Η Οικογένεια του πλανήτη Δία…αυξάνεται !

Ανακαλύφθηκαν δύο νέοι δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τον αέριο γίγαντα Δία

  

Με διάμετρο μόλις ένα μίλι, ένα ζευγάρι …μικρών φεγγαριών βρέθηκαν σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Δία, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των δορυφόρων του στους 69.

Με τη χρήση γιγαντιαίων τηλεσκοπίων τα οποία είναι εξοπλισμένα με υπερευαίσθητους ανιχνευτές ευρέος πεδίου ωφελήθηκαν πάρα πολύ οι αστρονομικές ανακαλύψεις, μεταξύ των οποίων και η ανακάλυψη μιας σειράς από μικροσκοπικά φεγγάρια γύρω από τους εξωτερικούς πλανήτες. Για παράδειγμα, οι παρατηρήσεις που έγιναν από το 2000 έως το 2003 κατέδειξαν 46 φεγγάρια γύρω από τον Δία - περισσότερα από τα δύο τρίτα του συνόλου των δορυφόρων του πλανήτη!

Πρόσφατα, ο αστρονόμος Scott Sheppard του Ιδρύματος επιστημών του Κάρνεγκι (Carnegie Institution for Science) πρόσθεσε δύο επιπλέον φεγγάρια στην εκτεταμένη οικογένεια του πλανήτη, ανεβάζοντας το σύνολο των γνωστών δορυφόρων του αέριου γίγαντα Δία σε 69. Οι ανακοινώσεις για τους νέους αυτούς δορυφόρους, τον S / 2016 J 1 και τον S / 2017 J 1 ("S’’ = Satellite δηλαδή δορυφόρος και  "J" =Jupiter για τον Δία) ήρθαν μέσω του ηλεκτρονικού  προγράμματος για μικρούς πλανήτες (Minor Planet Electronic Circulars)  που εκδόθηκαν στις 2 Ιουνίου και 5 Ιουνίου, αντίστοιχα.

Ο Δρ. Sheppard εξηγεί: ¨Συνεχίσαμε την έρευνά μας ψάχνοντας για πολύ απομακρυσμένα αντικείμενα στο εξωτερικό ηλιακό μας σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει και την αναζήτηση του Πλανήτη Χ . Ο Δίας απλά συνέβη να βρισκόταν στην περιοχή που παρατηρούσαμε το 2016 και το 2017." Έτσι, έγινε μια μικρή …παράκαμψη για να απεικονίσουμε κάποια πεδία που ήταν πολύ κοντά στον Δία¨.

Με μεγέθη περίπου στα 24, αυτοί οι δορυφόροι που φαίνονται οριακά, εκτιμάται ότι πρέπει να έχουν διάμετρο μόνο 1 ή 2 χιλιόμετρα. Έτσι λοιπόν μέχρι στιγμής όλα αυτά που γνωρίζουμε είναι τα χαρακτηριστικά των τροχιών τους. 

Δύο από τις εικόνες της ανακάλυψης για το μικροσκοπικό φεγγάρι του Δία S / 2016 J1, που φωτογραφήθηκε στις 3 Μαρτίου του 2016, με το τηλεσκόπιο των 6,5 μέτρων Magellan-Baade στη Χιλή.

Εικόνα: Scott Sheppard

Ο δορυφόρος S / 2016 J 1: Ο Δρ.  Sheppard ανακάλυψε αυτό το φεγγάρι κατά τη διάρκεια μιας παρατήρησης που πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαρτίου 2016, με τον κατοπτρικό (ή ανακλαστικό)  τηλεσκόπιο των 6,5 μ Magellan-Baade στο Παρατηρητήριο Las Campanas στη Χιλή. Σε μέση απόσταση 20.600.000 χιλιόμετρα από τον Δία, ο δορυφόρος αυτός βρίσκεται σε μια επιμήκη τροχιά με κλίση 140 ° περίπου, και με εκκεντρότητα 0.14. Χρειάζονται 1,65 χρόνια για μια πλήρη  τροχιά του S / 2016 J 1 γύρω από τον πλανήτη.

Παρόλο που ο Δρ. Sheppard είδε το φεγγάρι αυτό για πρώτη φορά πέρυσι, η τροχιά του παρέμεινε αβέβαιη έως ότου συνεργάστηκε με τον Δρ. David Tholen (από το Πανεπιστήμιο της Χαβάη) και τον Δρ. Chadwick Trujillo (από το παρατηρητήριο Gemini), οι οποίοι σάρωσαν τον ουρανό πριν από έξι εβδομάδες με το κατοπτρικό τηλεσκόπιο  8,2 μέτρων Subaru στην Μάουνα Κέα της Χαβάης.

Αυτή η κινούμενη εικόνα συνδυάζει δύο εικόνες ανακάλυψης για τον νέο δορυφόρο του πλανήτη Δία  S / 2017 J 1, που λήφθηκε στις 23 Μαρτίου 2017, με τον κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 4 μέτρων στον Cerro Tololo της Χιλής.

Εικόνα: Scott Sheppard

Ο δορυφόρος S / 2017 J 1: Οι Δρ. Sheppard και Δρ. Trujillo κατέγραψαν το δεύτερο νέο εύρημα τους στις 23 Μαρτίου 2017, χρησιμοποιώντας τον ανακαινισμένο κατοπτρικό τηλεσκόπιο των 4 μέτρων Victor Blanco στο Διαμερικανικό Παρατηρητήριο Cerro Tololo της Χιλής. Το εύρημα αυτό εμφανίστηκε επίσης σε εικόνες που καταγράφηκαν με το τηλεσκόπιο Subaru το 2016 νωρίτερα τη φετινή χρονιά, γεγονός που επέτρεψε στην ομάδα να επιβεβαιώσει την ύπαρξή του. Αυτό το φεγγάρι είναι επίσης πολύ μακριά από τον Δία, σε μέση απόσταση 23.500.000 χλμ. Σε αυτήν την πολύ επιμήκη τροχιά, εχει κλίση 149 ° με εκκεντρότητα 0,40, και το φεγγάρι αυτό χρειάζεται 2,01 χρόνια για να συμπληρώσει μια πλήρη περιφορά  γύρω από τον Δία.

Και οι δύο αυτές ανακαλύψεις, όπως και με τη συντριπτική πλειονότητα των φεγγαριών του Δία, παρουσιάζουν ανάδρομες τροχιές, με κλίσεις μεγαλύτερες από 90 °, πράγμα που σημαίνει ότι κινούνται σε κατευθύνσεις αντίθετες με αυτές της περιστροφής του πλανήτη. Αυτές οι μακρινές, ακανόνιστες τροχιές υποδηλώνουν ότι αυτά τα σώματα σχηματίστηκαν αλλού στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα και αιχμαλωτίστηκαν από το τεράστιο βαρυτικό πεδίο του πλανήτη, ενώ περνούσαν κοντά του κατά την περίοδο της πρώιμης ιστορίας του. 

Σύμφωνα με μια τροχιακή αξιολόγηση που δημοσιεύθηκε τον φετινό Απρίλιο στο περιοδικό ¨The Astronomical Journal¨ από τους Marina Brozović και Robert A. Jacobson ( Jet Propulsion Laboratory ), 11 από τους ¨ακανόνιστους¨  δορυφόρους του Δία έχουν τόσο αδύναμες τροχιές ,που θεωρούνται «χαμένοι». Ο Δρ. Sheppard και οι συνεργάτες του βρήκαν μόνο ένα από αυτούς το 2003, και από τότε δεν έχουν κάνει άλλες παρατηρήσεις.

Η μεγάλη πλειοψηφία των 69 γνωστών φεγγαριών του Δία, κινούνται σε ανάδρομες τροχιές, πράγμα που σημαίνει ότι ταξιδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση του πλανήτη.

Εικόνα: Scott Sheppard

 Ωστόσο, αυτό αλλάζει. Ο χρόνος που πέρασαν οι Δρ. Sheppard και ο Δρ. Trujillo στην εξερεύνηση της περιοχής γύρω από τον Δία έχει ήδη οδηγήσει στην ανάκτηση των πληροφοριών για τα αντικείμενα S / 2003 J 5,   S / 2003 J 15 και  S / 2003 J 18, καθώς και μια καλύτερη εκτίμηση για την τροχιά του S / 2011 J 2.

"Έχουμε ανακαλύψει σίγουρα πέντε από τα χαμένα αυτά φεγγάρια", λέει ο Δρ. Sheppard, σημειώνοντας ότι οι παρατηρήσεις του 2016 και του 2017 θα μπορούσαν εύκολα να συνδεθούν με κάποια από τα αβέβαια ευρήματα του 2003. "Έχουμε ακόμα αρκετά φεγγάρια στο Δία μας στις νέες παρατηρήσεις μας για το 2017, και πιθανόν να βρούμε όλα τα χαμένα φεγγάρια στις νέες παρατηρήσεις μας", συνεχίζει, ¨αλλά για να εξασφαλίσουμε αυτές τις ταυτοποιήσεις θα λέγαμε, θα χρειαστεί να βασιστούμε σε αυτά τα τεράστια τηλεσκόπια για περισσότερες παρατηρήσεις στις αρχές του 2018"  .

@ Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για όλα αυτά τα παράξενα φεγγάρια που προαναφέραμε, ελέγξτε το έργο του Δρ. Sheppard για τον Δία και τους εξωτερικούς πλανήτες ΕΔΩ

@ Πίνακας στοιχείων για τους Δορυφόρους του πλανήτη Δία ΕΔΩ

Από: Kelly Beatty  

Πηγή

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

         

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

@Aratosastronomy