Ετοιμαστείτε για τις εντυπωσιακές Λυρίδες

Παρατηρητές του Ουρανού

Αυτή την εβδομάδα, μπορείτε να θαυμάσετε την ετήσια βροχή μετεώρων με το όνομα Λυρίδες. Το πρωινό της Κυριακής 22 Απριλίου είναι η κορυφαία στιγμή για να τις απολαύσετε. Δοκιμάστε επίσης και στις 21 και 23 Απριλίου . Τα καλά νέα; ... το φεγγάρι θα απουσιάζει εκείνες τις ώρες..... 

Σύνθετη εικόνα των Λυρίδων και άλλων μή Λυρίδων μετέωρων πάνω από το Νέο Μεξικό τον Απρίλιο του 2012. Εικόνα: NASA / MSFC / Danielle Moser.

Η ετήσια λοιπόν βροχή μετεώρων, οι Λυρίδες... ξεκινάει! Πρόκειται για ένα ετήσιο φαινόμενο το οποίο ξεκινά να στολίζει τον νυχτερινό ουράνιο θόλο από τις 16 έως τις 25 Απριλίου. Το 2018, η κορύφωση αυτής της ουράνιας βροχής - η οποία τείνει να γίνεται ολοένα και πιο "εκρηκτική¨ όπου συνήθως διαρκεί λιγότερο από μία ημέρα - αναμένεται να γίνει το πρωί της 22ας Απριλίου, με λίγη έως καμία παρέμβαση από το φεγγάρι το οποίο θα βρίσκεται σε φάση αύξοντος μηνίσκου σε πρώτο τέταρτο (waxing moon) .

Όπου και αν βρίσκεστε στη Γη, προετοιμαστείτε για να δείτε το μεγαλύτερο αριθμό μετεώρων λίγες ώρες πριν την ανατολή.

Σύμφωνα λοιπόν με όλες τις εκτιμήσεις το ουράνιο αυτό..." ντους"  που ακούει στο όνομα Λυρίδες φαίνεται να είναι αρκετά ικανοποιητικό  για το 2018, αν και οι βροχές μετεώρων φημίζονται επειδή είναι ασταθείς, ευμετάβλητες, και γι αυτό δεν είναι πλήρως προβλέψιμες.

Ο Simon Waldram φωτογράφησε ένα μετέωρο των Λυρίδων στα Κανάρια νησιά τον Απρίλιο του 2014

Σε ένα ασέληνο ουρανό, μπορεί να δείτε από 10 έως 20 Λυρίδες την ώρα στην κορύφωση του φαινομένου το πρωί της 22ας Απριλίου. Το φεγγάρι μας δύει πριν τις πρωινές ώρες εκείνες τις ημέρες.

Για να μπορέσετε όμως να παρακολουθήσετε το μέγιστο του φαινομένου θα πρέπει να είσαστε σε όσο το δυνατόν σκοτεινό ουρανό. Δείτε στην παρακάτω εικόνα τι εννοώ.    

Πηγή εικόνας: ΑΡΑΤΟΣ-Παρατηρησιακή Αστρονομία Σαλαμίνας          

Μία " πύρινη βολίδα" πέφτει στη Γη. Από την NASA και τον George Varros.

Μια έξαρση των Λυρίδων είναι πάντα μια πιθανότητα, αν και δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο για το 2018.

Το 1982, Αμερικανοί παρατηρητές είδαν μια τέτοια έξαρση του φαινομένου με  περίπου 100 μετέωρα Λυρίδων ανά ώρα. Περίπου 100 μετέωρα ανά ώρα παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα το 1922 και στην Ιαπωνία το 1945.

Αν δείτε ένα μετέωρο, ένα πεφταστέρι όπως συνηθίζουμε να το λέμε, και  μόλις κάνετε την...ευχή σας, παρατηρήστε αν αφήνει μία έντονη ουρά  - αυτό είναι ιονισμένο αέριο το οποίο λάμπει για λίγα δευτερόλεπτα μετά το πέρασμα του μετέωρου. Περίπου το ένα τέταρτο των Λυρίδων αφήνουν πίσω τους τέτοιου είδους ουρές.

Δείτε στην εικόνα παρακάτω τις κατηγορίες των ουρανίων ¨επισκεπτών¨ του πλανήτη μας

Πηγή εικόνας: ΑΡΑΤΟΣ-Παρατηρησιακή Αστρονομία Σαλαμίνας      

Το ακτινοβόλο σημείο (Radiant) των Λυρίδων βρίσκεται κοντά στον λαμπρό αστέρα Βέγα

 (α της Λύρας) στον αστερισμό της Λύρας της άρπας όπως συνηθίζεται να αναφέρεται.

Εάν παρατηρήσετε τα τα ίχνη που αφήνουν πίσω τους τα μετέωρα των Λυρίδων, θα δείτε ότι φαίνονται να ακτινοβολούν από τον αστερισμό της Λύρας, κοντά στο λαμπρό αστέρα Βέγα. Το σημείο αυτό λέγεται Ακτινοβόλο σημείο (Rdiant) . Πρόκειται για μια τυχαία, μια φαινόμενη ευθυγράμμιση, επειδή αυτά τα μετέωρα αναφλέγονται στην ατμόσφαιρα περίπου 60 μίλια (100 χμ) πάνω από την επιφάνεια της Γης. Εν τω μεταξύ, ο υπέρλαμπρος αστέρας Βέγα βρίσκεται τρισεκατομμύρια φορές μακρύτερα στα 25 έτη φωτός.

Ωστόσο, η ετήσια αυτή βροχή μετεώρων  παίρνει την ονομασία της από τον αστερισμό της Λύρας όπου ανήκει ο αστέρας Βέγα .

Μία άλλη όψη του λαμπερού αστέρα Βέγα,το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στο ακτινοβόλο σημείο των Λυρίδων. Εικόνα : AlltheSky.

Δεν είναι αλήθεια ότι πρέπει να βρείτε οπωσδήποτε ένα ακτινοβόλο σημείο σε κάποια βροχή μετεώρων για να δείτε τα φλεγόμενα και εντυπωσιακά μετέωρα. Συγκεκριμένα δεν χρειάζεται να εντοπίσετε τον Βέγα ή τον αστερισμό της Λύρα για να παρακολουθήσετε το φαινόμενο των Λυρίδων. Οποιοδήποτε μετέωρο ορατό στον ουρανό θα εμφανιστεί απροσδόκητα, σε οποιοδήποτε μέρος του ουρανού.

Ωστόσο, γνωρίζοντας τον χρόνο που θα εμφανιστεί το ακτινοβόλο σημείο, θα βοηθηθείτε στο να γνωρίζετε καλύτερα πότε το φαινόμενο θα εμφανιστεί στον ουρανό σας. Όσο ψηλότερα ανεβαίνει ο Βέγα στον ουρανό σας, τόσο περισσότερα μετέωρα είναι πιθανό να δείτε. Να γνωρίζετε ότι ο αστέρας Βέγα βρίσκεται αρκετά πάνω από τον ουράνιο ισημερινό με απόκλιση (δ=+38°.47′.01″), γι 'αυτό και η παρατήρηση των Λυρίδων είναι καλύτερη στο βόρειο ημισφαίριο.

Κοντά στην κορύφωση του φαινομένου, ανατέλλει ο αστέρας Βέγα πάνω από τον τοπικό σας ορίζοντα - στα βορειοανατολικά - γύρω στις 9 με 10 μ.μ. τοπική ώρα (αυτή είναι η ώρα που βλέπετε στο ρολόι σας, από τοποθεσίες του Βόρειου Ημισφαιρίου). Ο Βέγα, όσο περνάει ή ώρα ¨σκαρφαλώνει¨ολοένα και πιο ψηλά στον νυχτερινό ουρανό, τείνοντας να φθάσει την μεσουράνηση του. Μέχρι τα μεσάνυχτα, ο Βέγα, μία από τις κορυφές του Θερινού τριγώνου που αναμένεται, είναι αρκετά ψηλά στον ουρανό, όπου οι μετεωρίτες  ακτινοβολούν, πηγάζουν αν θέλετε από την κατεύθυνση του, όπου και φαίνονται να ¨σκορπίζονται¨ πάνω στον ουρανό σας.

Λίγο πριν την αυγή, ο Βέγα και το ακτινοβόλο σημείο λάμπουν ψηλά στο ζενίθ του παρατηρητή, πάνω από τα κεφάλια σας πιο απλά. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο τα μετέωρα αυτά είναι πάντα πολυάριθμα πριν από την αυγή.

Πορτραίτο του Κομφούκιου 

Οι Λυρίδες έχουν τη διάκριση ότι είναι μεταξύ των παλαιότερων γνωστών φαινομένων βροχής μετεώρων. Καταγεγραμμένα αρχεία του φαινομένου αυτού χρονολογούνται επανέρχονται πριν από περίπου 2.700 χρόνια .


Οι αρχαίοι Κινέζοι λέγεται ότι είχαν παρατηρήσει τα μετέωρα των Λυρίδων να πέφτουν σαν ουράνια βροχή το 687 π.Χ.

Αυτή η χρονική περίοδο στην αρχαία Κίνα, παρεμπιπτόντως, αντιστοιχεί σε αυτό που ονομάζεται Περίοδος Άνοιξης και Φθινοπώρου (περίπου 771 - 476 π.Χ.), η παράδοση που συνδέεται με τον Κινέζο καθηγητή και φιλόσοφο Κομφούκιο, έναν από τους πρώτους που υιοθετεί την αρχή:

Μην κάνετε σε άλλους ότι δεν θέλετε να  κάνουν σε εσάς.

 Αναρωτιέμαι αν ο Κομφούκιος είδε ποτέ του τις Λυρίδες...

Ο Κομήτης Θάτσερ την 1η Ιανουαρίου 1861 (προσωμείωση) την χρονιά δηλαδή της τελευταίας του επίσκεψης στο Ηλιακό μας σύστημα.

Εικόνα: JPL Small-Body Database.

Ο κομήτης Θάτσερ (C / 1861 G1) είναι η πηγή των μετεώρων που δημιουργούν τις Λυρίδες. Κάθε χρόνο, στα τέλη Απριλίου, ο πλανήτης μας διασχίζει την τροχιακή πορεία προς τον Ήλιο, του κομήτη αυτού. Δεν έχουμε κάποιες φωτογραφίες από αυτόν επειδή η τροχιά του γύρω του από τον 'Ήλιο είναι περίπου κάθε 415 χρόνια. Ο κομήτης Θάτσερ επισκέφθηκε για τελευταία φορά το εσωτερικό ηλιακό μας σύστημα το 1861, πριν γίνει ευρέως διαδεδομένη βεβαίως η φωτογραφική διαδικασία. Ο κομήτης δεν αναμένεται να επιστρέψει μέχρι το έτος 2276.

Τα κομμάτια που απορρίπτονται από αυτόν τον κομήτη "ρυπαίνουν" την τροχιά του, και βομβαρδίζουν την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης με 177.000 χλμ. ανά ώρα. Τα εξατμιζόμενα αυτά κομμάτια βομβαρδίζουν την ατμόσφαιρα της Γης, και τα οποία γίνονται ορατά στον νυχτερινό ουρανό, δίνοντας μετέωρα που φαίνονται να κινούνται με σχετικά μέτρια ταχύτητα δημιουργώντας τελικά τις πανέμορφες Λυρίδες.

Αυτό συμβαίνει όταν η Γη περνάει μέσα από μια ασυνήθιστα πυκνή συστάδα από απομεινάρια του κομήτη, τα οποία δημιουργούν με τις αλληλεπιδράσεις τους με την ιονόσφαιρα του πλανήτη μας ένα μεγάλο αριθμό ορατών μετεωριτών.

Τελειώνοντας: Η ετήσια βροχή μετεώρων που ονομάζονται Λυρίδες προσφέρουν 10 με 20 μετέωρα την ώρα στην κορύφωση του φαινομένου σε μια νύχτα χωρίς φεγγάρι. Οι αριθμοί αιχμής αναμένεται να σημειωθούν το πρωί της 22ας Απριλίου 2018. Προσπαθήστε να παρακολουθήσετε τις Λυρίδες και στις 21 και στις 23 Απριλίου. Το φως του φεγγαριού δεν θα επηρεάσει σημαντικά το φαινόμενο εφέτος, επειδή θα υπάρχει στον Ουρανό πριν από τις ώρες αιχμής του φαινομένου.

Σημειώστε ότι όσο περισσότερο σκοτεινό ουρανό έχετε τόσο περισσότερο επιτυχημένη θα είναι η παρατήρησή σας. Επίσης δεν χρειάζεται να έχετε κιάλια ή τηλεσκόπιο

Από τον τον Bruce McClure

-----------------------------

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:

. Άρατος- Παρατηρησιακή Αστρονομία Σαλαμίνας
. Αστρονομία και Επιστήμη
. Αστροβραδιές Σαλαμίνας

Πηγή

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

 https:/www.facebook.com/groups/174408446026959/

 Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com  . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Γιά την ομάδα : @Aratosastronomy