Κυριακή 22 Μαρτίου 2020

Ηλιακό σύστημα: Ο λαμπερός κομήτης A.T.L.A.S. προ των πυλών

Ένας κομήτης ο οποίος  ανακαλύφθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο με την ονομασία  ATLAS είναι καθ΄οδόν προς τη Γη, και μπορεί να γίνει τόσο λαμπερός όσο και η Σελήνη σε φάση μηνίσκου - αν δεν καταστραφεί πρώτα από τη θερμότητα του Ήλιου.

Από:  Ryan Morrison  

Βλέπουμε μια εικόνα ενός κομήτη η οποία λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble - δεν είναι ο κομήτης ATLAS. Εάν καταφέρει να μην διαλυθεί ο κομήτης ATLAS θα μπορούσε να είναι τόσο φωτεινός όσο ο μηνίσκος της Σελήνης. © Δόθηκε στη δημοσιότητα από την Daily Mail.

Ο κομήτης ATLAS βρίσκεται κοντά στην τροχιά του πλανήτη Άρη αυτή τη στιγμή, αλλά  η ταχύτητα του αυξάνεται καθώς κατευθύνεται προς τον Ήλιο, φθάνοντας στην πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη στα τέλη Μαΐου.

Ανακαλύφθηκε από το σύστημα Asteroid Terrestrial-impact Last Alert system (ATLAS) στη Χαβάη παίρνοντας το όνομά του από τα αρχικά του συστήματος αυτού.

Όταν ανακαλύφθηκε στις 28 Δεκεμβρίου του 2019, ήταν αμυδρός και για την παρατήρησή του χρειάζονταν τηλεσκόπιο, αλλά καθώς πλησιάζει προς τη Γη γίνεται ολοένα και πιο φωτεινός και θα μπορεί πλέον να παρατηρηθεί και με κιάλια.

Το να βλέπεις έναν κομήτη με γυμνό μάτι είναι ένα σπάνιο γεγονός για τους αστρονόμους - ο τελευταίος φωτεινός κομήτης στο βόρειο ημισφαίριο ήταν ο Hale-Bopp το 1997.

Στα τέλη Μαΐου θα απέχει μόνο 0,25 αστρονομικές μονάδες (ΑΜ) από τον Ήλιο - δηλαδή το ένα τέταρτο της απόστασης που απέχει η Γη από το μητρικό μας άστρο.

Καθ΄όσον θα βρίσκεται σε αυτό το σημείο θα γίνει φωτεινότερος στη θέαση του από τη Γη, μιας και η λάμψη του θα ενισχυθεί περαιτέρω από τον Ήλιο.

"Ο κομήτης ATLAS συνεχίζει να γίνεται φωτεινότερος πολύ πιο γρήγορα από ό, τι αναμενόταν", δήλωσε στον ιστότοπο SpaceWeatherArchive ο Karl Battams του Εργαστηρίου Ναυτικών Ερευνών (Naval Research Lab in Washington DC) στην Ουάσιγκτον.

"Ορισμένες προβλέψεις για την κορύφωση της φωτεινότητας του τώρα συνορεύουν με τον παράλογο".

Η αρχική του ονομασία ήταν C / 2019 Y4 όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά, αλλά του δόθηκε το προσωνύμιο ATLAS λόγω του συστήματος που τον εντόπισε αρχικά [Asteroid Terrestrial-impact Last Alert system (ATLAS)] .

Έχει παρατηρηθεί μια αύξηση της φωτεινότητας του κατά 4.000-φορές από τότε που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά, και αυτό σημαίνει οτι θα μπορούσε να είναι ορατός με γυμνό μάτι από τις αρχές Απριλίου.

Όταν εντοπίστηκε για πρώτη φορά βρισκόταν στην περιοχή του αστερισμού της Μεγάλης άρκτου και ήταν πολύ αμυδρός - περίπου 398.000 φορές πιο αμυδρός από τα αστέρια που βλέπουμε με γυμνό μάτι.

Σε εκείνο το σημείο βρισκόταν 273 εκατομμύρια μίλια από τον Ήλιο, αλλά από τότε έχει αυξηθεί σε φωτεινότητα με μια άνευ προηγουμένου ταχύτητα.

Δυστυχώς, υπάρχει μια πιθανότητα να διαλυθεί από τη υψηλή θερμοκρασία του Ηλίου πριν του δοθεί η ευκαιρία να παρουσιάσει κάτι το συναρπαστικό τόσο για τους αστρονόμους όσο και για τον απλό παρατηρητή.

"Αυτή τη στιγμή ο κομήτης απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες από τα παγωμένα πτητικά του (αέρια ή volatiles)", δηλώνει ο Battams. "Γι΄αυτό γίνεται τόσο γρήγορα λαμπρός ".

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα επιβιώσει αρκετό καιρό ώστε να πλησιάσει στον Ήλιο όσο ο πλανήτης Ερμής είναι οτι θα χρειαστεί να έχει ένα μεγάλο πυρήνα με αποθέματα από εξαιρετικά ψυγμένο αέριο.

Το πως ακριβώς ο κομήτης ATLAS θα εμφανιζόταν στον νυχτερινό ουρανό αν δεν διαλυθεί είναι άγνωστος - οι αστρονόμοι επίσης δεν είναι σίγουροι αν θα έχει μια μακριά ουρά. Η εικόνα αυτή μια από αρχείο μιας παλιάς βροχής μετεώρων. © Δόθηκε στη δημοσιότητα από την Daily Mail.

Αν όχι, αν δηλαδή μέχρι τότε δεν διαλυθεί, είναι πιθανό να εξαντληθεί το αέριο οδηγώντας τον στο να φθαρεί και να γίνει αμυδρός καθώς πλησιάζει στον Ήλιο, σύμφωνα με τον ιστότοπο SpaceWeatherArchive.

Ο Battams δεν είναι αισιόδοξος, όμως, δήλωσε ότι πιθανόν να σπάσει.

"Η προσωπική μου διαίσθησή μου είναι ότι ο κομήτης Άτλας έχει υπερβολική δραστηριότητα και δεν θα εκπλαγούμε όταν αρχίσει να ξεθωριάζει γρήγορα και ίσως ακόμη και να αποσυντεθεί πριν φτάσει στον Ήλιο", δηλώνει.

Η κεφαλή (ή κώμη) του κομήτη ATLAS είναι μεγάλη, αν και "πολύ αμυδρή και αιθέρια", δήλωσε στον ιστότοπο Space.com ο John Bortle, ειδικός σε κομήτες.

"Αν πρόκειται για ένα πραγματικά σημαντικό επισκέπτη, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός στη θέαση του. Αντίθετα, στην καλύτερη περίπτωση, θα παρατηρήσουμε ένα αρκετά μέτρια συμπυκνωμένο αντικείμενο με μόνο ένα αστρικό στοιχείο κοντά στην καρδιά του".

Εάν διαλυθεί καθώς πλησιάζει τον Ήλιο, μπορεί να είναι δυνατό για το διαστημικό σκάφος της NASA να τραβήξει εικόνες από το τέλος της ζωής του.

"Ο Ηλιοσφαιρικός Απεικονιστής (Heliospheric Imager) ενα όργανο το οποίο είναι τοποθετημένο πάνω στο διαστημικό μη επανδρωμένο σκάφος STEREO της NASA θα έχει μια υπέροχη θέα του κομήτη ATLAS από τα μέσα Μαΐου έως τις αρχές Ιουνίου", λέει ο Battams.

"Η φωτογραφική αυτή μηχανή είναι πολύ ευαίσθητη, έτσι ώστε πιθανόν να είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε την ουρά του ATLAS να αλληλεπιδρά με τον ηλιακό άνεμο και τις εκροές που θα προκληθούν από αυτόν- καθώς και οποιαδήποτε πιθανά γεγονότα διάλυσης του κομήτη".

Υπάρχει κάποια εικασία που θα μπορούσε να σχετίζεται με τον Μεγάλο Κομήτη (Great Comet) του 1844, καθώς ακολουθεί μια παρόμοια πορεία και τροχιά.

Η όλη του πορεία θα απαιτούσε μια τροχιά 6000 ετών γύρω από τον Ήλιο, η οποία θα τον μετέφερε πέρα από τα εξωτερικά άκρα του Ηλιακού μας συστήματος - περίπου 57 δισεκατομμύρια μίλια μακριά από τον Ήλιο.

Οι αστρονόμοι προβλέπουν ότι αυτός ο κομήτης και ο Μεγάλος Κομήτης είναι υπολείμματα από έναν πολύ μεγαλύτερο κομήτη που διαλύθηκε, και ο οποίος δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του πρώιμου Ηλιακού μας συστήματος.

Είναι ένας κομήτης ο οποίος εκτελεί υπερβολική τροχιά (hyperbolic comet) που σημαίνει ότι η τροχιά του εκτείνεται πολύ βαθιά στον Σύμπαν, ενώ ο Ήλιος λειτουργεί μόνο σαν "βαρυτική σφενδόνη" γεγονός που τον εκτοξεύει προς τα εξωτερικά μέρη του Ηλιακού μας συστήματος.

Η θέαση του κομήτη αυτού μπορεί να είναι μοναδική - ίσως να μην ξαναδούμε ποτέ τον κομήτη αυτόν μετά την πλησιέστερη προσέγγισή του στο μητρικό μας άστρο.

Εν τω μεταξύ, τις νύχτες θα είναι ορατός από τα μισά και πάνω του βόρειου-βορειοδυτικού μας ουρανού, και ενδεχομένως να είναι ορατός και με γυμνό μάτι από τον Απρίλιο.

"Θα είναι κάτι το διασκεδαστικό τις επόμενες εβδομάδες το να παρατηρείς την εξέλιξη του κομήτη ATLAS (και θα ξεχαστούμε έστω και για λίγο  από την τρέχουσα παγκόσμια θλιβεροτατη κατάσταση), έγραψε ο Carl Hergenrother, ένας παρατηρητής κομήτων που εδρεύει στην Αριζόνα. 

"Εύχομαι να έχετε την υγεία σας και καθαρούς ουρανούς!"


Πηγή: msn.com