Τροφή για σενάρια ταινιών επιστημονικής φαντασίας άλλα και επιστημονικής μελέτης, η αποίκηση του κόκκινου πλανήτη είναι πάντα στο προσκήνιο. Η ιδέα της μελλοντικής κατοίκησης ενός κόσμου έξω από τον πλανήτη μας συναρπάζει τον ευρύ νου επιστημονικό και μη.
Μήπως είναι καιρός να δούμε την αλήθεια;
Καλλιτεχνική άποψη για την εμφάνιση του γεωποιημένου πλανήτη Άρη. Εικόνα: (NASA/MAVEN/Lunar and Planetary Institute)
Ο Elon Musk θέλει να το κάνει. Η NASA θέλει να το κάνει. Παρεπιπτόντως, ο Arnold Schwarzenegger το έκανε (εντάξει, σε ταινία επιστημονικής φαντασίας τουλάχιστον). Αλλά μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει;
Μιλάμε για την γεωποίηση του πλανήτη Άρη (terraforming Mars): μετατρέποντας το κόκκινο πλανήτη πάλι σε "μπλε, με τη μέθοδο της γεωμηχανικής (geoengineering) να μεταμορφώνει το εχθρικό περιβάλλον του Άρη σε κάτι πιο ...φιλόξενο για τον άνθρωπο.
Ωστόσο, σύμφωνα με νέα έρευνα, αυτό το όνειρο επιστημονικής φαντασίας, (το οποίο είναι τώρα κοινό στην ευρύτερη επιστημονική κοινότητα), παραμένει δυστυχώς, απίστευτα εκτός πραγματικότητας. Τουλάχιστον για την ώρα.
Η υπόθεση της γεωποίησης περιλαμβάνει διάφορες στρατηγικές. Μια κοινή υπόθεση υποδηλώνει ότι εάν μπορούσε να απελευθερωθεί αρκετό διοξείδιο του άνθρακα από την επιφάνεια του Άρη δημιουργώντας έτσι μια...παχιά ατμόσφαιρα στο Κόκκινο Πλανήτη η οποία στη συνέχεια θα μπορούσε μια μέρα να φιλοξενήσει, να υποστηρίξει αν θέλετε ζωή όπως τουλάχιστον την ξέρουμε.
Είναι ένα εξαιρετικό και εμπνευσμένο σχέδιο - ένα όνειρο που δείχνει ότι η ανθρωπότητα έχει μάθει, με τον σκληρό τρόπο, για την υπερθέρμανση του πλανήτη σε πλανητική κλίμακα, και προσπαθεί να εφαρμόσει αυτή τη γνώση και προς τα έξω, σε μια θετική κατεύθυνση που θα μπορούσε μία μέρα να σώσει τη ζωή του είδους μας.
Αλλά, δυστυχώς, σύμφωνα με νέα έρευνα η οποία χρηματοδοτείται από την NASA, παραμένει ακόμα ακόμα απλώς...επιστημονική φαντασία.
"Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι δεν υπάρχει αρκετό διοξείδιο του άνθρακα (CO2) πάνω στον Άρη για να εξασφαλιστεί έτσι μια σημαντική αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, το οποίο θα αναγκάσει το διοξείδιο του άνθρακα να "ανεβεί" στην ατμόσφαιρα", εξηγεί ο πλανητικός επιστήμονας Bruce Jakasky από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, στο Boulder.
"Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος του CO2 δεν είναι προσβάσιμο, και συνεπώς δεν μπορεί να κινητοποιηθεί εύκολα, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η γεωποίηση του πλανήτη Άρη χρησιμοποιώντας την σημερινή τεχνολογία".
Το διοξείδιο του άνθρακα δημιουργεί ενα τρόπο τινά κέλυφος στην ατμόσφαιρα ενός βραχώδη πλανήτη εμποδίζοντας την θερμοκρασία που εισέρχεται από το μητρικό του άστρο στη περίπτωσή μας από τον Ήλιο μας, να διαφύγει προς το διάστημα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, η οποία θα πρέπει να φθάσει οπωσδήποτε στην ιδανική τιμή για να φιλοξενήσει ζωή. Το φαινόμενο αυτό ευρέως γνωστό και σαν φαινόμενο του θερμοκηπίου, μπορεί μεν να βοηθήσει στην δημιουργία μιας ατμόσφαιρας βιώσιμης για τη ζωή όπως την ξέρουμε, μπορεί όμως και να την καταστρέψει εάν συνεχίζεται ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας με πυκνότερα νέφη όπως συμβαίνει με τον πλανήτη Αφροδίτη στον οποίο η μέση θερμοκρασία στην επιφάνειά του φθάνει τους 460 βαθμούς Κελσίου.
Οι επιστήμονες έχουν κάνει και παλιότερα σχετικούς υπολογισμούς πάνω στη προοπτική γεωποίησης του πλανήτη Άρη. Όμως ο Jakosky και ο συνεργάτης του Christopher Edwards του Πανεπιστημίου της Βόρειας Αριζόνα είχαν τα πλεονέκτημα να έχουν στην διάθεση τους δεδομένα ετών έρευνας σε παρατηρησιακά στοιχεία από διαστημοσυσκευές της NASA, όπως το Mars Reconnaissance Orbiter, η το Mars Odyssey και το MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile Evolution).
Η λεπτή και σχεδόν ανύπαρκτη ατμόσφαιρα του πλανήτη Αρη - και η προκύπτουσα έλλειψη ατμοσφαιρικής πίεσης - σημαίνει ότι οποιοδήποτε υγρό νερό στην επιφάνεια ή θα εξατμιστεί ή θα παγώσει.
Εάν είχαμε κατά κάποιον τρόπο τη δυνατότητα να εξατμίσουμε τον άνθρακα που είναι αποθηκευμένος στις πολικές περιοχές του Άρη οι οποίες καλύπτονται από πάγο - όπως αυτό που έκανε η Arnie στην ταινία "Ολική επαναφορά" - οι ερευνητές λένε ότι θα διπλασίαζε την ατμοσφαιρική πίεση του Κόκκινου Πλανήτη.
Αλλά σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην ταινία, ο διπλασιασμός αυτός θα έδινε στον Άρη μόνο μια ατμοσφαιρική πίεση ισοδύναμη με 1,2 τοις εκατό της Γήινης ατμόσφαιρας.
"Δεν είναι ότι η ίδια η γεωποίηση είναι αδύνατο να συμβεί, απλά δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση όσο θεωρούν σήμερα κάποιοι άνθρωποι", εξήγησε ο Jakosky στο New Scientist.
"Δεν μπορούμε απλά να πυροδοτήσουμε μερικά πυρηνικά πάνω από τις πολικές περιοχές".
Υπάρχουν όμως και άλλες πηγές άνθρακα που έχουν παγιδευτεί στον Άρη όπως στο έδαφος, και στα αποθέματα ορυκτών, αλλά και πάλι - σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ομάδας - δεν υπάρχουν αρκετοί φυσικοί πόροι για να μετατρέψουν την ατμόσφαιρα σε ενα εύκρατο και υγρό θερμοκήπιο.
Μια τελευταία πιθανότητα είναι το ενδεχόμενο να υπάρχουν βαθιά θαμμένα μέσα στον επιφανειακό φλοιό του πλανήτη μεγαλύτερα αποθέματα άνθρακα - αλλά επί του παρόντος δεν γνωρίζουμε αρκετά εάν υπάρχει τέτοια αφθονία, ή πού, και αν ακόμα γνωρίζαμε κάτι τέτοιο, δεν διαθέτουμε αυτή τη στιγμή κανένα αξιόπιστο μέσο για να τα εξάγουμε.
"Ξέρουμε ότι υπάρχουν μερικά αποθέματα", δήλωσε ο Jakosky στο ιστότοπο Cosmos.
"Υπάρχει (ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα) σε δύο κρατήρες που δημιουργήθηκαν από πτώση αστεροειδών, αλλά δεν έχουμε τρόπο να υπολογίσουμε πόσο." "Σε μεγαλύτερο βαθμό, εάν είναι βαθιά θαμμένα, είναι ουσιαστικά απρόσιτα".
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα - δεν είναι κάτι που μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε σήμερα.
Οι ερευνητές λένε ότι τα επόμενα χρόνια, ίσως και δεκαετίες από τώρα, οι τεχνολογικές εξελίξεις - στη περίπτωση μιας επιχείρησης αποίκησης του Άρη - θα μπορούσαν να μας επιτρέψουν να φέρουμε στην "επιφάνεια" την περίπτωση της γεωποίησης του Άρη.
Κάποια μέρα...Ίσως.... Το ελπίζουμε.
"Θα μπορούσαμε ακόμα να γεωποιήσουμε τον Άρη", εξήγησε ο Jakosky στο περιοδικό Popular Science.
"Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε αέρια θερμοκηπίου υψηλής απόδοσης όπως οι φθοροχλωράνθρακες, οι οποίοι θα θερμάνουν τον πλανήτη, αλλά αυτό απαιτεί ένα πιο προηγμένο σύστημα παραγωγής που είναι πολύ πιο πέρα από τις τρέχουσες δυνατότητές μας.
Έτσι, το όνειρο, φαίνεται, να εξακολουθεί να παραμένει μόνο ένα όνειρο. Αλλά τουλάχιστον το όνειρο δεν είναι ...νεκρό.
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στον περιοδικό Nature Astronomy.
Εικόνα: bp.blogspot.com
Από τον PETER DOCKRILL
Στμ. Βεβαίως το σημαντικότερο όλων είναι ότι ο πλανήτης Άρης δεν διαθέτει σχεδόν καθόλου μαγνητικό πεδίο, το οποίο είναι απαραίτητο για την προστασία του πλανήτη από την ισχυρή ηλιακή ακτινοβολία. Χωρίς μαγνητικό πεδίο ο πλανήτης θα δεχτεί την "επίθεση" του ηλιακού ανέμου, ο οποίος θα παρασύρει την ατμόσφαιρα προς το διάστημα, αφήνοντας εκτεθειμένους τους ωκεανούς του οι οποίοι στη συνέχεια θα αρχίζουν να εξατμίζονται. Πιστεύεται ότι κάτι τέτοιο συνέβη και παλαιότερα στον Άρη.
--------------------*--------------------
Ενημερωθείτε για θέματα
Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:
Πηγές υπάρχουν επίσης
και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά
: Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο,
απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε
μήνυμα inbox στη Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να
δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με
την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη
σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για
δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com. Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας,
υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να
παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε
τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.
Το κείμενο
υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που
αφορούν το θέμα του άρθρου.
Για την ομάδα : @Aratosastronomy
