Τετάρτη 3 Ιουλίου 2019

Η Γη από τη Σελήνη

Αν βρεθείτε στη Σελήνη, θα δείτε τη Γη να εμφανίζει φάσεις όπως όταν βλέπετε τη Σελήνη από τη Γη;  

Εάν κατοικούσατε στο φεγγάρι, θα έπρεπε να παραιτηθείτε από πολλά πράγματα που θεωρείτε δεδομένα εδώ στη Γη. Για παράδειγμα η αίσθηση των ποδιών σας που είναι "καρφωμένα" σταθερά στο έδαφος. Η ικανότητά σας να αναπνέετε χωρίς να χρειάζεστε ειδικό κράνος. Και τη απίστευτα όμορφη θέαση του νυχτερινού ουρανού.

Πόσο πανέμορφος άραγε θα φαινόταν ο μητρικός μας πλανήτης από τη Σεληνιακή επιφάνεια...
Εικόνα 1: Shutterstock


Οι άνθρωποι έχουν περάσει χιλιετίες παρατηρώντας το φεγγάρι, βλέποντας το να ανατέλλει και να δύει, διαγράφοντας το ουράνιο του μονοπάτι, αλλάζοντας όψη κάθε βράδυ καθώς "μεγαλώνει", γεμίζει που λέει και ο λαός μας, και μετά να μικραίνει να "αδειάζει" (ή να χάνεται) κάθε μήνα. Αλλά από την θέα πάνω στη Σελήνη, πώς θα έμοιαζε η Γη να "κρέμεται" στον ουρανό;

Βέβαια, πρώτα από όλα, αυτό εξαρτάται από το πού βρίσκεστε.


Το φεγγάρι είναι κλειδωμένο βαρυτικά* με τη Γη, δηλαδή η τροχιακή του περίοδος ταιριάζει με την περίοδο περιστροφής του. Χρειάζεται περίπου ένας μήνας για τη Σελήνη τόσο για να συμπληρώσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τη Γη, όσο και για να περιστραφεί γύρω από τον άξονά της. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι βλέπουμε πάντα** ίδια πλευρά του φεγγαριού (Θεατή πλευρά). Γι 'αυτό, όταν κοιτάζετε μέσα από ένα τηλεσκόπιο, οι κρατήρες και άλλα χαρακτηριστικά στην επιφάνεια του φεγγαριού βρίσκονται πάντα στην ίδια θέση, δεν βλέπετε δηλαδή αλλα χαρακτηριστικά της σεληνιακής επιφάνειας.

Η αθέατη πλευρά της Σελήνης***  παρέμεινε αθέατη μέχρι το 1959, όταν φωτογραφήθηκε από τη Σοβιετική διαστημοσυσκευή Luna 3. Οι πρώτοι άνθρωποι που είδαν απ 'ευθείας την αθέατη πλευρά του φεγγαριού, δηλαδή την πλευρά που βρίσκεται πάντα πίσω από τη Σελήνη, ήταν οι αστροναύτες της αποστολής Απόλλων 8.

Εάν βρισκόσασταν στη αθέατη πλευρά του φεγγαριού, δεν θα βλέπατε τη Γη. Εάν όμως μεταφερθείτε στη στην θεατή πλευρά, θα βλέπετε συνεχώς το μητρικό μας πλανήτη. Και η Γη θα φαινόταν πράγματι να διέρχεται φάσεις κατά τη διάρκεια ενός περίπου μήνα, ακριβώς αντίθετα από τις σεληνιακές φάσεις τις οποίες θα έβλεπαν οι άνθρωποι στη Γη, δήλωσε ο Phil Nicholson, καθηγητής και αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Αστροφυσικής και Πλανητικής Επιστήμης (Center for Astrophysics and Planetary Science) του Κορνέλ στην Ιθάκη, της Νέας Υόρκης.

Εικόνα: 2

Οι σεληνιακές φάσεις συμβαίνουν επειδή το ήμισυ του φεγγαριού φωτίζεται πάντα από τον Ήλιο. Ο μηνιαίος κύκλος της αυξητικής και της φθίνουσας φάσης (waxing and waning) την οποία παρατηρούμε είναι μόνο η μακρά σεληνιακή ημέρα η οποία μετατρέπεται σε νύχτα καθώς η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη.

Ενώ στη Γη βρισκόμαστε στη φάση της Νέας Σελήνης (όταν η πλευρά του φεγγαριού που βλέπει στη Γη δεν φωτίζεται από τον Ήλιο), ένας παρατηρητής στη Σελήνη θα έβλεπε μια "ολοφώτιστη Γη" (όπως η Πανσέληνος), δηλαδή η μια πλευρά του πλανήτη μας φωτισμένη από τον Ήλιο. Τις επόμενες δύο εβδομάδες, οι (υποθετικοί) "κάτοικοι" του φεγγαριού θα παρατηρούν μια μείωση στη φωτεινότητα της ημισελήνου της Γης έως ότου η Σελήνη βρεθεί μπροστά από την σκοτεινή, την νυχτερινή δηλαδή πλευρά του πλανήτη. Σε εκείνο το σημείο, οι Γήινοι θα απολάμβαναν το πανέμορφο φως της πανσέληνου. Σε ένα παρατηρητή ο οποίος στέκεται στο φεγγάρι, το ανακλώμενο από τη Γη φως της πανσέληνου (και ίσως και το ρυπογόνο τεχνητό φως από τον πλανήτη) μπορεί να κάνει τη "Νέα Γη" να φαίνεται πολύ αμυδρά.

Η Ευρώπη τη νύχτα όπως φαίνεται από το διάστημα. Εικόνα 3: singularityhub.com 

"Δεν θα φαινόταν σκοτεινή", δήλωσε η Christine Shupla, υπεύθυνη εκπαίδευσης και δημόσιας δέσμευσης στο Σεληνιακό και Πλανητικό Ινστιτούτο της NASA (NASA's Lunar and Planetary Institute) . " Ενδεχομένως θα δείτε φώτα στη Γη προερχόμενα από τις πόλεις."

Ωστόσο, η θέαση της Γης από τη Σελήνη, μπορεί να μην έχει την αναμενόμενη διαύγεια. Αν το μέρος της Σελήνης που βρίσκεστε φωτίζεται από το φως του Ηλίου, έχετε ημέρα δηλαδή, οι παρατηρήσεις του Σύμπαντος στο ουρανό μπορεί να επηρεαστούν από το ηλιακό φως το οποίο αντανακλάται έντονα στο τζάμι του κράνους σας, ή από την έντονη Λευκαύγεια των σεληνιακών βράχων, σημειώνει η Shupla. Αλλά επειδή το φεγγάρι δεν έχει ατμόσφαιρα, θα μπορούσαμε να δούμε τα αστέρια και κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η Γη θα φαινόταν πολύ μεγαλύτερη από το φεγγάρι μας όπως το βλέπουμε από τη Γη. (Η Γη είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τη Σελήνη, σε διάμετρο.) Και από την προοπτική θέασης πάνω στη Σελήνη, η Γη θα φαίνεται πάντα να βρίσκεται σε σταθερή θέση.

"Ενώ λοιπόν η Γη έχει και εκείνη φάσεις, στην πραγματικότητα δεν κινείται στον ουρανό", δήλωσε ο Nicholson στον ιστότοπο Live Science. "Ταλαντεύεται λιγάκι προς τα πίσω και προς τα εμπρός, λόγω της ελλειπτικής τροχιάς φεγγαριού, αλλά δεν ανατέλλει και δεν δύει όπως κάνει το φεγγάρι παρατηρούμενο από τη Γη". Επομένως, αν βρισκόσασταν σε αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως το μέσο του σεληνιακού δίσκου, η Γη θα φαινόταν πάντα απευθείας πάνω από το κεφάλι σας.

Ωστόσο, από το φεγγάρι, δεν θα δείτε πάντα τα ίδια χαρακτηριστικά της Γης, λόγω της περιστροφής του πλανήτη μας. 

"Η Γη περιστρέφεται ταχύτερα από το φεγγάρι", δήλωσε η Shupla. "Μερικές φορές θα βλέπετε περισσότερο ωκεανούς, και μερικές φορές περισσότερο ηπείρους καθώς περνούν οι ώρες."

Μια ερώτηση η οποία έβαλε επίσης τον Nicholson να σκεφτεί είναι τι είδους εκλείψεις θα παρατηρήσετε από το φεγγάρι.



Εικόνες από τη Σελήνη της χθεσινής ολική έκλειψης Ηλίου από τον μικροδορυφόρο DSLWP-B. 
Εικόνες 4, 5, 6: https://twitter.com/AJ_FI 


Εικόνα:businessinsider.com
"Αν ζούσατε στο φεγγάρι, θα ήταν ευκολότερο να δείτε τις ηλιακές εκλείψεις επειδή η Γη είναι πολύ μεγαλύτερη", δήλωσε ο Nicholson. Αυτό που αποκαλούμε έκλειψη Σελήνης (όταν το φεγγάρι βρίσκεται στη σκιά της Γης) θα ήταν μια ηλιακή έκλειψη από την προοπτική του φεγγαριού. Αυτό συμβαίνει δύο ή τρεις φορές το χρόνο. Και όταν συμβαίνει μια ηλιακή έκλειψη όπως την παρατηρούμε εδώ στη Γη (όπως η χθεσινή ολική έκλειψη Ηλίου η οποία ήταν ορατή σε μια μεγάλη έκταση της Νότιας Αμερικής), ίσως με τη βοήθεια ενός τηλεσκοπίου, θα μπορούσατε να παρακολουθήσετε το φεγγάρι να ρίχνει τη σκιά του Γη.

"Θα δείτε ένα μικρό μαύρο σημείο", είπε ο Nicholson. "Αυτό έχει πραγματικά φωτογραφηθεί από την τροχιά, και μοιάζει με μια μικρή μαύρη τρύπα που προσπαθεί να καταπιεί τη Γη". (Εικόνες 4, 5. και 6)

Εικόνες από τη χθεσινή ολική έκλειψη Ηλίου. Πηγή: Spaceweather.com











Από την Megan Gannon, αρθρογράφο στον ιστότοπο Live Science 


……………….Επεξηγήσεις………………..

*(Ονομάζεται και Σύγχρονη περιστροφή στα Αγγ. Tidal locking
** Εκτός από μερικές φορές που βλέπουμε λίγο παραπάνω λόγω του φαινομένου της Λίκνισης (Λήμμα: Κινήσεις
***Και όχι η σκοτεινή ή η μακρινή πλευρά όπως εσφαλμένα αναφέρεται

……………….*………………..

Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:




Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy