Φθινοπωρινη Πανσεληνος και Παραδοση
Γνωστή στους λαούς της βόρειας Ευρώπης (και όχι μόνο) με το όνομα Harvest Moon (δηλαδή Σελήνη του Θερισμού)
είναι η πανσέληνος που βρίσκεται χρονικά κοντύτερα στην φθινοπωρινή
ισημερία. Αυτή είναι συνήθως τον Σεπτέμβριο, αλλά κάθε σχεδόν 4 χρόνια τον Οκτώβριο (όμως ποτέ αργότερα από τις 8 Οκτωβρίου).
Οι λαοί της βόρειας Ευρώπης, ειδικά της Σκανδιναβικής χερσονήσου, την
γιοράζουν με τελετές, χορούς και τραγούδια. Κι’ αυτό γιατί πολλά χρόνια
πριν, όταν το ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπήρχε, οι αγρότες μάζευαν την
φθινοπωρινή σοδειά τους υπό το φως της Σελήνης. Και
μάλιστα μιας Σελήνης που το φως της διαρκεί περισσότερο από κάθε άλλο
μήνα, αφού ανατέλλει νωρίτερα από οτι άλλες φορές (διαφορά μόλις 25 λεπτών
από νύκτα σε νύκτα). Αυτό οφείλεται στην μικρή γωνία της τροχιάς της ως
προς την εκλειπτική. Το αποτέλεσμα είναι κατάφωτες νύκτες.
Φθινοπωρινη Ισημερια
Σηματοδοτεί το τέλος του καλοκαιριού και τον ερχομό μικρότερων ημερών.
Που
οφείλεται; Στην κλίση του άξονα περιστροφής της Γης ως προς τον άξονα
Βορρά-Νότου (την «κάθετο»), ή ισοδύναμα ως προς την εκλειπτική, το νοητό
δηλαδή επίπεδο πάνω στο οποίο κινείται η Γη (και οι περισσότεροι άλλοι
πλανήτες) κατά την ετήσια περιφορά της γύρω από τον Ήλιο. Ο άξονας
αυτοπεριστροφής της Γης δημιουργεί γωνία 23.5 μοιρών
με την κάθετο. Αυτή η μικρή σχετικά γωνία έχει μερικές σημαντικότατες
επιπτώσεις για την Γη και τους ζωντανούς οργανισμούς που την κατοικούν.
Το φως του Ήλιου δεν πέφτει ομοιόμορφα στα δυο γήινα ημισφαίρια, όταν
στο ένα ημισφαίριο πέφτει κάθετα στο άλλο πέφτει πλαγίως και το φως
διαχέεται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τις τέσσερεις εποχές του έτους.
Επίσης η
φαινόμενη κίνηση του Ήλιου στον ουρανό αλλάζει κατά την διάρκεια του
έτους, με αποτέλεσμα η διάρκεια ημέρας και νύκτας να αλλάζει επίσης.
Κατά την φαινόμενη αυτή τροχιά του Ήλιού, δυο φορές τέμνει (νοητά) την
εκλειπτική, τη μια περνώντας από το νότιο στο βόρειο ημισάίριο, και το
αντίθετο έξι μήνες αργότερα. Αυτές οι δύο ημέρες ονομάζονται αντίστοιχα
(για τους κατοίκους του βορείου ημισφαιρίου εαρινή και φθινοπωρινή
ισημερία (για τους κατοίκους του νοτίου ημισφαιρίου το αντίστροφο),
γιατί μόνο τότε η διάρκεια ημέρας και νύχτας είναι ακριβώς η ίδια και τα
δυο ημισφαίρια δέχονται το ίδιο ποσό ηλιακής ακτινοβολίας.
