Τετάρτη 31 Ιουλίου 2019

Νέα δεδομένα για τον φυσικό μας δορυφόρο

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι η Σελήνη είναι γηραιότερη από ότι πίστευαν οι επιστήμονες στο παρελθόν

Το δείγμα αυτό είναι ένας βαλσατικός Ιλμενίτης ο οποίος συλλέχθηκε από την αποστολή Απόλλων 12. Έχει γυαλί πάνω του, το οποίο έχει αποτεθεί από την εκτόξευση υλικού όταν ένας άλλος βασάλτης χτυπήθηκε από ένα προσκρουστήρα (impactor). Δείγματα όπως το 12054 μας επιτρέπουν να αναδημιουργήσουμε την ιστορία της Σελήνης με τα δεδομένα που κρύβονται στο εσωτερικό τους. Εικόνα: Maxwell Thiemens, 2019

Μια νέα μελέτη με επικεφαλής τους επιστήμονες για τη Γη στο Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ορυκτολογίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας έχει περιορίσει την ηλικία της Σελήνης σε περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία του Ηλιακού μας συστήματος. Η δημιουργία του Ηλιακού συστήματος, έγινε πριν από 4,56 δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ η Σελήνη σχηματίστηκε περίπου 4,51 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Έτσι, η νέα αυτή μελέτη έχει καθορίσει ότι η Σελήνη είναι σημαντικά γηραιότερη από ότι προηγουμένως πιστεύονταν - η προηγούμενη έρευνα είχε εκτιμήσει ότι η Σελήνη σχηματίστηκε περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του Ηλιακού μας συστήματος. Για να επιτευχθούν αυτά τα αποτελέσματα, οι επιστήμονες ανέλυσαν τη χημική σύνθεση μιας ποικιλίας σειράς δειγμάτων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των αποστολών Απόλλων. Η μελέτη "Early Moon formation inferred from hafnium-tungsten systematics" δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience.

Στις 21 Ιουλίου 1969, η ανθρωπότητα έκανε τα πρώτα της βήματα σε ένα άλλο ουράνιο σώμα. Στις λίγες ώρες παραμονής στη σεληνιακή επιφάνεια, το πλήρωμα του Απόλλων 11 συγκέντρωσε και έφερε πίσω στη Γη 21,55 κιλά δειγμάτων. Σχεδόν 50 χρόνια αργότερα, τα δείγματα αυτά μας διδάσκουν ακόμα για τα βασικά γεγονότα του πρώιμου Ηλιακού μας συστήματος, καθώς  και για την ιστορία του συστήματος Γης-Σελήνης. Καθορίζοντας την ηλικία της Σελήνης είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε πώς και πότε σχηματίστηκε η Γη, καθώς  και πώς εξελίχθηκε στην αρχή της δημιουργίας του Ηλιακού μας συστήματος.

Η μελέτη αυτή επικεντρώνεται στις χημικές υπογραφές διαφορετικών τύπων σεληνιακών δειγμάτων τα οποία συλλέχθηκαν από τις διάφορες αποστολές Απόλλων. "Με τη σύγκριση των σχετικών ποσοτήτων από διαφορετικά στοιχεία σε βράχους οι οποίοι σχηματίστηκαν σε διαφορετικούς χρόνους, είναι δυνατόν να μάθουμε πώς κάθε από αυτά τα δείγματα σχετίζεται με το σεληνιακό εσωτερικό και τη στερεοποίηση του ωκεανίου μάγματος", λέει ο Δρ. Raúl Fonseca από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας , ο οποίος μελετά τις διεργασίες που έλαβαν χώρα στο εσωτερικό της Σελήνης σε εργαστηριακά πειράματα μαζί με τον συνάδελφό του, Δρ.Felipe Leitzke

Η Σελήνη πιθανότατα σχηματίστηκε μετά από μια τεράστια σύγκρουση μεταξύ ενός πλανητικού σώματος μεγέθους Άρη (Θεία) και της πρώιμης Γης. Με την πάροδο του χρόνου, η Σελήνη συσσωματώθηκε από το νέφος υλικού το οποίο εκτοξεύτηκε στην τροχιά της Γης, σαν συνέπεια της κολοσσιαίας αυτής έκρηξης. Το νεογέννητο...φεγγάρι καλύφθηκε από έναν ωκεανό μάγματος, ο οποίος σχημάτισε διαφορετικούς τύπους βράχων καθώς ψύχονταν. "Οι βράχοι αυτοί κατέγραψαν πληροφορίες σχετικά με το σχηματισμό της Σελήνης, και μπορούν ακόμα να βρεθούν σήμερα στην σεληνιακή επιφάνεια", λέει ο Δρ. Maxwell Thiemens, πρώην ερευνητής του Πανεπιστημίου της Κολωνίας και κύριος συγγραφέας της μελέτης. Ο Δρ Peter Sprung, συν-συγγραφέας της μελέτης, προσθέτει: "Τέτοιες παρατηρήσεις δεν είναι δυνατές στη Γη πια, καθώς ο πλανήτης μας ήταν γεωλογικά ενεργός με την πάροδο του χρόνου." Η Σελήνη παρέχει έτσι μια μοναδική ευκαιρία για μελέτη της πλανητικής εξέλιξης ".

Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας χρησιμοποίησαν τη σχέση μεταξύ των σπάνιων στοιχείων του Αφνίου, του Ουρανίου και του Βολφραμίου ως ανιχνευτές για να κατανοήσουν την ποσότητα τήξης η οποία έλαβε χώρα 'ωστε να δημιουργηθούν οι βασάλτες των θαλασσών, δηλ. Οι μαύρες περιοχές της σεληνιακής επιφάνειας*. Λόγω μιας άνευ προηγουμένου ακρίβειας μέτρησης, η μελέτη θα μπορούσε να εντοπίσει διακριτές τάσεις μεταξύ των διαφορετικών συγκεντρώσεων πετρωμάτων, γεγονός που επιτρέπει τώρα την καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς αυτών των βασικών, σπάνιων στοιχείων.

Η μελέτη του Αφνίου και του Βολφραμίου στη Σελήνη είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή αποτελούν ένα φυσικό ραδιενεργό "ρολόι" του ισοτόπου Άφνιο-182 το οποίο αποσυντίθεται σε Βολφράμιο-182. Η ραδιενεργή αυτή αποσύνθεση διήρκεσε μόνο για τα πρώτα 70 εκατομμύρια χρόνια του Ηλιακού μας συστήματος. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες του Αφνίου και του Βολφραμίου οι οποίες μετρήθηκαν στα δείγματα των αποστολών Απόλλων, με πληροφορίες από εργαστηριακά πειράματα, διαπιστώθηκε στη μελέτη αυτή ότι η Σελήνη είχε ήδη αρχίσει να στερεοποιείται 50 εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του Ηλιακού μας συστήματος. "Οι πληροφορίες αυτές για την ηλικία της Σελήνης σημαίνουν ότι πριν από το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έπρεπε να είχε συμβεί κάποια γιγαντιαία πρόσκρουση, γεγονός το οποίο δίνει απαντήσεις σε μια θυελλώδη αντιπαράθεση μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, σχετικά με το πότε σχηματίστηκε η Σελήνη", προσθέτει ο καθηγητής Δρ. Carsten Münker από το Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ορυκτολογίας του UoC, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Ο Maxwell Thiemens καταλήγει στο συμπέρασμα: "Τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας σε έναν άλλο κόσμο ακριβώς πριν από 50 χρόνια έδωσαν δείγματα που μας έδωσαν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε το χρονικό πλαίσιο και την εξέλιξη της Σελήνης. Καθώς η δημιουργία του φυσικού μας δορυφόρου ήταν το τελικό και μεγάλο πλανητικό γεγονός μετά το σχηματισμό της Γης, η ηλικία της Σελήνης παρέχει επίσης μια ελάχιστη ηλικία και για τη Γη. "

Περισσότερες πληροφορίες: Maxwell M. Thiemens et al. Early Moon formation inferred from hafnium–tungsten systematics. Nature Geoscience (2019 

Δημοσιογραφικές Πληροφορίες : Nature Geoscience


……………….Επεξηγήσεις………………..

*Παλιότερα παρατηρώντας τις περιοχές αυτές στη Σελήνη ορισμένοι αστρονόμοι πίστευαν οτι ήταν θάλασσες (mare).

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:



Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή Paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy