Ένα άστρο σαν τον δικό μας Ήλιο λέγεται ότι είναι η πιθανή πηγή του πιο διάσημου σήματος του προγράμματος SETI. Το σήμα Wow! του οποίου η πηγή δεν είχε μέχρι τώρα εντοπιστεί...
Από το Blog φυσικής του arXiv | Δημοσιεύθηκε: Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2020
Το Τηλεσκόπιο Big Ear Radio στο Ντελαγουέρ του Οχάιο, αποσυναρμολογήθηκε το 1998 έχοντας λειτουργήσει για πάνω από 30 χρόνια. Αντικαταστάθηκε από ενα γήπεδο γκολφ. Το Big Ear δεν ήταν ποτέ το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο, ούτε το πιο ευαίσθητο. Ωστόσο, το Big Ear έκανε μια από τις πιο διάσημες παρατηρήσεις στην ιστορία της αστρονομίας, μια που μέχρι σήμερα δεν είχε εξηγηθεί.
Όλη τη δεκαετία του '70, το Big Ear αναζητούσε σήματα από εξωγήινους πολιτισμούς. Και στις 15 Αυγούστου 1977, ανακάλυψε ένα - ένα ισχυρό, διακεκομμένο σήμα διάρκειας 72 δευτερολέπτων, το οποίο ξεχώριζε από το θόρυβο υποβάθρου σαν ένας προβολέας ερεύνης.
Η ομάδα απέκλεισε γρήγορα μια επίγεια προέλευση ή μια μετάδοση από κάποιο δορυφόρο. Παρ 'όλα αυτά, το σήμα ήταν τόσο ισχυρό και ασυνήθιστο που ο Jerry Ehman, ο αστρονόμος που ανέλυσε την εκτύπωση δεδομένων, σχολίασε το σήμα με τη λέξη "Wow !" Ουάου σε ελεύθερα Ελληνικά.
Ο διευθυντής του αστεροσκοπείου, John Kraus, αργότερα έδωσε μια λεπτομερή περιγραφή της παρατήρησης: "Το σήμα «The WoW» υποδηλώνει ιδιαίτερα μια εξωγήινη και ευφυή προέλευση, αλλά λίγα μπορούν να ειπωθούν μέχρι να γίνει περαιτέρω μελέτη", έγραψε, σε μια επιστολή στον αστρονόμο Carl Sagan.
Η ομάδα του Big Ear συνέχισε να παρατηρεί το ίδιο μέρος του ουρανού, όπως και άλλοι ερευνητές, αλλά το σήμα Wow! δεν επαναλήφθηκε ποτέ ξανά. Ούτε κάτι ανάλογο έχει παρατηρηθεί σε κανένα άλλο μέρος του ουρανού.
Ο Kraus και άλλοι έχουν αναζητήσει ακόμη και αστέρια που θα μπορούσαν να είναι η πηγή του σήματος: "Ελέγξαμε καταλόγους αστεριών για τυχόν αστέρια που μοιάζουν με τον Ήλιο στην περιοχή και δεν βρήκαμε κανένα", έγραψε ο Kraus. Μέχρι και σήμερα, το σήμα Wow! παραμένει ανεξήγητο και μη επαναλαμβανόμενο.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ανακάλυψη της εβδομάδας αυτής μιας πιθανής πηγής του σήματος αυτού είναι σημαντική είδηση. Η ανακάλυψη αυτή είναι το ευφυές, και ενδελεχές αποτέλεσμα ενός ερασιτέχνη αστρονόμου και της δημιουργίας ενός υπέροχου νέου τρισδιάστατου χάρτη του γαλαξία.
Πρώτον, ας δούμε κάποιο υπόβαθρο. Το 2013, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency ή ESA) εκτόξευσε το διαστημικό τηλεσκόπιο Gaia για να χαρτογραφήσει τον νυχτερινό ουρανό - για να προσδιορίσει τη θέση, την απόσταση και την κίνηση των αστεριών με πρωτοφανή ακρίβεια. Μέχρι στιγμής, το ΔΤ Gaia έχει χαρτογραφήσει περίπου 1,3 δισεκατομμύρια αστέρια, επιτρέποντας στους αστρονόμους να αρχίσουν να δημιουργούν τον πιο λεπτομερή τρισδιάστατο χάρτη του Γαλαξία μας που κατασκευάστηκε ποτέ. Η αποστολή αναμένεται να συνεχιστεί έως το 2024.
Ο νέος αστρικός χάρτης του Gaia έχει βελτιώσει σημαντικά την κατανόησή μας για τον Γαλαξία και τα αστέρια μέσα σε αυτόν δίνοντας μια ιδέα στον ερασιτέχνη αστρονόμο Alberto Caballero. Η βάση δεδομένων του Gaia είναι τώρα πολύ πιο λεπτομερής από τον κατάλογο αστεριών που μελέτησε ο John Kraus τη δεκαετία του 1970. Ίσως η νέα αυτή βάση δεδομένων να αποκαλύψει την πηγή του σήματος Wow!, αιτιολόγησε.
Έτσι ο Caballero επανέλαβε την αναζήτηση, αναζητώντας αστέρια σαν τον Ήλιο μας ανάμεσα στις χιλιάδες που έχουν αναγνωριστεί από το Gaia σε αυτήν την περιοχή του ουρανού. Με τον όρο "σαν τον Ήλιο μας", χαρακτηρίζονται τα αστέρια τα οποία έχουν την ίδια θερμοκρασία, ακτίνα και φωτεινότητα με το μητρικό μας άστρο.
Η αναζήτηση ανακάλυψε μόνο έναν υποψήφιο. "Το μόνο πιθανό αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο μας σε όλη την περιοχή από όπου πιθανόν να προήλθε το σήμα WOW! φαίνεται να είναι το αστέρι 2MASS 19281982-2640123", δηλώνει ο Caballero. Το αστέρι αυτό βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη σε απόσταση 1800 ετών φωτός από τη Γη. Είναι θα λέγαμε ένα δίδυμο άστρο του Ήλιου μας, με την ίδια θερμοκρασία, ακτίνα και φωτεινότητα όπως ο Ήλιος μας.
Φυσικά, το έργο του Caballero δεν σημαίνει ότι το 2MASS 19281982-2640123 πρέπει να ήταν η πηγή. Επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλά αστέρια σε αυτήν την περιοχή του ουρανού τα οποία είναι πολύ πιο αμυδρά για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο. Ένα από αυτά θα μπορούσε να είναι η πηγή.
Και υπάρχουν περίπου 66 άλλα αστέρια στον κατάλογο που ο Caballero αναγνώρισε ως πιθανοί υποψήφιοι, αλλά με λιγότερο ισχυρά στοιχεία. Αυτά ταιριάζουν με τη θερμοκρασία του Ήλιου, αλλά τα δεδομένα σχετικά με τη φωτεινότητα και την ακτίνα τους είναι επί του παρόντος ελλιπή. Έτσι, μελλοντικές εκδόσεις δεδομένων από τη Gaia και άλλα έργα χαρτογράφησης ενδέχεται να αποκαλύψουν ότι πράγματι τα δεδομένα αυτά ταιριάζουν με τις παρατηρήσεις.
Προς το παρόν, το αστέρι 2MASS 19281982-2640123 είναι το καλύτερο στοίχημά και ένας καλός υποψήφιος για μελλοντική μελέτη. Ο Caballero δηλώνει ότι ένας προφανής στόχος θα ήταν να αναζητηθούν σημάδια εξωπλανητών σε τροχιά γύρω από αυτό το αστέρι. Θα μπορούσε επίσης να δοθεί προτεραιότητα για μελέτη στο ραδιοφωνικό τμήμα του φάσματος.
Εν τω μεταξύ, οι αστρονόμοι μπορεί να διασκεδάσουν βρίσκοντας ένα πιο φιλικό όνομα για το 2MASS 19281982-2640123. Ίσως κατά τη διάρκεια ενός γύρου γκολφ στο γήπεδο που βρίσκεται τώρα στην τοποθεσία του ραδιοπαρατηρητηρίου Big Ear.
Αναφορές: "An Approximation to Determine the Source of the WOW! Signal": arxiv.org/abs/2011.06090 (Μια προσέγγιση για τον προσδιορισμό της πηγής του σήματος WOW!)
Πηγή: astronomy.com
