Υπολογισμός Ημερομηνίας του Πάσχα

Προβλήματα και παράδοξα

Υπολογισμός Ημερομηνίας του Πάσχα

  Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι η διαφορά στον εορτασμό του Πάσχα (οχι πάντοντε οπως εφέτος ) βασίζεται σε θρησκευτικούς και δογματικούς λόγους αν και κάτι τέτοιο δεν αληθεύει, αφού η πραγματική διαφορά στον εορτασμό του Πάσχα έχει να κάνει με την αστρονομία και τα ημερολόγια και όχι με τη θρησκεία αυτή καθ’ εαυτή!

Πάσχα

Το Πάσχα είναι μια μεγάλη εορτή του Ιουδαϊσμού που καθιερώθηκε για να γιορτάζεται η ανάμνηση της διάβασης των Εβραίων από την Ερυθρά θάλασσα και της απελευθέρωσής τους από την αιγυπτιακή αιχμαλωσία (εβραϊκά PESHAH=διάβαση). H εορτή αυτή λέγεται και Νομικόν Πάσχα ή Φάσκα και εορταζόταν στις 14 του μήνα Νισάν, δηλαδή την ημέρα της πρώτης πανσελήνου μετά την εαρινή ισημερία. Ο Χριστός και οι Απόστολοι εόρταζαν το Ιουδαϊκό Πάσχα με το οποίο συνδέθηκε και ο Μυστικός Δείπνος. Οι πρώτοι χριστιανοί, παρέλαβαν την εορτή αυτή και διατήρησαν το όνομα Πάσχα σε ανάμνηση της Ανάστασης και ονομαζόταν σε αντιδιαστολή με το εβραϊκό Πάσχα “Πάσχα το καινόν”. Κατά τα πρώτα έτη οι χριστιανοί τόνιζαν στην εορτή του Πάσχα το γεγονός της σταύρωσης του Χριστού και επέμεναν να το εορτάζουν την 14η του μήνα Νισάν μαζί με τους εβραίους. Αυτό συνέβαινε και με τους υπόλοιπους χριστιανούς της Μικράς Ασίας. Αντίθετα, οι χριστιανοί άλλων εθνών, τόνιζαν την ανάσταση του Χριστού και σύνδεσαν τον εορτασμό του Πάσχα με την αναστάσιμη ημέρα της εβδομάδας, την Κυριακή, η οποία ακολουθούσε την 14η του μήνα Νισάν, με την έννοια ότι το Χριστιανικό Πάσχα δεν ήταν δυνατόν να προηγείται ή και να συμπίπτει με το εβραϊκό Πάσχα. Μόνο οι εκκλησίες της Μικράς Ασίας επέμεναν στην Iουδαϊζουσα παράδοση, ενώ όλες οι άλλες τοπικές εκκλησίες εόρταζαν το Πάσχα μετά το Iουδαϊκό και σε ημέρα Κυριακή.

Ο Oρος της Νίκαιας

Λόγω των διαφορών αυτών στον εορτασμό του Πάσχα από τις διάφορες εκκλησίες η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, που συγκλήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας από το Μέγα Κωνσταντίνο το 325 μ.Χ., όρισε τα του προσδιορισμού της εορτής του Πάσχα με μία εγκύκλιο επιστολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τον γνωστό από τότε ως «Όρος της Νίκαιας» ,όπου ορίζεται ότι:

Το χριστιανικό Πάσχα πρέπει να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο που θα γίνει κατά την ημέρα της εαρινής ισημερίας ή μετά από αυτήν. Αν η πανσέληνος γίνει Κυριακή τότε το Πάσχα θα εορτάζεται την επόμενη Κυριακή.

Η Οικουμενική Σύνοδος λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Εβραίοι εόρταζαν το Πάσχα κατά την ημέρα της Πανσελήνου που γινόταν μετά την εαρινή ισημερία και επειδή ο Χριστός αναστήθηκε μετά την εορτή του εβραϊκού Πάσχα , δηλ. μετά την εαρινή πανσέληνο, καθόρισε τον παραπάνω κανόνα για να μην συμπίπτει ποτέ το χριστιανικό με το εβραϊκό Πάσχα. Η πανσέληνος που συμβαίνει κατά ή μετά την εαρινή ισημερία λέγεται και πανσέληνος του Πάσχα ή πασχαλινή πανσέληνος.

Πρόβλημα Αστρονομικό
και όχι Δογματικό

Ο εορτασμός του Πάσχα λοιπόν συνδέθηκε άμεσα με την εαρινή ισημερία και την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης. Όπως άλλωστε αναφέρει και στη διδακτορική του διατριβή (1982) ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χριστόδουλος :

«… αξιοσημείωτον τυγχάνει το γεγονός ότι η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, θελήσασα να ορίση την ημέραν εορτασμού του Πάσχα, δεν ώρισε μήνας και ημέρας του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλ’ έθετο ως σταθεράν βάσιν του υπολογισμού την εαρινήν ισημερίαν, δηλ. ώρισε τα κατά τον εορτασμόν ουχί ημερομηνιακώς, αλλ’ αστρονομικώς, και τούτο διότι το κανονικώς ενδιαφέρον δεν είναι η ημερομηνία, αλλ’ η ισημερία».

Το όλο θέμα είναι πλέον, με βάση τον Όρο της Νίκαιας, είναι καθαρά αστρονομικό-μαθηματικό πρόβλημα, γι’ αυτό και η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος λόγω της ακμής της αστρονομίας και των μαθηματικών στην Αλεξάνδρεια, ανέθετε στον εκάστοτε Πατριάρχη Αλεξάνδρειας, με ειδικές «πασχάλιες επιστολές», να γνωστοποιεί κάθε χρόνο στις άλλες εκκλησίες την ημέρα του Πάσχα, αφού πρώτα υπολογιστεί με τη βοήθεια των αστρονόμων της Αλεξάνδρειας η ημερομηνία της πρώτης εαρινής πανσελήνου. Στην Αλεξάνδρεια όμως χρησιμοποιούσαν τον Κύκλο του Μέτωνα για τον προσδιορισμό των μελλοντικών πανσελήνων, σύμφωνα βέβαια και με το Ιουλιανό ημερολόγιο.

Το Ιουλιανό Ημερολόγιο

Το ημερολόγιο που ίσχυε την εποχή της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου ήταν το Ιουλιανό, το οποίο είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας (101-44 π.Χ.) το 44 π.Χ. με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια. Αλλά το Ιουλιανό Ημερολόγιο δεν ήταν τέλειο, αφού κάθε έτος του ήταν μεγαλύτερο του πραγματικού κατά 0,0078 της ημέρας, δηλαδή κατά 11 λεπτά και 13 περίπου δευτερόλεπτα, χρόνος που εκ πρώτης όψεως φαίνεται σχεδόν ασήμαντος. Κάθε τέσσερα, όμως, χρόνια το μικρό αυτό λάθος διευρυνόταν στα 45 λεπτά περίπου και κάθε 128 χρόνια έφτανε την μία ολόκληρη ημέρα. Το λάθος όμως των 11, περίπου, λεπτών του Ιουλιανού Ημερολογίου συσσωρευόταν κάθε χρόνο και η εαρινή ισημερία μετατοπιζόταν όλο και πιο ενωρίς. Έτσι, ενώ την εποχή του Χριστού η εαρινή ισημερία συνέβαινε στις 23 Μαρτίου, το 325 μ.Χ. συνέβη στις 21 Μαρτίου. Το 1582 μ.Χ. είχε φτάσει να συμβαίνει στις 10 Μαρτίου, γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα στον ακριβή καθορισμό του εορτασμού του Χριστιανικού Πάσχα σύμφωνα με τον Όρο της Νίκαιας, που είχε θεσπίσει η Α΄ Oικουμενική Σύνοδος.

Το Γρηγοριανό Ημερολόγιο

Το 1572, τη χρονιά που εξελέγη πάπας ο Γρηγόριος ΙΓ’, ο ιησουΐτης αστρονόμος Χριστόφορος Κλάβιους, με τη βοήθεια του αστρονόμου Λουίτζι Λίλιο, επεξεργάστηκε την παπική βούλα της ημερολογιακής μεταρρύθμισης, η οποία δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 1582. Με τη μεταρρύθμιση αυτή η 5η Οκτωβρίου 1582 ονομάστηκε 15η Οκτωβρίου, προκειμένου να διορθωθεί το λάθος των 10 ημερών, που είχε συσσωρευτεί στους προηγούμενους 11 αιώνες και για να επιστρέψει η εαρινή ισημερία στην 21η Μαρτίου, όπως ήταν κατά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο. Για να μην επαναληφθεί λοιπόν το λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου, ο Λίλιο όρισε ότι δίσεκτα θα είναι τα έτη όπου ο αριθμός τους διαιρείται με το 4, εξαιρουμένων των «επαιωνίων», τα έτη δηλαδή των αιώνων, από τα οποία όριζε ως δίσεκτα μόνον όσα ο αριθμός τους διαιρείται επακριβώς με το 4. Με αυτήν την τροποποίηση το έτος 1900 δεν ήταν δίσεκτο, ενώ αντίθετα το επαιώνιο έτος 2000 ήταν. Μ’ αυτόν τον τρόπο διορθώνουμε το λάθος των τριών ημερών, παραμένει όμως ένα λάθος τριών περίπου ωρών κάθε 400 χρόνια, το οποίο θα συσσωρευτεί σε μία περίπου ημέρα μετά την πάροδο 4.000 περίπου ετών.

Υιοθέτηση του Γρηγοριανού Ημερολογίου σε άλλες χώρες
και Εκκλησίες

Πολύ λίγες χώρες χρησιμοποίησαν το νέο ημερολόγιο από την 15η Οκτωβρίου 1582. Μόνο η Ιταλία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Άλλες, μη καθολικές χώρες αρνήθηκαν να υιοθετήσουν μια καθολική εφεύρεση. Η Αγγλία, η Σκωτία και κατά συνέπεια και η υπόλοιπη Βρετανική αυτοκρατορία (συμπεριλαμβανομένου μέρους από τις σημερινές Η.Π.Α.) δεν το υιοθέτησαν πριν το 1752 .Η Δανία-Νορβηγία και τα Προτεσταντικά κομμάτια της Γερμανίας υιοθέτησαν το κομμάτι του νέου ημερολογίου που αφορούσε στον ήλιο το 1700, , αλλά δεν υιοθέτησαν το σεληνιακό κομμάτι. Αντίθετα, αποφάσισαν να υπολογίζουν την ημέρα του Πάσχα αστρονομικά, χρησιμοποιώντας την ημέρα της εαρινής ισημερίας και την πανσέληνο σύμφωνα με τους Ρουδολφιανούς Πίνακες (1672) του Κέπλερ. Τελικά υιοθέτησαν και το σεληνιακό κομμάτι του Γρηγοριανού ημερολογίου το 1776.Η Σουηδία τελικά υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1753, οπότε μετά την 17η Φεβρουαρίου ακολούθησε η 1η Μαρτίου.

Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία επί αιώνες δεν δεχόταν να χρησιμοποιήσει το Γρηγοριανό ημερολόγιο με τον φόβο μήπως αυτό γίνει αιτία παραπλάνησης του πληρώματος. Η εξέλιξη του πολιτισμού, όμως, επέβαλε νέες ανάγκες και το θέμα άρχισε να αντιμετωπίζεται από άλλη σκοπιά.

Η Ρωσία δεν αποδέχτηκε το νέο ημερολόγιο έως το 1918, οπότε η 31η Ιανουαρίου ακολουθήθηκε από την 14η Φεβρουαρίου. Κατά συνέπεια, η επέτειος της λεγόμενης Οκτωβριανής επανάστασης τώρα πέφτει το Νοέμβριο.

Ένα Αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο προτάθηκε το Μάιο του 1923 που παρέλειψε 13 ημέρες το 1923 και και χρησιμοποίησε διαφορετικό κανόνα για τα δίσεκτα έτη το οποίο έχει το ίδιο πρακτικό αποτέλεσμα με το Γρηγοριανό μέχρι και το έτος 2800. Οι ορθόδοξες εκκλησίες της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας και μερικών ακόμα της Ανατολικής Μεσογείου (της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας και της Κύπρου), υιοθέτησαν το Αναθεωρημένο Ιουλιανό, και άρα οι Νεοημερολογίτες αυτοί θα γιορτάζουν την Γέννηση μαζί με τις Δυτικές εκκλησίες την 25η Δεκεμβρίου μέχρι και το 2800.

Οι Ορθόδοξες εκκλησίες της Ρωσίας, της Σερβίας, της Ιερουσαλήμ και μερικοί επίσκοποι της Ελλάδας δεν αποδέχτηκαν το Αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο. Αυτοί οι Παλαιοημερολογίτες θα γιορτάζουν τη Γέννηση της 25η Δεκεμβρίου με το Ιουλιανό ημερολόγιο, δηλαδή την 7η Ιανουαρίου του Γρηγοριανού μέχρι το 2100. Όλες οι άλλες Ανατολικές εκκλησίες που δεν είναι Ορθόδοξες, όπως η κοπτική, η Αιθιοπική, η Νεστοριανή, η Ιακωβιτική και η Αρμένικη, συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα δικά τους ημερολόγια, που συνήθως γιορτάζουν σε σταθερές ημερομηνίες σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο. Όλες οι Ανατολικές εκκλησίες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το Ιουλιανό Πάσχα με μόνη εξαίρεση την Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας, που έχει υιοθετήσει το Γρηγοριανό Πάσχα.

H Δημοκρατία της Κίνας υιοθέτησε επίσημα το Γρηγοριανό ημερολόγιο κατά την ίδρυση της την 1η Ιανουαρίου 1912, αλλά σύντομα η Κίνα πέρασε σε μια εποχή συγκρούσεων μεταξύ τοπικών κυβερνητών με τους διάφορους αντιμαχόμενους να χρησιμοποιούν διαφορετικά ημερολόγια. Με την ενοποίηση της Κίνας τον Οκτώβριο του 1928, η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κίνας αποφάσισε με διάταγμα ότι από την 1η Ιανουαρίου 1929 θα χρησιμοποιείται το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Εντούτοις, η Δημοκρατία της Κίνας κράτησε τις κινεζικές παραδόσεις της αρίθμησης των μηνών και ένα τροποποιημένο Σύστημα Ιστορικών Περιόδων, υιοθετώντας αναδρομικά ως πρώτο έτος της Δημοκρατίας της Κίνας το 1912. Το σύστημα αυτό είναι ακόμα σε χρήση στην Ταϊβάν. Με την ίδρυση της το 1949, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας συνέχισε να χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο με αριθμημένους μήνες, αλλά αριθμούσε τα χρόνια της με το Δυτικό τρόπο.

Η Ιαπωνία αντικατέστησε το παραδοσιακό ημερολόγιό της με το Γρηγοριανό την 1η Ιανουαρίου 1873, αλλά, όπως η Κίνα, συνέχισε να αριθμεί τους μήνες, και χρησιμοποιούσε (και χρησιμοποιεί) ονόματα δυναστειών για να διαχωρίσει τις περιόδους .

Η Ημερολογιακή Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα

Η πρώτη μεταρρυθμιστική προσπάθεια το 1919

Η ελληνική πολιτεία ανακίνησε το ημερολογιακό θέμα το 1919, οπότε μετά από γνωμάτευση μιας ειδικής επιτροπής η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε παμψηφεί ότι:

« η μεταβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κανονικούς λόγους δύναται να γίνει… εάν δε η πολιτεία μη ελπίζουσα τελείαν αποπεράτωσιν του νέου επιστημονικού ημερολογίου, αισθανομένη δε αυξανούσας τας δυσχερείας τας σχετικάς, εφ’ όσον και τα όμορα κράτη εδέχθησαν το γρηγοριανόν, νομίζει ότι δεν δύναται να παραμείνη εις το σήμερον υφιστάμενον ημερολογιακόν καθεστώς, είναι ελευθέρα να δεχθεί το Γρηγοριανόν, ως ευρωπαίον ημερολόγιον, της εκκλησίας κρατούσης μέχρι του νέου επιστημονικού ημερολογίου, το Ιουλιανόν».

Οι 13 αόρατες μέρες του 1923

Η ελληνική πολιτεία με το νομοθετικό διάταγμα της 18ης Ιανουαρίου 1923, που δημοσιεύτηκε στις 23 Ιανουαρίου, αντικατέστησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο με το Γρηγοριανό και όρισε την έναρξη της εφαρμογής του τη 16η Φεβρουαρίου 1923, την οποία ονόμασε 1η Μαρτίου. Αφαιρέθηκαν δηλαδή 13 ημέρες από το έτος 1923, γιατί στις 10 ημέρες λάθους μεταξύ Γρηγοριανού και Ιουλιανού από το 325 έως το 1582 είχε επέλθει καθυστέρηση και άλλων τριών ημερών στα περίπου 340 χρόνια που είχαν παρέλθει από την πρώτη εισαγωγή του Γρηγοριανού Ημερολογίου.

Γι’ αυτό άλλωστε το έτος 1923 στην Ελλάδα δεν είχε 365 ημέρες, αλλά 352, όποτε και κανένας Έλληνας υπήκοος δεν έχει πιστοποιητικό γεννήσεως με ημερομηνία από 16 έως 28 Φεβρουάριου 1923.

Η υιοθέτηση του Γρηγοριανού Ημερολογίου
από την Εκκλησία το 1924

Επειδή όμως η Εκκλησία διατήρησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο υπήρξε οξεία αντίδραση του λαού όταν ο εορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου δεν συνέπεσε με την Εθνική μας Εορτή της 25ης Μαρτίου. Έτσι με ομόφωνη και πάλι απόφασή της η Εκκλησία της Ελλάδος «λαμβάνουσα μέν υπ’ όψιν την εκ της διαφοράς του εκκλησιαστικού ημερολογίου προς το επικρατήσαν ήδη πολιτικόν ημερολόγιον προερχομένην σύγχυσιν παρά τω λαώ και την εκ ταύτης θρησκευτικήν βλάβην αυτού, ανταποκρινομένη δε εις την πανταχόθεν εκδηλουμένην επιθυμίαν, αποφασίζει όπως αφομοιώση το εκκλησιαστικό ημερολόγιον προς το πολιτικόν…». Έτσι από τις 23 Μαρτίου 1924 το εκκλησιαστικό ημερολόγιο συνταυτίστηκε με το πολιτικό, χωρίς όμως τη μετακίνηση του Πασχαλίου που ακολουθεί και υπολογίζεται, ακόμη και σήμερα, με βάση το λανθασμένο Ιουλιανό Ημερολόγιο.

Ο Μετωνικός Κύκλος και το σφάλμα των 5 ημερών

Η διαφορά όμως του εορτασμού του Πάσχα μεταξύ των δυτικών και ανατολικών εκκλησιών δεν βασίζεται μόνο στο λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλά και στον επίσης ελλιπή Μετωνικό Κύκλο (5ος αιώνας π.Χ.) με τον οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να υπολογίζει τις ημερομηνίες των εαρινών πανσελήνων. Γιατί σύμφωνα με το Σεληνιακό κύκλο του Μέτωνα 19 Ιουλιανά έτη είναι περίπου ίσα με 235 σεληνιακούς συνοδικούς μήνες. Υποτίθεται δηλαδή ότι μετά παρέλευση 19 ετών οι ημερομηνίες των πανσελήνων επαναλαμβάνονται. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτα ακριβές. Επειδή σήμερα γνωρίζουμε ότι ένας συνοδικός μήνας είναι ίσος με 29,530588 ημέρες οι 235 μήνες του Μετωνικού Κύκλου μας κάνουν 6.939,688180 ημέρες. Γνωρίζουμε επίσης ότι το τροπικό (ηλιακό) έτος έχει διάρκεια 365,242199 ημέρες, που σημαίνει ότι στα 19 έτη του Μετωνικού Κύκλου θα έχουμε 6.939,601781 ημέρες. Ανάμεσα στους 235 συνοδικούς μήνες και τα 19 τροπικά έτη υπάρχει μια διαφορά λοιπόν 0,086399 της ημέρας ή 2 ώρες 4 λεπτά και 24,8736 δευτερόλεπτα σε κάθε 19ετή κύκλο. Με την πάροδο όμως των ετών τα λάθη αυτά έχουν συσσωρευτεί. Έτσι στις 13 ημέρες της λανθασμένης Ιουλιανής εαρινής ισημερίας, προστίθεται και το λάθος του 19ετούς Μετωνικού Κύκλου, το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 5 περίπου ημέρες. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, παρ’ όλο που έχει αποδεχτεί από το 1924 το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο για τις ακίνητες εορτές, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να χρησιμοποιεί το παλαιό Ιουλιανό Ημερολόγιο αλλά και τον Κύκλο του Μέτωνος, για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα.

Τα παράδοξα που προκύπτουν

Τα δύο αυτά υπολογιστικά μαθηματικά-αστρονομικά σφάλματα, των 5 ημερών του Κύκλου του Μέτωνος και των 13 ημερών του Ιουλιανού Ημερολογίου, που υπεισέρχονται στον υπολογισμό του Ορθόδοξου Χριστιανικού Πάσχα, μας απομακρύνουν από το γράμμα, αλλά και το πνεύμα του Όρου της Νίκαιας. Είναι φανερό λοιπόν, ότι ενώ τηρείται η συνοδική διάταξη ως προς το Ιουδαϊκό Πάσχα (που δεν τηρούν οι δυτικές εκκλησίες), παραβιάζεται εν τούτοις ως προς το ουσιαστικότερο μέρος της, ως προς την πρώτη δηλαδή Κυριακή μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι το Δυτικό Πάσχα εορτάζεται μεταξύ 22 Μαρτίου και 25 Απριλίου, ενώ το Ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται μεταξύ 4 Απριλίου και 8 Μαΐου (π.χ. 1983). Έτσι πολλές φορές αντί να γιορτάζουμε το Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης, εμείς το γιορτάζουμε μετά τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο. Μερικές φορές μάλιστα το γιορτάζουμε τη δεύτερη Κυριακή της δεύτερης πανσελήνου της άνοιξης, αντί της πρώτης Κυριακής μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο, που όρισε η Σύνοδος της Νίκαιας.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ο τρόπος που υπολογίζεται η ημερομηνία του ορθόδοξου Πάσχα, μπορεί να είναι σύμφωνος με την παράδοση αλλά παραβιάζεται ο κανόνας τη Νίκαιας, που ορίζει ο εορτασμός να γίνεται την πρώτη Κυριακή μετά την εαρινή πανσέληνο. Για να γίνει φανερό το μέγεθος του προβλήματος αναφέρω ότι αν εξακολουθήσει η ορθόδοξη εκκλησία να στηρίζεται στο παλαιό ημερολόγιο για να υπολογίζει την ημερομηνία του Πάσχα μέχρι το… 14000 μ.Χ., τότε η εαρινή πανσέληνος θα γίνει στις 2 Ιουλίου (ν.η.) αφού θα υπάρχει καθυστέρηση 103 ημερών και βέβαια το Πάσχα θα εορταστεί τον Ιούλιο!

Βιβλιογραφία
Η Οδύσσεια των Ημερολογίων – Αναζητώντας τις Ρίζες της Γνώσης
(Τόμος Α) Στράτος Θεοδοσίου Μάνος Δανέζης Εκδ Δίαυλος Αθήνα 1995
Η Οδύσσεια των Ημερολογίων – Αστρονομία και Παράδοση
(Τόμος B) Στράτος Θεοδοσίου Μάνος Δανέζης Εκδ Δίαυλος Αθήνα 1995

Στοιχεία Aστρονομίας και Διαστημικής. B’ τάξη Eνιαίου Λυκείου (Mάθημα Eπιλογής). Oμάδα συγγραφέων, Aθήνα 1999.

O ιός της Kυριακής, “Eλευθεροτυπία”, Kυριακή 5 Iανουαρίου 1997.

Kαλαντζή Φάνη, “Tο 2001 κοινό Πάσχα σε Aνατολή και Δύση. H οριστική απόφαση στην Aγία και Mεγάλη Σύνοδο της Oρθοδοξίας”. Θέματα. “Eπενδυτής”, σελ. 25. Mεγάλη Πέμπτη 8-Kυριακή Πάσχα 11 Aπριλίου 1999.

Καραγκιοζίδη Πολυχρόνη: “Η αναγκαιότητα καθιέρωσης νέου ημερολογιακού συστήματος”. Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας και Διαστημικής. Περιοδικό “Ουρανός”, τεύχος 35ο, σελ. 65-66, έτος 10ο, Απρίλιος 2000.

 Λουλούδης Ηλίας 

Πηγή :  http://agonigrammi.wordpress.com