«Επόμενος σταθμός φεγγάρι.»
Φανταστείτε στο άμεσο μέλλον να κάθεστε αναπαυτικά σε κάποιο διαστημικό σκάφος και να ακούσετε αυτό, και καθώς κοιτάτε πίσω να βλέπετε τον πλανήτη μας, ή να προσεδαφίζεστε σε κάποιο ξενοδοχείο εκτός Γης...ωστόσο επειδή η έννοια του τουρισμού είναι μια πολύπλοκη έννοια από μόνη της, σε συνδυασμό με το διάστημα η κατάσταση περιπλέκεται λίγο παραπάνω. Ας δούμε κατά πόσο είναι εύκολο είναι στην πράξη ο διαστημικός τουρισμός σε σχέση με τον αστροτουρισμό.
Από την Χριστίνα Δημητρέλη
Ορόσημο και για τον διαστημικό τουρισμό σίγουρα ήταν η προσσελήνωση του «Απόλλων 11» από τον Νηλ Άρμστρονγκ και τον Μπάζ Ολντριν στις 20 Ιουλίου του 1969, όπου η ιδέα του Διαστήματος όσο κι αν άρεσε και άρχισε να γίνεται οικεία στον κόσμο, τόσο παρέμεινε απόμακρη. Μέχρι στις 30 Μαΐου 2020, όπου εκατομμύρια Αμερικανοί παρακολούθησαν από κοντά ενώ κι όλος ο κόσμος σε απευθείας σύνδεση, την εναρκτήρια εμφάνιση του διαστημικού οχήματος SpaceX Crew Dragon το οποίο μετέφερε τους αστροναύτες της NASA στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Αυτή η αποστολή σηματοδότησε δύο σημαντικά γεγονότα: Πρώτον, την επιτυχημένη επιστροφή της εκτόξευσης σε τροχιά μιας επανδρωμένης διαστημικής πτήσης από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεύτερον, απέδειξε με επιτυχία την ικανότητα του ιδιωτικού τομέα να κατασκευάσει και να λειτουργήσει ένα όχημα εκτόξευσης για ανθρώπινη διαστημική πτήση και ταυτόχρονα την πιθανή διαμονή τους εκεί. Πριν λίγες μέρες έγινε η ανακοίνωση του πρώτου διαστημικού ξενοδοχείου. Αυτό μπορεί να είναι δυνατό σε μόλις έξι χρόνια, όταν αναμένεται να ανοίξει το πρώτο διαστημικό ξενοδοχείο. Η Orbital Assembly Corporation (OAC), η εταιρεία πίσω από την ιδέα, είπε ότι η κατασκευή του ξενοδοχείου θα ξεκινήσει το 2025 με σχέδια να ανοίξει τις πόρτες του, ή σε αυτήν την περίπτωση, πόρτες κλειδώματος αέρα (airlock), το 2027.
Τόνισε δε πως θα ναι να βρίσκεται κάποιος σε χαμηλή τροχιά, έτσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να δουν τη Γη καθώς κινούνται γύρω από τον μητρικό μας πλανήτη. Το διαστημικό αυτό ξενοδοχείο, το οποίο ονομάζεται Voyager Station, θα έχει αρκετά δωμάτια για 400 άτομα, παρέχοντας ειδικές πλατφόρμες για να δείτε τη Γη από το διάστημα, έναν κινηματογράφο, ένα σπα και ένα γυμναστήριο - συμπεριλαμβανομένου ενός γηπέδου μπάσκετ όπου οι παίκτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν κινούμενοι σε περιβάλλον χαμηλής βαρύτητας.
Επίσης υπήρξαν και τρείς πτήσεις, που περιλάμβαναν δεκαήμερη επίσκεψη στον ΔΔΣ, και οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μέσω της Αμερικανικής εταιρείας Space Adventures Ltd. και της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Διαστημικής Υπηρεσίας, και κόστισαν σε κάθε «τυχερό» 20 εκατομμύρια δολάρια. Φυσικά υπάρχει και ο ..οικονομικότερος διαστημικός τουρισμός σε χαμηλότερο υψόμετρο (μέγιστο 100-160 χιλιόμετρα) ο οποίος θα χαρίζει στους επιβάτες 3-6 συναρπαστικά λεπτά θέας στον έναστρο ουρανό, σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Και σ ’αυτό το σημείο περιπλέκεται ο τουρισμός και τα είδη του...Όπως και ο κλασικός επίγειος τουρισμός έτσι και ο διαστημικός έχουν κάποιες κατηγορίες τις οποίες θα αναφέρουμε επιγραμματικά. Ο διαστημικός τουρισμός αποτελείται επί του παρόντος από πέντε βασικές συνιστώσες
•Στρωματοσφαιρικές πτήσεις
•Διαστημικές suborbital πτήσεις
•Πτήσεις χαμηλής τροχιάς
•Εικονικές πτήσεις -προσομοιωτές, εικονική πραγματικότητα
•Παρατήρηση των εκτοξεύσεων διαστημικών σκαφών από διαστημικά αεροδρόμια.
Άρα, σίγουρα εκτός από τους λίγους που θα έχουν την οικονομική ευχέρεια για κάτι εκτός ατμόσφαιρας, είναι επίσης βέβαιο ότι υπάρχουν και πιο ¨οικονομικές¨ λύσεις. Νομίζω πως το πρόβλημα για ένα τέτοιο ταξίδι εστιάζεται αλλού. Όσο αναφορά τους υποψήφιους τουρίστες η επισκέπτες, έκτος από τα υπέρογκα ποσά τα οποία θα χρειάζεται κάποιος για μια απλή στρωματοσφαιρική πτήση η ακόμη και διαμονή σε ένα πιθανό κατάλυμα, θα πρέπει να ξέρουν και να ναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν όλες τις φυσικές προκλήσεις της διαστημικής πτήσης και του διαστημικού περιβάλλοντος - όπως οι δυνάμεις G, η ακτινοβολία, οι δονήσεις και η μικροβαρύτητα – παράγοντες οι οποίοι αν και είναι καλά τεκμηριωμένοι και δοκιμασμένοι, κρύβουν πολλούς αστάθμιστους κινδύνους.
Το εύρος των φυσιολογικών κινδύνων καλύπτει τις πτητικές λειτουργίες και τις δραστηριότητες πριν και κατά την πτήση. Οι κανονισμοί επίσης πρέπει να ναι σαφείς όσο αναφορά την ασφάλεια και την προστασία ενός άρτια καταρτισμένου προσωπικού, και όχι μόνο στους απλούς επιβάτες οι οποίοι καλούνται να πάνε με την θέληση τους. Καθώς το πλήρωμα ελέγχεται ιατρικά με συστηματικούς ελέγχους, θα πρέπει ίσως και σ’ έναν συμμετέχοντα μιας διαστημικής πτήσης να δοθούν οι απαραίτητες ιατρικές συμβουλές κατόπιν ανάλογων εξετάσεων για την γενική του υγεία (σωματική και ψυχική) εντός 12 μηνών πριν από την εκτόξευση, από γιατρό εκπαιδευμένο ή εξοικειωμένο με την αεροδιαστημική ιατρική. Και σίγουρα έναν τύπο εκπαίδευσης ,με τον οποίο - όπως πχ αεροπορικές εταιρείες παρέχουν πληροφορίες ασφάλειας πριν από μια πτήση - οι χειριστές εκτόξευσης υποχρεούνται να ενημερώνουν τους τουρίστες του διαστήματος για το πώς να ανταποκρίνονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως καπνό, πυρκαγιά, απώλεια πίεσης καμπίνας, έξοδος κινδύνου και ότι άλλο προκύψει από την ανάλυση της δυναμικής μιας τέτοιας πτήσης.
Τέλος άλλο ένα θέμα είναι η τήρηση της φυσικής περιβαλλοντικής φέρουσας ικανότητας. Τουρισμός και αειφορία πάνε μαζί. Σκοπός είναι η αειφορική διαχείριση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, είτε εντός είτε εκτός του πλανήτη μας. Έτσι ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη εμπειρία για τους τουρίστες-επισκέπτες, καθώς η ποιότητα της είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του τουρισμού. Διακρίνεται σε οικολογική, και αφορά την ικανότητα των οικοσυστημάτων να υποστηρίξουν την τουριστική ανάπτυξη, και σε χωρική που αναφέρεται στην ικανότητα της υποδομής και της ανωδομής. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα όπου αυτό δεν τηρείται σε ξενοδοχειακές μονάδες και δυστυχώς τα αποτελέσματα στην φύση δεν είναι ευχάριστα και κάποια είναι μη αναστρέψιμα.
Έτσι μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο θεωρώ έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας χωρίς αυτό όμως να μας αποτρέπει από τον αστροτουρισμό εντός του υπέροχου πλανήτη μας. Η έννοια του αστροτουρισμού έχει επεκταθεί με την πάροδο των ετών, από τους ορισμούς του λεξικού «δραστηριότητες από τουρίστες που πληρώνουν για να ταξιδέψουν στον διάστημα για αναψυχή» έως «τουρισμός χρησιμοποιώντας τον φυσικό πόρο των μη μολυσμένων περιοχών νυχτερινού ουρανού για αστρονομικές, πολιτιστικές ή περιβαλλοντικές δραστηριότητες». Από την Χιλή όπου είναι γνωστό ότι έχει τους πιο καθαρούς ουρανούς στον κόσμο, καθιστώντας τον προορισμό του αστροτουρισμού, έως την Νορβηγία όπου παρατηρείται το βόρειο σέλας (aurora borealis γνωστό και ως Norweigian Lights), η όλη αυτή κατάσταση εξελίσσεται διαρκώς, άλλα και στην χώρα μας όπου πολλά τουριστικά καταλύματα ασχολούνται όλο και πιο συχνά με αστρονομικά θέματα. Σίγουρα πιο οικονομική λύση από ενα ταξίδι στο φεγγάρι. Σημαντικά κριτήρια για την επιλογή ενός τέτοιου είδος τουρισμού είναι
• Τοποθεσία
• Συγκεκριμένη λειτουργία χρόνου
• Αstro-συνθήκες και εξοπλισμός για παρατήρηση
• Τουριστικά καταλύματα και εγκαταστάσεις
Μια σειρά από μικρές επιχειρήσεις που προσπαθούν να ανταποκριθούν στις ατομικές απαιτήσεις του ¨αστροτουριστα¨ μέχρι και μεγαλύτερες εξειδικευμένες επιχειρήσεις, δημιουργήθηκαν ανα τον κόσμο ειδικά για astrotours, με εξοπλισμό και ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Τα αποτελέσματα ενισχύουν την κατανόηση της ουσίας για ανάγκη του αστροτουρισμού. Το πιο σημαντικό ότι οι αστροτουριστικές δραστηριότητες είναι και για ερασιτέχνες και για επαγγελματίες, οι οποίοι θέλουν να υποστηρίξουν είτε παρατηρήσεις αστρονομικών φαινομένων, είτε την παρουσίαση και οπτικοποίηση της γνώσης τους μέσω της παρατήρησης, αλλά ακόμη και μια απλή επίσκεψη σε πλανητάρια, και σε μουσεία του διαστήματος της κάθε χώρας. Βασικά φαινόμενα που ενδιαφέρουν τους αστροτουρίστες κυρίως με την παρατήρηση του σκοτεινού ουρανού και τα κοσμικά του αντικείμενα περιλαμβάνουν ταξίδια για κάποια ηλιακή έκλειψη που στην χώρα τους δεν είναι ορατή .
Το διάστημα έχει έναν τρόπο να σε ταξιδεύει όπως και να ‘χει έστω μέσα από μια δική σου παρατήρηση η από τις σελίδες ενός βιβλίου … Μέχρι να τελειώσει η πανδημία ας ταξιδεύουμε όπως μπορούμε, νοητά... Όσο για τον διαστημοτουρισμό η επικίνδυνη φύση της πτήσης απαιτεί επίσης κριτική κατανόηση των κινδύνων και των αβεβαιοτήτων στον ανθρώπινο και φυσικό παράγοντα αν δεν υπάρξουν πρώτα οι κατάλληλες διεργασίες. Η βιομηχανία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα και οι βέλτιστες πρακτικές και κανονισμοί για μια ασφαλή επανδρωμένη διαστημική πτήση εξακολουθούν να εξελίσσονται. Εμείς απλά...αναμένουμε...
