχικά μελετήθηκε εξ αποστάσεως από το σκάφος «Μάρινερ 10» της NASA, ενώ το 2011 τέθηκε για πρώτη φορά σε τροχιά γύρω του το Messenger. Το τελευταίο είχε προ καιρού αποκαλύψει μεγάλες απόκρημνες πλαγιές, μήκους έως 1.000 χιλιομέτρων και ύψους άνω των τριών χιλιομέτρων, που θεωρήθηκαν ενδείξεις παλαιότερης τεκτονικής δραστηριότητας.

Οι πλαγιές αυτές δημιουργούνται όταν, κατά μήκος των τεκτονικών ρηγμάτων, τα πετρώματα από αντίθετες κατευθύνσεις ωθούνται τα μεν προς τα δε, με συνέπεια να δημιουργούνται απόκρημνες ανυψώσεις του εδάφους. Καθώς όμως αυτή τη φορά το σκάφος Messenger πλησίασε πιο κοντά από κάθε άλλη φορά στον πλανήτη, έγιναν ορατά ρήγματα και γκρεμοί πολύ μικρότερου μεγέθους, που αποτελούν ενδείξεις για πολύ πρόσφατη τεκτονική δραστηριότητα.

Παρόμοιες απόκρημνες πλευρές έχουν εντοπισθεί στη Σελήνη και οι σεισμογράφοι που τοποθέτησαν οι αστροναύτες των αποστολών «Απόλλων», ανίχνευσαν στο φεγγάρι 28 ρηχούς σεισμούς 1,5 έως 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ μεταξύ 1969-1977.

«Περιμένουμε να βρούμε συγκρίσιμους ρηχούς σεισμούς και στον Ερμή, πιθανώς πολύ περισσότερους, καθώς συρρικνώνεται πιο πολύ από τη Σελήνη», δήλωσε ο Γουότερς, σύμφωνα με το Space.com.

Παραμένει πάντως μυστήριο γιατί ένας τόσο μικρός πλανήτης όπως ο Ερμής δεν έχει ήδη χάσει τελείως την αρχική εσωτερική θερμότητά του, αλλά παραμένει ακόμη αρκετά θερμός, ώστε να συνεχίζει την αργή συρρίκνωσή του.

 physics4u.gr 

Το Διαστημικό Σκάφος Juno έχει Πρόβλημα με τον Κινητήρα του

Για το διαστημικό σκάφος Juno της NASA, όλα πήγαιναν καλά μέχρι την εισαγωγή του σε τροχιά γύρω από το Δία στις 4 Ιουλίου – όσο καλά μπορούν να πάνε τα πράγματα από την ακτινοβολία που βομβαρδίζει το διαστημικό σκάφος. Αυτό τελείωσε όταν οι διαχειριστές της αποστολής προσπάθησαν να στείλουν εντολές στο σκάφος την προηγούμενη Πέμπτη.


Σύμφωνα με ένα δελτίο τύπου της NASA, δύο βαλβίδες ελέγχου του ήλιου που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πυροδότηση της κύριας μηχανής του διαστημικού σκάφους δεν λειτούργησαν σωστά κατά τη διάρκεια της ακολουθίας των εντολών. «Οι βαλβίδες θα έπρεπε να έχουν ανοίξει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, αλλά χρειάστηκαν αρκετά λεπτά», ανέφερε ο Rick Nybakken, διαχειριστής έργου του Juno στο Jet Propulsion Laboratory της NASA. «Πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό το θέμα πριν προχωρήσουμε προς τη λειτουργία της κύριας μηχανής».

Η NASA είχε την πρόθεση να βάλει σε λειτουργία τον κινητήρα Leros 1b του διαστημικού σκάφους, η κύρια πηγή ώσης του, την επόμενη Τετάρτη. Ο στόχος ήταν να φέρει το Juno σε μια μικρότερη τροχιακή περίοδο γύρω από τον γιγάντιο πλανήτη, από 53,4 σε 14 ημέρες. Ο βέλτιστος χρόνος για έναν τέτοιο «ελιγμό μείωσης περιόδου» είναι όταν το διαστημικό σκάφος βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη, έτσι η επόμενη ευκαιρία του Juno για τη λειτουργία του κινητήρα δε θα έρθει μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου. Αυτή επρόκειτο να είναι η τελευταία καύση του κινητήρα, που πυροδοτήθηκε άψογα στις 4 Ιουλίου για να θέσει το Juno σε ακριβή τροχιά γύρω από τον Δία. Μελλοντικοί χειρισμοί μπορούν να διεξαχθούν από μικρότερους προωθητήρες.


Οι επιστήμονες της αποστολής τόνισαν ότι η μεγαλύτερη τροχιακή περίοδος δεν θα επηρεάσει την ποιότητα των επιστημονικών δεδομένων που μπορεί να συλλέξει το Juno καθώς θα πετά κοντά στους πόλους του πλανήτη. Ωστόσο, εάν το πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί, το διαστημικό σκάφος δεν θα είναι σε θέση να κάνει όσα κοντινά περάσματα (flybys) ήλπιζαν οι επιστήμονες λόγω της αναμενόμενης υποβάθμισης του διαστημικού οχήματος και των επιστημονικών του οργάνων, δεδομένου ότι πετά μέσα στο σκληρό περιβάλλον ακτινοβολίας του Δία. Η NASA ελπίζει ότι το Juno θα κάνει 36 τροχιές κατά τη διάρκεια των επόμενων 20 μηνών.

 tsene.com 

Είναι το ταξίδι στον χρόνο επιστημονικά εφικτό ή είναι επιστημονική φαντασία;

Αν πιστεύετε ότι το ταξίδι στο χρόνο δεν έχει θέση σε μια σοβαρή επιστημονική συζήτηση ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας εκλαϊκευμένων επιστημονικών βιβλίων,  Jim Al-Khalili (20 Σεπτεμβρίου 1962) στο Πανεπιστήμιο του Surrey της Αγγλίας διαφωνεί. Λέει ότι το θέμα του ταξιδιού στον χρόνο περιέχει μερικές από τις ιδέες των θεωριών της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν.

Είναι αλήθεια πως όταν οι φυσικοί θέλουν να διεγείρουν το ενδιαφέρον του κοινού για το αντικείμενό τους, δεν στρέφονται στην επιστήμη των υλικών, ούτε στον ηλεκτρομαγνητισμό ή τη θερμοδυναμική, αλλά στην κοσμολογία, την σκοτεινή ενέργεια και την σκοτεινή ύλη, το Big Bang, τις μαύρες τρύπες, τα ταξίδια στον χρόνο, το σωματίδιο Higgs ή του Θεού και την αστροφυσική. Πάντα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον να δεις στο δίκτυο για αυτά τα θέματα που γίνονται ‘ανάρπαστα’ από το κοινό. Ειδικά η έρευνα των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης και του σωματιδίου Higgs στον Μεγάλο Επιταχυντή Συγκρουόμενων Δεσμών Αδρονίων, συναντάει το ενδιαφέρον ακόμα και της τηλεόρασης.  

Μπορεί όμως να θεωρηθεί η διαπραγμάτευση ενός θέματος σαν το ταξίδι στο χρόνο σαν να ενδίδουμε στην επιστημονική φαντασία; Πολλοί πιστεύουν ότι το ζήτημα αυτό δεν έχει λυθεί ακόμα τελειωτικά. Και στην λαχτάρα των επιστημόνων να δώσουν απάντηση στα τεράστια προβλήματα που υπάρχουν για τα ταξίδια στον χρόνο, βλέπουμε ότι σκύβουν ξανά με μεγάλη προσοχή στις βασικές ιδέες της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν. Πολλοί από μας που έχουν δει τον Εξολοθρευτή ή είναι οπαδοί του Dr Who θα μπορούσαν να πουν ότι η έννοια του ταξιδιού στο χρόνο, μολονότι ιδιαίτερα διασκεδαστική, είναι απλά παράλογη και δεν έχει θέση στην αληθινή επιστήμη. Ωστόσο, όπως πιστεύει και ο Jim Al-Khalili οι νόμοι της φυσικής επιτρέπουν το ταξίδι στο χρόνο.

Έχει αποδειχθεί ότι το ταξίδι στο παρελθόν είναι πάρα πολύ δύσκολο, αλλά το ταξίδι στο μέλλον είναι ευκολότερο από το ταξίδι στο παρελθόν. Κι αυτό μας παραξενεύει, γιατί το παρελθόν μπορεί να μην είναι προσβάσιμο αλλά τουλάχιστον είναι ‘εκεί έξω’ κατά κάποιο τρόπο: γιατί έχει συμβεί. Το μέλλον από την άλλη, απομένει να συμβεί. Πώς μπορούμε να επισκεφτούμε έναν χρόνο που δεν έχει ακόμη συμβεί; Ωστόσο, το ταξίδι στο μέλλον μέσω ταχείας κίνησης δεν προϋποθέτει ότι το μέλλον είναι ήδη ‘εκεί έξω’ περιμένοντας για εμάς. Σημαίνει ότι κινούμαστε έξω από το χρονικό πλαίσιο οποιουδήποτε άλλου και μέσα σε κάποιο στο οποίο ο χρόνος κινείται πιο αργά. Ενώ εμείς βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση, ο χρόνος έξω κυλάει πιο γρήγορα και το μέλλον ξεδιπλώνεται με μεγάλη ταχύτητα. Όταν επανερχόμαστε στο αρχικό χρονικό πλαίσιο θα έχουμε φτάσει στο μέλλον πιο γρήγορα από κάθε άλλον.

Από την άλλη, υπάρχουν πολλά παράδοξα παραδείγματα του πώς θα ήταν τα πράγματα αν το ταξίδι στο παρελθόν ήταν εφικτό. Για παράδειγμα, αν πηγαίναμε στο παρελθόν και σκοτώναμε τον ίδιο μας τον εαυτό, ή τον παππού μας (οπότε δεν θα είχε γεννηθεί ο πατέρας μας και φυσικά εμείς οι ίδιοι), τι θα συνέβαινε τότε; Θα εξαφανιζόσασταν απλά καθώς ο νεότερος εαυτό σας θα έπεφτε στο έδαφος; Κι αν είχαμε πεθάνει στο παρελθόν, τότε ποιος θα ήταν αυτός που θα μας σκότωνε; Αυτό είναι ένα πολύ γνωστό παράδοξο. Σκεφτείτε το. Φαίνεται ότι δεν μπορούμε να σκοτώσουμε τον νεότερο εαυτό μας, επειδή πρέπει να επιζήσουμε της δολοφονικής απόπειρας για να γίνουμε ο δολοφόνος μας.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Μπορεί να ακούγεται κάπως παράξενο αλλά θα πρέπει να δούμε πώς συνδέεται με το ταξίδι στο χρόνο. Η ιδέα του επιβραδυνόμενου χρόνου μας παρέχει κυριολεκτικά έναν τρόπο ταξιδιού στο μέλλον. Αν επρόκειτο να κάνετε το γύρο του Γαλαξία μας με έναν πύραυλο, με ταχύτητα κοντά στην ταχύτητα του φωτός, ας πούμε για τέσσερα χρόνια, θα παθαίνατε μάλλον σοκ όταν θα γυρνούσατε στο σπίτι σας στη Γη. Αν το ημερολόγιό σας στον πύραυλο σάς πληροφορούσε ότι φύγατε τον Ιανουάριο του 2005 και επιστρέψατε τον Ιανουάριο του 2009, τότε, ανάλογα με την ακριβή σας ταχύτητα και το πόσο καμπύλη ήταν η διαστρική τροχιά σας, θα διαπιστώνατε ότι στη Γη το έτος θα ήταν το 2045 και όλοι θα είχαν γεράσει κατά 40 χρόνια. Αυτοί θα σοκάρονταν εξίσου βλέποντάς σας πόσο νέος/νέα φαίνεστε ακόμη έχοντας υπόψη πόσο πολύ λείψατε, σύμφωνα με αυτούς.

Μέσα στον πύραυλο θα είχαν περάσει 4 χρόνια ενώ τα ρολόγια στη Γη θα μετρούσαν 40 χρόνια. Αυτό θα σήμαινε, για κάθε λόγο και σκοπό, ότι θα είχατε κάνει ένα άλμα 36 ετών στο μέλλον.

Αυτό το φαινόμενο έχει ελεγχθεί και επιβεβαιωθεί πολλές φορές σε διαφορετικά πειράματα με εξαιρετικά μεγάλο βαθμό ακρίβειας. Το 1971 οι J. C. Hafele και Richard E. Keating τοποθέτησαν τέσσερα υψηλής ακρίβειας ατομικά ρολόγια σε ένα αεριωθούμενο αεροπλάνο και τα ταξίδεψαν γύρω από τη Γη με φορά προς τα ανατολικά. Μετά την επιστροφή του αεροσκάφους τα ρολόγια αυτά συγκρίθηκαν με ατομικά ρολόγια αναφοράς του Αμερικανικού Ναυτικού Αστεροσκοπείου: τα ρολόγια που ταξίδεψαν βρίσκονταν ένα μικροσκοπικό κλάσμα του δευτερολέπτου πίσω από τα ρολόγια αναφοράς.

Αν και το αεροσκάφος είχε μια ταχύτητα ως προς το έδαφος πάνω από χίλια χιλιόμετρα ανά ώρα, η ταχύτητα του φωτός είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη, γεγονός στο οποίο οφείλεται η πολύ μικρή και μάλλον όχι εντυπωσιακή διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες ρολογιών. Όπως και να έχει, αυτή η διαφορά είναι πραγματική και τα ρολόγια τόσο ακριβή που δεν υπάρχει αμφιβολία για τις ενδείξεις τους ή τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτές.

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ;

Αυτό που πρέπει να θυμόσαστε για το ταξίδι στο παρελθόν είναι ότι επιτρέπεται να παρέμβετε στην ιστορία όσο τα πράγματα παραμένουν όπως είναι. Δεν μπορείτε να αλλάξετε το παρελθόν.

Καταρχήν, θα υπήρχαν δύο τρόποι για να πάμε πίσω στο παρελθόν. Ένας είναι πηγαίνοντας προς τα πίσω μέσα στο χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι δείκτες του ρολογιού σας θα κινούνταν αντίθετα. Αυτό θα απαιτούσε ταχύτητες μεγαλύτερες από αυτήν του φωτός κάτι που η θεωρία της σχετικότητας μας λέει ότι είναι αδύνατο, κι έτσι δεν είναι ο τύπος του ταξιδιού στο χρόνο που παρουσιάζω εδώ.

Ο άλλος τρόπος είναι ταξιδεύοντας σε ό,τι εμφανίζεται σε εσάς να είναι εμπρός στο χρόνο (το ρολόι σας τρέχει μπροστά) αλλά κινούμενος κατά μήκος μιας στρεβλωμένης διαδρομής στο χωροχρόνο που σας επιστρέφει πίσω στο δικό σας παρελθόν (όπως κάνοντας το βρόχο σε ένα τρενάκι του Λούνα Παρκ). Ένας τέτοιος βρόχος είναι γνωστός στη φυσική ως κλειστή χρονοειδής καμπύλη και υπήρξε αντικείμενο έντονης θεωρητικής έρευνας κατά την τελευταία δεκαετία. Ήταν, πάντως, γνωστό για μισό αιώνα ότι οι εξισώσεις της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν επιτρέπουν τέτοιες κλειστές χρονοειδείς καμπύλες: ο Αμερικανός μαθηματικός Kurt Gödel έδειξε το 1949 ότι αυτού του τύπου το ταξίδι στο παρελθόν είναι θεωρητικά εφικτό.

Άρα προς τι όλη αυτή η φασαρία;

Το ταξίδι στο μέλλον έχει πραγματοποιηθεί και το ταξίδι στο παρελθόν, αν και δύσκολο, δεν απαγορεύεται από τη θεωρία. Τι περιμένουμε λοιπόν; Γιατί δεν έχουμε κατασκευάσει ακόμη μια μηχανή του χρόνου; Το πρόβλημα είναι, πέρα από το γεγονός ότι είναι υπέρμετρα δύσκολο να κατασκευάσουμε κλειστές χρονοειδείς καμπύλες στο χωροχρόνο, ότι δεν κατανοούμε πραγματικά τη θεωρία. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε στις αρχές του 21ου αιώνα, η γενική σχετικότητα μάς λέει ότι δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τα ταξίδια στο χρόνο, ωστόσο πολλοί φυσικοί ελπίζουν ότι μια καλύτερη κατανόηση των εμπλεκόμενων μαθηματικών θα οδηγήσει τελικά στο συμπέρασμα ότι οι χρονικοί βρόχοι είναι ανέφικτοι.

Προς το παρόν, δεν μπορούμε να απορρίψουμε το ενδεχόμενο ότι μια φυσική μηχανή του χρόνου υπάρχει κάπου μέσα στο Σύμπαν. Είναι θεωρητικά δυνατό ο χωροχρόνος να είναι τόσο στρεβλωμένος παρουσία ενός πολύ ισχυρού βαρυτικού πεδίου, κάτω από πολύ ειδικές συνθήκες, ώστε να σχηματιστεί ένας χρονικός βρόχος. Αν κατά τη διάρκεια ενός μελλοντικού διαστημικού ταξιδιού, γλιστρήσουμε κατά μήκος μίας τέτοιας οντότητας, η οποία είναι γνωστή ως σκουληκότρυπα, ενδεχομένως να μας παράσχει μια μόνιμη σύνδεση με το παρελθόν.

Επί του παρόντος, ο καλύτερος τρόπος να απορρίψουμε την ύπαρξη των χρονικών βρόχων είναι να αναρωτηθούμε πού είναι άραγε όλοι οι χρονοταξιδιώτες από το μέλλον. Εάν οι μελλοντικές γενιές καταφέρουν ποτέ να χτίσουν μία μηχανή του χρόνου τότε σίγουρα θα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα θέλουν να επισκεφτούν τον 21ο αιώνα και θα έπρεπε να βλέπουμε αυτούς τους επισκέπτες ανάμεσά μας σήμερα. Έτσι, απλά για να διατηρήσουμε ανοικτή τη συζήτηση, παρακάτω υπάρχουν πέντε πιθανοί λόγοι γιατί δεν θα έπρεπε να περιμένουμε να δούμε κανέναν χρονοταξιδιώτη:

1. Το ταξίδι στο παρελθόν απαγορεύεται από κάποιους άγνωστους μέχρι σήμερα νόμους της φυσικής. Οι φυσικοί ελπίζουν να ανακαλύψουν μία νέα θεωρία η οποία πηγαίνει πέρα από τη θεωρία της γενικής σχετικότητας και η οποία εξηγεί γιατί οι χρονικοί βρόχοι απαγορεύονται. Ήδη διαθέτουμε δυο πιθανές υποψήφιες θεωρίες, τη θεωρία των υπερχορδών και τη θεωρία των μεμβρανών. Καμία ωστόσο δεν είναι ικανοποιητικά κατανοητή ακόμη.
2. Δεν υπάρχει καμία φυσική μηχανή του χρόνου, όπως οι σκουληκότρυπες, έτσι ο μόνος τρόπος να ταξιδέψουμε στο παρελθόν είναι να κατασκευάσουμε μία. Αποδεικνύεται όμως ότι αυτή θα μπορούσε να μας πάει πίσω στο χρόνο μέχρι τη στιγμή που τέθηκε σε λειτουργία (επειδή αυτή θα ήταν η προγενέστερη στιγμή στο χρόνο που θα μπορούσε να προσπελαστεί). Έτσι δεν μπορούμε να δούμε χρονοταξιδιώτες από το μέλλον επειδή μηχανές του χρόνου δεν έχουν εφευρεθεί ακόμη.
3. Φυσικές μηχανές του χρόνου υπάρχουν και οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν για να ταξιδέψουν πίσω στον 21ο αιώνα, αλλά – μία ιδέα την οποία σκέφτονται σοβαρά πολλοί θεωρητικοί φυσικοί- το σύμπαν μας είναι ένα από τα άπειρα παράλληλα σύμπαντα. Επομένως το ταξίδι στο παρελθόν προβάλλει τον ταξιδιώτη σε έναν παράλληλο κόσμο. Υπάρχουν τόσοι πολλοί κόσμοι που το δικό μας σύμπαν δεν είναι ένα από τα λίγα τυχερά που τα έχουν επισκεφτεί. Αν δεν έχετε πειστεί από αυτά τα επιχειρήματα τότε ίσως πρέπει να αναφέρω δύο πιο πεζά ενδεχόμενα:
4. Το να περιμένουμε να δούμε χρονοταξιδιώτες ανάμεσά μας προϋποθέτει ότι αυτοί θα ήθελαν να επισκεφτούν αυτό τον αιώνα. Ίσως για αυτούς, να υπάρχουν πολύ καλύτερες και ασφαλέστερες περίοδοι να επισκεφτούν.
5. Οι χρονοταξιώτες από το μέλλον είναι ανάμεσά μας αλλά κρατούν χαμηλούς τόνους!

Αν έπρεπε να στοιχηματίσουμε θα λέγαμε ότι το ταξίδι στο παρελθόν θα αποδειχθεί σύντομα αδύνατο και θεωρητικά. Το να πάμε στο μέλλον, από την άλλη, απαιτεί απλά να φτιάξουμε έναν αρκετά γρήγορο πύραυλο. Να ξέρετε πάντως ότι αν φτάσετε στο μέλλον, δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής.

Απόσπασμα από άρθρο στο www.scienceinschool.org

 physics4u.gr 

Σύμπαν – Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου: Κοσμολογικό μυστήριο επιλύεται με τη βοήθεια του νέου χάρτη κενών και υπερσμηνών

Ομάδα αστροφυσικών στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth δημιούργησε τον μεγαλύτερο από ποτέ χάρτη των κενών και των υπερσμηνών στο σύμπαν, ο οποίος βοηθά να λυθεί ένα για πολλά χρόνια υφιστάμενο κοσμολογικό μυστήριο. Ο χάρτης των θέσεων των κοσμικών κενών – μεγάλες άδειες περιοχές που περιλαμβάνουν σχετικά λίγους γαλαξίες – και των υπερσμηνών – τεράστιες περιοχές με πολύ περισσότερους γαλαξίες από το κανονικό – μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μετρήσει την επίδραση της Σκοτεινής Ενέργειας στο «τέντωμα» του σύμπαντος. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις της θεωρίας βαρύτητας του Einstein.

«Χρησιμοποιήσαμε μια νέα τεχνική για να κάνουμε πολύ ακριβείς μετρήσεις της επίδρασης που αυτές οι δομές έχουν στα φωτόνια από την Κοσμική Μικροκυματική Ακτινοβολία Υποβάθρου (cosmic microwave background ή CMB) – το φως που έμεινε από την περίοδο λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη – όταν περνούν δια μέσου τους», είπε ο Dr Seshadri Nadathur, από το Ινστιτούτο Κοσμολογίας και Βαρύτητας του Πανεπιστημίου. «Το φως από την CMB ταξιδεύει μέσω τέτοιων κενών και υπερσμηνών στο δρόμο του προς εμάς. Σύμφωνα με την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein, το φαινόμενο του τεντώματος προκαλεί μια μικρή αλλαγή στην θερμοκρασία του φωτός CMB που εξαρτάται από το από που έρχεται. Τα φωτόνια του φωτός που ταξιδεύουν μέσω των κενών θα εμφανίζονται ελαφρώς ψυχρότερα από τα κανονικά και αυτά που φτάνουν από τα υπερσμήνη θα εμφανίζονται ελαφρώς θερμότερα».

Κενά και υπερσμήνη σε τμήματα του χάρτη της Κοσμικής Μικροκυματικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου. Τα φωτόνια της Ακτινοβολίας που περνούν από κενά εμφανίζονται ελαφρώς ψυχρότερα από το μέσο όρο (αριστερό τμήμα της εικόνας), ενώ αυτά που περνούν από υπερσμήνη εμφανίζονται ελαφρώς θερμότερα (δεξιό τμήμα της εικόνας). Σε κύκλους οι περιοχές όπου τα φαινόμενο αναμένεται να είναι σημαντικό.

«Αυτό είναι γνωστό ως το Ολοκληρωμένο Φαινόμενο Sachs-Wolfe (ISW). Όταν μελετήθηκε αυτό το φαινόμενο από αστρονόμους στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης το 2008 με τη χρήση ενός παλιότερου καταλόγου των κενών και των υπερσμηνών, το φαινόμενο φάνηκε να είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από ότι προβλέπονταν. Αυτό προβλημάτισε τους επιστήμονες για μακρύ χρονικό διάστημα, έτσι το ξαναείδαμε με τα νέα δεδομένα».

Για να δημιουργήσει τον χάρτη των κενών και των υπερσμηνών, η ομάδα του Portsmouth χρησιμοποίησε περισσότερους από τα τρία τέταρτα του ενός εκατομμυρίου γαλαξίες που ταυτοποιήθηκαν από Sloan Digital Sky Survey. Αυτό απέδωσε στην ομάδα ένα κατάλογο δομών περισσότερο από 300 φορές μεγαλύτερο από αυτόν που χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως. Μετά, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μεγάλες υπολογιστικές προσομοιώσεις του σύμπαντος για να προβλέψουν το μέγεθος του φαινομένου ISW. Επειδή το φαινόμενο είναι πολύ μικρό, η ομάδα έπρεπε να αναπτύξει μια ισχυρή νέα στατιστική τεχνική για να μπορέσει να μετρήσει τα δεδομένα της CMB.

Εφάρμοσαν αυτή την τεχνική για τα δεδομένα της CMB από τον δορυφόρο Planck (μικρή εικόνα) και μπόρεσαν να κάνουν μια πολύ ακριβή μέτρηση του φαινομένου ISW των κενών και των υπερσμηνών. Αντίθετα από την προηγούμενη εργασία, οι επιστήμονες βρήκαν ότι το νέο αποτέλεσμα συμφωνεί εξαιρετικά καλά με τις προβλέψεις που έγιναν με την χρήση της βαρύτητας του Einstein.

Χάρτης της Κοσμικής Μικροκυματικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου σε όλο τον ουρανό με το ασυνήθιστα «Ψυχρό Σημείο» σε κύκλο.

«Τα αποτελέσματά μας επιλύουν ένα από τα επί μακρόν υφιστάμενα κοσμολογικά προβλήματα, αλλά κάνοντάς το έχουν κάνει βαθύτερο το μυστήριο ενός πολύ ασυνήθιστου «Ψυχρού Σημείου» στην CMB. Είχε προταθεί ότι το Ψυχρό Σημείο θα μπορούσε να υπάρχει εξαιτίας του φαινομένου ISW ενός γιγάντιου «υπερκενού» που υπήρχε σε αυτή την περιοχή του ουρανού. Όμως, εάν η θεωρία βαρύτητας του Einstein είναι σωστή, το υπερκενό δεν είναι αρκετά μεγάλο για να εξηγήσει το Ψυχρό Σημείο», δήλωσε ο Dr Nadathur και συμπλήρωσε: «Πιστεύονταν ότι υπήρχε κάποια εξωτική βαρυτική επίδραση που είναι αντίθετη στον Einstein που θα εξηγούσε ταυτόχρονα και το Ψυχρό Σημείο και τα ασυνήθιστα αποτελέσματα ISW από τη Χαβάη. Όμως αυτή η πιθανότητα τέθηκε εκτός από τη νέα δική μας μέτρηση – και έτσι το μυστήριο του Ψυχρού Σημείου παραμένει ανεξήγητο».



Πηγή: University of Portsmouth
 egno.gr/ 

Νέα έρευνα αμφισβητεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος

Εικόνα: SHUTTERSTOCK

Η μελέτη δημοσιεύεται στην online έκδοση του περιοδικού Nature. Όπως αναφέρουν σε αυτήν οι συντάκτες της, αντίθετα τα δεδομένα είναι συνεπή με  ένα σταθερό ρυθμό συμπαντικής διαστολής.


Του Κώστα Δεληγιάννη

Πριν από 5 χρόνια, το Νόμπελ φυσικής απονεμήθηκε σε τρεις αστρονόμους που, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ανακάλυψαν ότι το σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Η ανακάλυψή τους είχε βασισθεί στην ανάλυση υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα) τύπου Ia, δηλαδή άστρων που έχουν καταρρεύσει κάτω από τη δύναμη της βαρύτητας, προκαλώντας θερμοπυρηνικές εκρήξεις.

Με δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και επίγεια τηλεσκόπια, οι τρεις ερευνητές υπολόγισαν με συναδέλφους τους τις αποστάσεις των αστέρων, διαπιστώνοντας έκπληκτοι πως αυτές αυξάνονταν ολοένα και ταχύτερα με την πάροδο του χρόνου. Έτσι, η επιστημονική κοινότητα αποδέχθηκε την ιδέα της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος, αναζητώντας την αιτία που κρύβεται πίσω από αυτήν.

Τώρα, όμως, μία νέα μελέτη Ευρωπαίων επιστημόνων έρχεται να αμφισβητήσει αυτή την καθιερωμένη εικόνα της κοσμολογίας. Χρησιμοποιώντας έναν πολύ μεγάλο όγκο δεδομένων –δηλαδή μία λίστα 740 σουπερνόβα τύπου Ia, δεκαπλάσια από το δείγμα που οδήγησε στο βραβείο Νόμπελ– οι επιστήμονες βρήκαν πως οι ενδείξεις για την επιτάχυνση είναι λιγότερο τελεσίδικες από όσο θεωρούνταν μέχρι σήμερα.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην online έκδοση του περιοδικού Nature. Όπως αναφέρουν σε αυτήν οι συντάκτες της, αντίθετα τα δεδομένα είναι συνεπή με  ένα σταθερό ρυθμό συμπαντικής διαστολής.
Σύμφωνα με τον Σουμπίρ Σαρκάρ, καθηγητή στο τμήμα φυσικής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και επικεφαλής της ομάδας, η ανακάλυψη της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος οδήγησε στην αντίληψη ότι το σύμπαν κατακλύζεται από μία «σκοτεινή ενέργεια», η οποία αποτελεί αυτή τη στιγμή το αποδεκτό μοντέλο κοσμολογικό μοντέλο.

«Ωστόσο, τώρα υπάρχει διαθέσιμο ένα μεγαλύτερο πλήθος δεδομένων, για να πραγματοποιηθούν πιο λεπτομερείς και ακριβείς αναλύσεις. Αναλύσαμε τον τελευταίο κατάλογο 740 σουπερνόβα τύπου Ia, δέκα φορές περισσότερους από το δείγμα στο οποίο βασίσθηκε η αρχική ανακάλυψη–  και βρήκαμε πως η στατιστική αξιοπιστία του αποτελέσματος φτάνει τα “3 σίγμα”, όπως λένε οι φυσικοί. Επομένως είναι πολύ μικρότερη από τα “5 σίγμα” που απαιτούνται, ώστε να θεωρηθεί στατιστικά σημαντική οποιαδήποτε ανακάλυψη», σημειώνει ο επιστήμονας στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Ένα ανάλογο παράδειγμα είναι οι πρόσφατες ενδείξεις για τον εντοπισμό ενός καινούριου σωματιδίου στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN, η στατιστική αξιοπιστία των οποίων μάλιστα αρχικά έφτανε τα 3,9 και 3,4 σίγμα. Ωστόσο, όπως ανακοινώθηκε λίγους μήνες αργότερα, νεότερα δεδομένα μείωσαν την αξιοπιστία στο “1 σίγμα”, δείχνοντας τελικά πως οι ενδείξεις παρέπεμπαν σε τυχαίες διακυμάνσεις και όχι σε κάποιο καινούριο σωματίδιο.

Στην περίπτωση πάντως της επιταχυνόμενης διαστολής, υπάρχουν και άλλα στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της, όπως για παράδειγμα οι μετρήσεις της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου (CMB), δηλαδή του υπολείμματος της ακτινοβολίας που εξέπεμπε το σύμπαν περίπου 380.000 χρόνια μετά τη δημιουργία του.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Σαρκάρ, αυτές οι ενδείξεις είναι έμμεσες, εν μέρει επειδή η CMB δεν επηρεάζεται από την υποτιθέμενη «σκοτεινή ενέργεια».

Όπως προσθέτει, σίγουρα θα χρειασθούν περισσότερα επιχειρήματα για να πεισθεί η επιστημονική κοινότητα, ωστόσο η δουλειά που έχει κάνει ο ίδιος με τους συναδέλφους του δείχνει ήδη πως είναι μάλλον σαθρός ένας βασικός πυλώνας του καθιερωμένου κοσμολογικού μοντέλου.

«Ελπίζω πως θα αποτελέσει κίνητρο για καλύτερη ανάλυση των κοσμολογικών δεδομένων, όπως επίσης και ότι θα εμπνεύσει τους θεωρητικούς φυσικούς να διατυπώσουν πιο εξελιγμένα κοσμολογικά μοντέλα».

naftemporiki.gr

Στοιχεία Αστρονομίας και Διαστημικής. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Απόσπασμα απο το βιβλίο της Β΄ Τάξης Γενικού Λυκείου (Μάθημα Επιλογής) : Στοιχεία Αστρονομίας & Διαστημικής 

ΟΙ Α Σ Τ Ε Ρ Ε Σ

«Ύπνος δεν έπεσε στα βλέφαρα τον, αλλά κοιτούσε συνεχώς την Πούλια. τον Βουκόλο που δύει

 αργό, την Άρκτο που την λεν κι Αμάξι. Δεν φεύγει από τη θέση της γυρίζοντας, μόνο 

παραμονεύει τον Ωρίωνα, και μόνο αυτή δεν λέει να πέσει στα λουτρά του Ωκεανού.»

Ομήρου Οδύσσεια, ραψωδία ε, στίχοι 271-275.

Μετάφραση Δ. Μαρωνίτης

Ο Ίππαρχος, ο πατέρας της Αστρονομίας.

Οι αστέρες που βλέπουμε με γυμνό μάτι στον ουρανό παρουσιάζουν ποικιλία ως προς τη λαμπρότητα και το χρώμα τους. Άλλοι είναι λαμπροί και άλλοι αμυδροί. Μερικοί φαίνονται ερυθροί και άλλοι κίτρινοι ή γαλάζιοι.

Η γένεση, η εξέλιξη και το τέλος των αστέρων συνδέονται με τα πιο εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα, όπως είναι οι λευκοί νάνοι, οι μαύρες  τρύπες, οι εκρήξεις των υπερκαινοφανών αστέρων κ.α. Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με την εξέλιξη και τα φυσικά χαρακτηριστικά των αστέρων, δίνοντας απαντήσεις στα ερωτήματα:

- Πόσο μακριά βρίσκονται οι αστέρες;

- Ποια είναι τα φυσικά τους χαρακτηριστικά και πώς συνδέονται μεταξύ τους;

- Πώς δημιουργούνται και πως εξελίσσονται οι αστέρες;

Στα περισσότερα από τα ερωτήματα που αφορούν τους αστέρες δόθηκαν απαντήσεις μόλις τα τελευταία 50 χρόνια.

5.1 ΟΙ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ

Στην παράγραφο 2.3 ονομάσαμε αστερισμούς τους φαινομενικά αμετάβλητους σχηματισμούς αστέρων που παρατηρούμε στον ουρανό. Ωστόσο, το σχήμα και η θέση των αστερισμών στον ουρανό αλλάζει αργά με την πάροδο του χρόνου. Αυτό οφείλεται στην εξέλιξη των ίδιων των αστέρων-γένεση και θάνατο-αλλά και στις κινήσεις τους. Οι μεταβολές των αστερισμών δεν είναι άμεσα αντιληπτές, παρά μόνο σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα (σχ. 5.2).

Σχήμα 5.1: Στο κέντρο του κύβου αυτού βρίσκεται ο Ήλιος. Οι πλησιέστεροι αστέρες βρίσκονται σε απόσταση της τάξης 7X106 A.U., δηλαδή 7 εκατομμύρια φορές απ' όσο απέχει η Γη απ' αυτόν. Αν μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τον Ήλιο από ένα από τους αστέρες, θα τον βλέπαμε σαν φωτεινό σημείο στον ουρανό. Είναι και αυτός ένας από τα δισεκατομμύρια των αστέρων του Γαλαξία μας.

(α) Πριν από 100.000 έτη

(α) Σήμερα

(α) Μετά από 100.000 έτη

Σχήμα 5.2: Η Μεγάλη Άρκτος όπως ήταν 100.000 χρόνια πριν, όπως είναι σήμερα και όπως θα είναι 100.000 χρόνια μετά, εξαιτίας των κινήσεων των αστέρων της.

Στα παραρτήματα υπάρχουν χάρτες που αντιστοιχούν σε διάφορες εποχές του χρόνου. Οι αστερισμοί που είναι επίσημα αναγνωρισμένοι αναφέρονται με τη διεθνή λατινική τους ονομασία. Συντομευμένα συμβολίζονται με τα τρία πρώτα γράμματα του ονόματος τους. Έτσι, ο αστερισμός του Ταύρου γράφεται Taurus και συμβολίζεται Tau, του Ζυγού γράφεται Libra και συμβολίζεται Lib κ.λπ.

Οι αστέρες των αντίστοιχων αστερισμών αναφέρονται με ένα γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου, που μπαίνει μπροστά από την ονομασία του αστερισμού όπου ανήκουν, ανάλογα με τη λαμπρότητά τους Έτσι το πιο λαμπρό άστρο του αστερισμού του Ωρίωνα συμβολίζεται: α Orionis ή α Ori κ.ο.κ.

Οι αστέρες καταγράφονται σε ειδικούς αστρικούς καταλόγους, που δίνουν τις ουρανογραφικές τους συντεταγμένες (συντεταγμένες που καθορίζουν τη θέση τους πάνω στην ουράνια σφαίρα) ή δηλώνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, για παράδειγμα αν πρόκειται για μεταβλητούς ή διπλούς αστέρες κ.ά.

Τον πρώτο κατάλογο αστερισμών συνέταξε ο μεγάλος Έλληνας αστρονόμος Ίππαρχος (2ος αιώνας π.Χ.) και περιείχε 1.022 ορατούς αστέρες. Βέβαια στον κατάλογο αυτόν, που δυστυχώς χάθηκε, περιλαμβάνονταν οι αστερισμοί μόνο του Βόρειου Ημισφαιρίου που οι αρχαίοι Έλληνες μπορούσαν να δουν, λόγω της θέσης της χώρας μας. Τα ονόματα των αστερισμών αυτών ήταν ονόματα θεών και ηρώων των αρχαίων Ελλήνων. Από τον 17ο αιώνα και μετά οι Ευρωπαίοι αστρονόμοι πρόσθεσαν διάφορους άλλους αστερισμούς καθώς και τους αστερισμούς του Νότιου Ημισφαιρίου με ονόματα πρακτικά και γεωμετρικά, όπως Αντλία, Εξάντας, Γνώμονας κλπ.

Το 1922 οι αστρονόμοι στην πρώτη τους διεθνή συνάντηση στη Ρώμη αναγνώρισαν 88 αστερισμούς και έθεσαν τα ακριβή τους όρια. Στον κατάλογο αυτόν υπάρχουν και οι 48 αστερισμοί των αρχαίων Ελλήνων με τα ονόματα που τους είχαν δώσει οι ίδιοι.

Τι απέγινε το σκάφος Schiaparelli ;

Συνετρίβη πάνω στον Άρη ;

Η συσκευή δεν επικοινώνησε ποτέ με το κέντρο ελέγχου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος

Μοντέλο του Schiaparelli στην ESA. Το στατικό ρομπότ ήταν σχεδιασμένο να λειτουργήσει μόνο για λίγες μέρες στην αρειανή έρημο

Ντάρμσταντ, Γερμανία 

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA αρνείται ακόμα να κηρύξει νεκρό το Schiaparelli στον Άρη, σύμφωνα όμως με τα νέα στοιχεία που ανακοινώθηκαν, το ρομπότ παρουσίασε πρόβλημα στο αλεξίπτωτο και τους κινητήρες του και πιθανότατα συνετρίβη με ταχύτητα στην αρειανή επιφάνεια το απόγευμα της Τετάρτης.
Το κέρδος
Το θετικό είναι ότι το μητρικό σκάφος που μετέφερε το Schiaparelli μέχρι τον Άρη, ο δορυφόρος TGO, τέθηκε με επιτυχία σε τροχιά την ώρα που το ρομπότ έπεφτε προς τον στόχο -αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη διαθέτει πλέον και ένα δεύτερο μάτι στον Άρη μετά τον δορυφόρο Mars Express.

Η αποστολή του Schiaparelli -μόλις η δεύτερη προσπάθεια της ESA να πατήσει στον Άρη- ήταν ουσιαστικά μια πρόβα για την αποστολή ενός μεγαλύτερου, εξάτροχου ρομπότ το 2020. Μετά την αποτυχία της απόπειρας, η ESA ίσως αντιμετωπίσει μεγαλύτερες δυσκολίες να πείσει τις χώρες-μέλη να χρηματοδοτήσουν την εκτόξευση του ρομπότ.

Τι συνέβη

To Schiaparelli, βάρους 577 κιλών, ήταν ένα σχετικά μικρό ρομπότ, σχεδιασμένο να λειτουργήσει και να συλλέξει μετρήσεις μόνο για λίγες μέρες, ακίνητο στην αρειανή έρημο. Η επιτυχία του θα αποδείκνυε ότι η Ευρώπη έχει τελειοποιήσει τις τεχνολογίες που απαιτούνται για την αποστολή μεγαλύτερων φορτίων στην επιφάνεια του πλανήτη.

Τυλιγμένο σαν στρείδι μέσα σε μια θερμική ασπίδα σε σχήμα δίσκου με διάμετρο 3 μέτρων, το Schiaparelli αποσυνδέθηκε την Κυριακή από το μητρικό σκάφος TGO για μια επική κάθοδο. Καθώς το ρομπότ κατέβαινε προς τον Άρη, το σήμα από τον ραδιοφάρο του λαμβανόταν κανονικά από ένα ραδιοτηλεσκόπιο στην Ινδία και από δορυφόρο της NASA στον Άρη. Το ρομπότ όμως σίγησε λίγο πριν φτάσει στην επιφάνεια.

Μια πιο σαφή εικόνα για το τι συνέβη δίνουν τα δεδομένα τηλεμετρίας, τα οποία μεταδόθηκαν μόνο στο μητρικό σκάφος TGO και έφτασαν στη Γη τα ξημερώματα της Πέμπτης. Η ανάλυση δεν έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα όμως με τις πρώτες αναφορές το ρομπότ επιβράδυνε και άνοιξε κανονικά το αλεξίπτωτό του.

Το αλεξίπτωτο όμως φαίνεται ότι απορρίφθηκε πρόωρα. Επιπλέον, οι εννέα πυραυλοκινητήρες υδραζίνης που θα φρέναραν το ρομπότ περισσότερο φαίνεται ότι λειτούργησαν μόνο για τρία ή τέσσερα δευτερόλεπτα, αντί για ένα ολόκληρο λεπτό όπως ήταν προγραμματισμένο.

Παραμένει ακόμα άγνωστο ακριβώς σε ποιο ύψος βρισκόταν εκείνη τη στιγμή το Schiaparelli, φαίνεται όμως ότι το ρομπότ έπεφτε ελεύυθερα για τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο. Εφόσον η ανάλυση των δεδομένων επιβεβαιώσει αυτές τις πρώτες ενδείξεις, το Schiaparelli πρέπει να είναι πλέον μια μάζα από συντρίμμια στην περιοχή Meridiani Planum του Άρη. Αμερικανικοί δορυφόροι θα προσπαθήσουν τώρα να εντοπίσουν το ρομπότ με τις κάμερές τους, είναι όμως πιθανό να μην τα καταφέρουν λόγω του μικρού μεγέθους του.

 www.tovima.gr 

Βροχή πεφταστεριών θα φωτίσει απόψε τον ουρανό: Το πέρασμα των Ωριωνίδων !

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΗΤΗ ΧΑΛΕΪ

Σταυρούλα Μπρούστα 

Ένα εντυπωσιακό αστρονομικό θέαμα φωτίζει τον ουρανό αυτή την εβδομάδα και θα κορυφωθεί το βράδυ της Τετάρτης μέχρι τα ξημερώματα της Πέμπτης.

Πρόκειται για βροχή πεφταστεριών, συγκεκριμένα των Ωριωνιδών, που είναι τα απομεινάρια του κομήτη Χάλεϊ, ο οποίος παρατηρήθηκε για τελευταία φορά το 1986 και πιθανότατα δεν θα ξαναγυρίσει μέχρι το 2061.

Αλλά κάθε χρόνο στα μέσα προς τα τέλη Οκτωβρίου, η Γη περνά μέσα από σκονισμένα υπολείμματα του κομήτη, και ο ουρανός πριν από την αυγή θα φωτιστεί από εκπληκτικούς διάττοντες αστέρες.

Ετσι όποιος βρεθεί μακριά από τη φωτορύπανση της πόλης, θα έχουν την ευκαιρία να δει αυτό το εκπληκτικό θέαμα.

Η φετινή βροχή Ωριωνιδών, θα είναι ιδιαίτερα πλούσια, προσφέροντας κάπου 10 με 20 μετέωρα την ώρα στο αποκορύφωμά της. Η καλύτερη στιγμή για να τη δείτε είναι το ξημέρωμα της Πέμπτης, γύρω στις 1:30 π.μ. τοπική ώρα, αν και μπορείτε να εντοπίσετε κάποια μετέωρα και από το βράδυ της Τετάρτης.

 iefimerida.gr 

Κοσμολογία: Πόσο ισοτροπικό είναι το σύμπαν;

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/Earth's_Location_in_the_Universe_SMALLER_(JPEG).jpg

Οι κοσμολόγοι μπορούν να αναστενάξουν με ανακούφιση: η ακριβέστερη ως σήμερα μελέτη επιβεβαιώνει τη βασική υπόθεση ότι το Σύμπαν διαστέλλεται ομοιόμορφα προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς να περιστρέφεται ή να τεντώνεται.

Αν κοιτάξει κανείς το Σύμπαν σε μεγάλη κλίμακα, οι ιδιότητες του χωροχρόνου είναι (πιθανότατα) ίδιες προς όλες τις κατευθύνσεις

Κατά μέσο όρο, το σύμπαν μοιάζει ίδιο ανεξάρτητα από ποιο δρόμο το παρατηρείς. Ωστόσο, είναι πιθανό ο κόσμος να περιστρέφεται – ή να έχει κάποια περισσότερο περίπλοκη γεωμετρία – περιπτώσεις στις οποίες ο ρυθμός επέκτασης του σύμπαντος θα πρέπει να μεταβάλλεται με την κατεύθυνση. Ομάδα ερευνητών διερεύνησε αυτές της μορφές ανισοτροπίας στους χάρτες της Κοσμικής Μικροκυματικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου (CMB). Με εξέταση όλου του εύρους των μοντέλων ανισοτροπίας, η ομάδα θέτει τους πιο στενούς – μέχρι στιγμής – περιορισμούς στην κοσμική επέκταση σε μια εγγενή εξάρτηση της επέκτασης του σύμπαντος από την κατεύθυνση.

Οι καλύτερες μετρήσεις μας της ισοτροπίας είναι αυτές της CMB, οι οποίες δείχνουν ότι το σύμπαν είναι σχεδόν ομοιόμορφο σε όλο τον ουρανό. Υπάρχουν μικρές διακυμάνσεις στην CMB (στο επίπεδο του ενός μέρους στα 10^5) που μπορούν να εξηγηθούν ως διαταραχές στην πυκνότητα του σύμπαντος. Ωστόσο, ορισμένες από τις διακυμάνσεις της CMB θα μπορούσαν να είναι αποτέλεσμα ανισοτρόπου διαστολής, που θα μπορούσε να αλλάξει το μήκος κύματος του φωτός σε εξάρτηση με την κατεύθυνση άφιξής του. Ένα ανισότροπο σύμπαν θα ήταν ασύμβατο με ορισμένα κοσμολογικά μοντέλα, όπως αυτό του κοσμικού πληθωρισμού.

Τέσσερα δυνητικά πρότυπα κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου για σύμπαντα στα οποία υπάρχει συγκεκριμένη κατεύθυνση επέκτασης

Προηγούμενες μελέτες έχουν περιοριστεί γενικά στα μοντέλα ανισοτροπίας που παρουσιάζονται ως περιστροφή (μια αποκαλούμενη ανισοτροπία διανυσματικού τύπου). Η Daniela Saadeh του University College London και οι συνεργάτες της έχουν υιοθετήσει μια πιο γενική προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει ανισοτροπικά μοντέλα που βασίζονται σε ένα πλήρες φάσμα γεωμετρικών τύπων (βαθμωτών, διανυσματικών και τανυστικών). Οι ερευνητές μετέβαλαν τις παραμέτρους αυτού του γενικού μοντέλου και το συνέκριναν με τα δεδομένα της CMB από τον δορυφόρο Planck, του οποίου οι μετρήσεις πόλωσης είναι υψηλής ευαισθησίας στα ανισοτροπικά μοντέλα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα ανισοτροπικά μοντέλα είναι ασύμφωνα με τις παρατηρήσεις. Σύμφωνα με τα νέα όρια των συγγραφέων, οι πιθανότητες το σύμπαν μας να είναι ανισότροπο είναι 1 από 121000. 

 physics4u.gr 

Βραβείο Nobel 2016 στη Φυσική.

Επειδή ανακάλυψαν τα μυστικά της εξωτικής ύλης

Τα βραβεία Nobel της φετινής (2016) χρονιάς άνοιξαν την πόρτα σε έναν άγνωστο κόσμο στον οποίο η ύλη μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται σε περίεργες καταστάσεις (φάσεις). Οι βραβευθέντες χρησιμοποίησαν προχωρημένες μαθηματικές μεθόδους για να μελετήσουν ασυνήθιστες φάσεις (ή καταστάσεις) της ύλης, όπως υπεραγωγοί, υπερρευστά και λεπτά μαγνητικά φιλμ. Χάρις στην πρωτοπόρα εργασία τους η αναζήτηση τώρα οδηγείται στην ύπαρξη νέων και εξωτικών φάσεων της ύλης. Πολλοί ευελπιστούν για μελλοντικές εφαρμογές και στην επιστήμη των υλικών και στα ηλεκτρονικά.

Αποφασιστικός παράγων για τις ανακαλύψεις των τριών βραβευθέντων υπήρξε η χρήση των τοπολογικών εννοιών στη Φυσική. Η τοπολογία είναι ένας κλάδος των μαθηματικών που περιγράφει ιδιότητες οι οποίες αλλάζουν μόνο με βήματα.

Χρησιμοποιώντας την τοπολογία ως εργαλείο, οι βραβευθέντες, μπόρεσαν να εκπλήξουν τους ειδικούς. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι Michael Kosterlitz και David Thouless ανέτρεψαν την τότε ισχύουσα θεωρία ότι η υπεραγωγιμότητα ή η υπερρευστότητα δεν μπορούσε να συμβεί σε λεπτά στρώματα. Έδειξαν ότι η υπεραγωγιμότητα μπορεί να συμβεί σε χαμηλές θερμοκρασίες και επίσης εξήγησαν το μηχανισμό, τη φάση μετάβασης, που κάνει την υπεραγωγιμότητα να εξαφανίζεται σε υψηλότερες θερμοκρασίες.

Στη δεκαετία του 1980, ο Thouless μπόρεσε να εξηγήσει ένα προηγούμενο πείραμα με πολύ λεπτά ηλεκτρικά αγώγιμα στρώματα στα οποία η αγωγιμότητα είχε μετρηθεί με ακρίβεια ως ακέραια βήματα. Έδειξε ότι αυτοί οι ακέραιοι ήταν στη φύση τους τοπολογικοί. Στο ίδιο περίπου χρονικό διάστημα, ο Duncan Haldane ανακάλυψε πως οι τοπολογικές έννοιες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κατανοηθούν οι ιδιότητες αλυσίδων (σειρών) μικρών μαγνητών που βρίσκονται σε ορισμένα υλικά.

Οι βραβευθέντες (κατά σειρά) David J. Thouless (University of Washington), F. Duncan M. Haldane (Princeton University), J. Michael Kosterlitz (Brown University)

Τώρα, γνωρίζουμε πολλές τοπολογικές φάσεις (καταστάσεις), όχι μόνο σε λεπτά στρώματα και νήματα, αλλά επίσης σε συνηθισμένα τρισδιάστατα υλικά. Κατά την τελευταία δεκαετία, η περιοχή αυτή έχει δώσει ώθηση στην έρευνα πρώτης γραμμής στη φυσική συμπυκνωμένης ύλης, κυρίως εξαιτίας της ελπίδας ότι τα τοπολογικά υλικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στις νέες γενιές των ηλεκτρονικών και των υπεραγωγών ή στους μελλοντικούς κβαντικούς υπολογιστές. Η τρέχουσα έρευνα αποκαλύπτει τα μυστικά της ύλης στους εξωτικούς κόσμους που ανακαλύφθηκαν από τους φετινούς βραβευθέντες με το Nobel Φυσικής.


Πηγή: Nobel Foundation

 egno.gr 

Θρίλερ με την προσεδάφιση του σκάφους Schiaparelli στον Άρη

REUTERS/STRINGER

Απεικόνιση του Schiaparelli που έδωσε στην δημοσιότητα η ESA.

Του Κώστα Δεληγιάννη

Αύριο το πρωί θα γνωρίζουν οι επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) κατά πόσο το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Schiaparelli κατάφερε να προσεδαφισθεί με ασφάλεια στον Άρη. Το σκάφος ξεκίνησε πριν από λίγες ώρες την κάθοδό του, ωστόσο η ραδιοεπικοινωνία του με τη Γη διακόπηκε λίγα λεπτά πριν την προβλεπόμενη άφιξή του στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη.

Λαμβάνοντας τα ίδια ραδιοσήματα, ο δορυφόρος Mars Express, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη, επιβεβαίωσε στις 21:30 ώρα Ελλάδας πως το Schiaparelli σταμάτησε να εκπέμπει κατά την κάθοδό του. Έτσι, για να μπορέσουν πλέον οι επιστήμονες να διαπιστώσουν ποια ήταν η τύχη του διαστημοπλοίου, θα πρέπει να αναλύσουν τα τηλεμετρικά δεδομένα που συνέλεξε για το Schiaparelli το «μητρικό» του σκάφος Trace Gas Orbiter (TGO), το οποίο το μετέφερε μέχρι τον Κόκκινο Πλανήτη.

Όπως ανακοίνωσε πριν από λίγο οι υπεύθυνοι της ESA, η ανάλυση των δεδομένων δεν αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από αύριο το πρωί. Έτσι, κατά πάσα πιθανότητα, η επιτυχία ή αποτυχία της προσεδάφισης θα ανακοινωθεί στην συνέντευξη Τύπου που έχει προγραμματίσει η ESA στις 11:00 ώρα Ελλάδας.

Με το Schiaparelli, πρωταρχικός στόχος της ESA και της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαστήματος (Roscosmos), που επίσης συμμετέχει στη σχεδίαση και την υλοποίηση της αποστολής, είναι να δοκιμασθούν στην πράξη τεχνολογίες οι οποίες θα επιτρέψουν στο ρομποτικό όχημα ExoMars rover να προσεδαφισθεί τέσσερα χρόνια αργότερα με ασφάλεια στον Κόκκινο Πλανήτη.

Για να αγγίξει με ασφάλεια στο έδαφος του Άρη, το σκάφος διαθέτει μία θερμική ασπίδα, ενώ είναι προγραμματισμένο ώστε στη συνέχεια να μειώσει την ταχύτητα καθόδου με τη βοήθεια ενός αλεξίπτωτου. Λίγο πριν φτάσει στο έδαφος, αν δεν υπήρξε κάποιο απρόοπτο, θα πρέπει να πυροδότησε τέσσερις προωθητήρες για να επιβραδυνθεί ακόμη περισσότερο.

Αν αποδειχθεί πως το σχέδιο δεν εξελίχθηκε όπως είχε προγραμματισθεί, τότε θα πρόκειται για ένα πλήγμα για την ESA. Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία έχει αποτύχει και το 2003 να προσεδαφίσει ένα μη επανδρωμένο όχημα στον Άρη, καθώς το Beagle-2 έχασε την επαφή του με το Κέντρο Ελέγχου κατά τη διάρκεια της καθόδου του στον Κόκκινο Πλανήτη.

Όπως αποκαλύφθηκε τον Ιανουάριο του 2015, το σκάφος δεν συνετρίβη στον Άρη, αλλά δεν κατάφερε να αναπτύξει και τα τέσσερα ηλιακά του πάνελ. Έτσι, δεν μπόρεσε ποτέ να τεθεί σε λειτουργία η αντένα του, για να στείλει και να λάβει ραδιοσήματα από τη Γη.

Ανεξάρτητα πάντως από την τύχη του σκάφους, η αποστολή της ESA και της Roscosmos θεωρείται επιτυχημένη ως προς το βασικό σκέλος της, το οποίο ήταν να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη το Trace Gas Orbiter. Ο λόγος είναι πως TGO έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας το επιστημονικό σκέλος της αποστολής, μελετώντας μεταξύ άλλων την αρειανή ατμόσφαιρα, ώστε να μετρήσει τις συγκεντρώσεις μεθανίου.


Έτσι, όπως ανακοίνωσε πριν από λίγο η ESA, το σκάφος περιστρέφεται ήδη γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη, ακολουθώντας την προγραμματιζόμενη πορεία.

naftemporiki.gr