Ο πλανήτης Δίας είναι πάντα ένα από τα πιο φωτεινά αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού. Είναι πιο φωτεινό από οποιοδήποτε αστέρι, και τη λάμψη του την ξεπερνά μόνο ο πλανήτης Αφροδίτη, η Σελήνη και, πολύ σπάνια, οι πλανήτες Άρης και Ερμής. Η καλύτερη περίοδος για μια ικανοποιητική παρατήρηση του Δία με τηλεσκόπιο είναι μία φορά κάθε 13 μήνες, όπου κάνει την πιο κοντινή του προσέγγιση στη Γη.
Ο πλανήτης Δίας φωτογραφημένος από την διαστημοσυσκευή Τζούνο της ΝΑΣΑ την περασμένη Παρασκευή 10 Απριλίου 2020. Πηγή: CosmosUp
Από τον
Εφέτος αυτό θα συμβεί στις 14 Ιουλίου 2020, όταν ο πλανήτης θα βρίσκεται στην αντίθεση του εμφανίζεται στον ζωδιακό αστερισμό του Τοξότη. Λίγους μήνες πριν και μετά από αυτήν την ημερομηνία, ο Δίας θα βρίσκεται σε τέλεια θέση για παρατήρηση με ένα μικρό τηλεσκόπιο ή ακόμα και ένα ζευγάρι κιάλια. Δεν πρέπει να το χάσετε: ο πλανήτης είναι μακράν το πιο φωτεινό αντικείμενο στο νοτιοανατολικό ουρανό. Η ορατή επιφάνεια του Δία αποκαλύπτει τόσα πολλά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά με ένα μικρό τηλεσκόπιο που ο πλανήτης είναι ένας αγαπημένος στόχος για νέους και έμπειρους αστροπαρατηρητές.
Τι να παρατηρήσετε πάνω στο Δία
Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης και, μακράν, το μεγαλύτερο αντικείμενο στο Ηλιακό μας σύστημα εκτός από τον Ήλιο. Ο πλανήτης είναι 2,5 φορές πιο ογκώδης από όσο όλοι οι άλλοι πλανήτες μαζί. Όπως και ο πλανήτης Κρόνος, ο Δίας είναι ένας "αέριος γίγαντας", ένας τεράστιος πλανήτης ο οποίος αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ψυχρό αέριο Υδρογόνο και Ήλιο, μαζί με ίχνη άλλων αερίων όπως η Αμμωνία και το Μεθάνιο. (Οι πλανήτες Ουρανός και Ποσειδώνας είναι και αυτοί αέριοι γίγαντες, και επειδή είναι πολύ πιο κρύοι, ονομάζονται επίσης και "γίγαντες από πάγο"). Οι γίγαντες αερίων και πάγου δεν έχουν επαρκώς αποδειχτεί ότι έχουν κάποιο πυρήνα με βραχώδεις επιφάνειες όπως η Γη. Τα εξωτερικά τους στρώματά αποτελούνται εξ ολοκλήρου από νέφη, και όσο κατεβαίνουμε προς το εσωτερικό το αέριο μετατρέπεται σε συμπιεσμένο υγρό, ενώ στο κέντρο αυτών των πλανητών μπορεί να βρίσκεται ένας βραχώδης πυρήνας άνθρακα.
Σαν ερασιτέχνες αστρονόμοι που είστε, σας ενδιαφέρει περισσότερο το μέρος εκείνο του Δία το οποίο μπορείτε να παρατηρήσετε. Και ποιο είναι αυτό; φυσικά τα εξωτερικά στρώματα της ατμόσφαιρας. Για να παρατηρήσετε οποιαδήποτε λεπτομέρεια στον Δία, απαιτείται ένα τηλεσκόπιο. Αλλά ακόμη και με το μικρότερο τηλεσκόπιο, μπορείτε να δείτε τη δομή της ατμόσφαιρας, συνήθως δύο σκοτεινές ζώνες οι οποίες περιβάλλονται από ελαφρύτερες περιοχές. Οι σκοτεινές ζώνες στον Δία ονομάζονται ζώνες (belts) και οι ελαφρύτερες ζώνες μεταξύ τους ονομάζονται στενές περιοχές (zones). Οι δύο εμφανείς ζώνες που βλέπετε στην εικόνα είναι η Βόρεια Ισημερινή ζώνη (NEB) και η Νότια Ισημερινή ζώνη (SEB), καθώς η καθεμία από αυτές βρίσκεται ακριβώς βόρεια και νότια του ισημερινού, αντίστοιχα. Αυτές είναι οι πιο εμφανείς ζώνες και είναι ορατές με σχεδόν οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα χαρακτηριστικά τα οποία είναι ορατά με μεγαλύτερα τηλεσκόπια σε μεγαλύτερη μεγέθυνση σε ένα διαυγή ουρανό με λιγότερη ατμοσφαιρική τύρβη (ή αλλιώς seeing)
Οι ζώνες και οι στενές περιοχές προκαλούνται από τις διαταραχές των αέριων στρωμάτων στην ατμόσφαιρα του Δία. Η περιστρεφόμενη ατμόσφαιρα του έχει χωριστεί σε στρώματα τα οποία περιορίζονται σε συγκεκριμένα γεωγραφικά πλάτη, όπως οι Αληγείς άνεμοι στη Γη οι οποίοι πνέουν στην ίδια θέση και στην ίδια κατεύθυνση καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους. Οι στενές περιοχές (zones) προκαλούνται από περιοχές μεταφοράς όπου το θερμό αέριο ανεβαίνει, ψύχεται και βυθίζεται επανειλημμένα στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Οι ζώνες (belts) είναι περιοχές με ψυχρότερο αέριο το οποίο έχει βυθιστεί χαμηλότερα στην ατμόσφαιρα. Οι ζώνες είναι σκούρες και πολύχρωμες, με αποχρώσεις του κόκκινου, του σομόν, του μαύρου και του καφέ. Το χρώμα προέρχεται από ενώσεις φωσφόρου οι οποίες ιονίζονται από ακτινοβολία και αστραπές στους γρήγορα κινούμενους ανέμους. Οι στενές περιοχές, οι οποίες είναι περιοχές θερμότερου και αναδυόμενου αερίου, είναι συνήθως ωχροκίτρινες ή λευκές, αποχρώσεις οι οποίες προκαλούνται από την κρυστάλλωση της αέριας αμμωνίας εμποδίζοντας την θέαση των πιο πολύχρωμων αερίων τα οποία βρίσκονται παρακάτω.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της περιστροφής του πλανήτη, των ισχυρών ανέμων και της θερμοαγωγικής ανόδου και πτώσης των αερίων έχει δημιουργήσει μια πολύπλοκη δομή ζωνών και στενών περιοχών, η δομή των οποίων είναι λίγο πολύ μόνιμη, τουλάχιστον για δεκαετίες και ίσως για αιώνες. Η δομή της παρατηρήσιμης ατμόσφαιρας του Δία μαζί με τα ονόματα των κύριων ζωνών και ζωνών φαίνονται παρακάτω.
Δεν διακρίνονται εύκολα όλες οι στενές περιοχές και οι ζώνες στις παραπάνω εικόνες, αλλά οι πιο εμφανείς περιοχές που είναι ορατές με μικρά τηλεσκόπια είναι οι ζώνες και στενές περιοχές του ισημερινού, οι εύκρατες ζώνες και οι στενές περιοχές, καθώς και οι σκοτεινότερες πολικές περιοχές.
Οι πίδακες ρευμάτων αντίθετης κατεύθυνσης σε κάθε άκρη των ζωνών και των στενών περιοχών συγκρατούν τη κάθε δομή, και καθώς τα αέρια περιστρέφονται σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 300 Χιλ / ω, η αναταραχή αυτή εμφανίζεται στα άκρα της εξέλιξης του φαινομένου. Αυτή η αναταραχή οδηγεί σε περίπλοκες και εξαιρετικά όμορφες δομές οι οποίες ονομάζονται "γιρλάντες" (garlands) και "στολίδια" (festoons) μεταξύ και εντός κάθε ζώνης και στενής περιοχής (δείτε την εικόνα στην αρχή του άρθρου). Σε νύχτες με διαυγή ουρανό, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σε αυτές τις δομές με ένα μικρό τηλεσκόπιο.
Όπως και στη Γη, η δυναμική ατμόσφαιρα του Δία και η λεγόμενη δύναμη Coriolis προκαλούν την κίνηση πυρήνων αερίου (cells) οι οποίοι δημιουργούν κυκλωνικές καταιγίδες. Στη Γη, αυτοί οι ταραγμένοι πυρήνες διατηρούνται ψηλά στην ατμόσφαιρά μας, αλλά η ταχεία περιστροφή του Δία ισοπεδώνει τους πυρήνες αυτούς παραμορφώνοντας τους σε διαμήκεις και πεπλατυσμένους ωοειδείς σχηματισμούς. Μερικοί από αυτούς τους ωοειδείς πυρήνες συγκεντρώνονται σε ορατές και μακροχρόνιες δίνες, η πιο διάσημη από τις οποίες είναι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα (the Great Red Spot - GRS). Η Κηλίδα αυτή εκτείνεται στη νότια ισημερινή ζώνη (ΝΙΖ) και στην ελαφρύτερη Νότια Τροπική Ζώνη, προσκρούοντας σε κάθε μία από αυτές. Η ΜΕΚ, η οποία είναι μεγαλύτερη σε μέγεθος από τη Γη, παρατηρήται εδώ και αιώνες, και ίσως να είναι ένα μόνιμο χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας του πλανήτη Δία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζει ποτέ. Η ΜΕΚ, καθώς και η Νότια Ισημερινή Ζώνη (SEB), αλλάζουν χρώμα σε απρόβλεπτα διαστήματα. Όταν η ΝΙΖ γίνεται ελαφρύτερη, η ΜΕΚ σκουραίνει και το αντίστροφο. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η ΜΕΚ ήταν πιο σκοτεινή στις περιόδους 1961–66, 1968–75, 1989–90 και 1992–93. Κανείς δεν ξέρει γιατί αλλάζει ή τι προκαλεί το κόκκινο χρώμα της.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα είναι ορατή στα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια όταν διέρχεται από έναν μεσημβρινό του πλανήτη, τη γραμμή που συνδέει τους βόρειους και νότιους πόλους. Η ΜΕΚ διέρχεται τον μεσημβρινό αυτό μία φορά κάθε 9,8 ώρες κατά την περιστροφή του Δία, αλλά δεν παρατηρήται κάθε διέλευση της τη νύχτα. Μπορείτε να μάθετε τις προσεχείς μεσημβρινές διελεύσεις χρησιμοποιώντας πολλές αστρονομικές εφαρμογές ή με αυτό το εύχρηστο εργαλείο από το περιοδικό Sky and Telescope.
Συμβουλές για την παρατήρηση του Δία με τηλεσκόπιο
Στην πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη, ο δίσκος του πλανήτη εκτείνεται σχεδόν 50" arcseconds
(δευτερόλεπτα τόξου της μοίρας), αρκετά μεγάλος για να μπορεί να παρατηρηθεί ικανοποιητικά με ένα τηλεσκόπιο. Μόνο ο πλανήτης Αφροδίτη, που είναι πολύ πιο κοντά στη Γη, περιστασιακά εμφανίζεται μεγαλύτερη από τον Δία σύμφωνα με τη οπτική μας προοπτική εδώ στη Γη. Αλλά σε αντίθεση με την μονόχρωμη όψη της Αφροδίτης, ο Δίας αποκαλύπτει μια πληθώρα από χαρακτηριστικά.
Το καλύτερο τηλεσκόπιο για να δείτε τον Δία είναι, φυσικά, αυτό που έχετε τώρα. Διαβάσετε παρακάτω μερικές συμβουλές για να αξιοποιήσετε στο έπακρο την οπτική σας και την κατάστασή σας όταν παρατηρείτε τον αέριο γίγαντα πλανήτη Δία.
Πρώτα, πρέπει να επιλέξετε την κατάλληλη στιγμή για να δείτε τον Δία, δηλαδή όταν η Γη είναι πιο κοντά στον πλανήτη. Σε εκείνη τη στιγμή ο Δίας βρίσκεται σε αντίθεση, όταν δηλαδή βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό - ακριβώς ότι συμβαίνει και με την Πανσέληνο. Στην αντίθεση, ο πλανήτης ανατέλλει καθώς ο Ήλιος δύει. Αλλά ο Δίας είναι αρκετά μεγάλος για να φαίνεται καλά για μερικούς μήνες και στις δύο πλευρές της αντίθεσής του, οπότε υπάρχουν ακόμα πολλά να δούμε.
Στη συνέχεια, χρειάζεστε μια ξάστερη νύχτα με καλό seeing. Μπορείτε να διαπιστώσετε εάν ο αέρας είναι σταθερός και το seeing είναι καλό εάν "τρεμοπαίζουν" πολύ λίγο τα αστέρια. Εάν ο αέρας είναι ταραχώδης, ακόμη και ένα μεγάλο τηλεσκόπιο θα δείξει τον Δία ως μια "σταγόνα που βράζει" χωρίς ικανοποιητικά παρατηρήσιμα χαρακτηριστικά.
Γενικά, για να παρατηρήσετε τους πλανήτες, χρειάζεστε ένα τηλεσκόπιο με μεγάλο εστιακό μήκος έτσι ώστε να έχετε μεγαλύτερη εικόνα για ένα συγκεκριμένο προσοφθάλμιο φακό. Τα διοπτρικά τηλεσκόπια είναι συχνά καλύτερα επειδή έχουν ανεμπόδιστη θέαση και παρέχουν έτσι την καλύτερη αντίθεση εικόνας (contrast). Μεγαλύτερο άνοιγμα (aperture) δίνει περισσότερη ανάλυση στις λεπτομέρειες, υποθέτοντας ότι το επιτρέπουν οι συνθήκες του ουρανού σας. Τα Νευτώνεια ή κατοπτρικά τηλεσκόπια λειτουργούν επίσης καλά, αλλά αν χρησιμοποιείτε ένα Νευτώνειο διοπτρικό ή καταδιοπτρικό τηλεσκόπιο, βεβαιωθείτε ότι είναι καλά ευθυγραμμισμένο. Διαβάστε εδώ για τα είδη τηλεσκοπίων.
Με ό,τι τηλεσκόπιο έχετε επί του παρόντος στη διάθεσή σας, χρησιμοποιήστε όση μεγαλύτερη μεγέθυνση διαθέτετε όταν παρατηρείτε τον πλανήτη. Αυτό εξαρτάται από την ποιότητα των οπτικών σας και από το seeing. Γενικά, η μεγέθυνση 30-50x του ανοίγματος του τηλεσκοπίου σας (σε ίντσες) λειτουργεί καλά σε νύχτες με μέτρια ορατότητα. Έτσι, εάν έχετε ένα τηλεσκόπιο των 4 ιντσών, δοκιμάστε 120x έως 200x. Εάν έχετε ευκρινή οπτικό εξοπλισμό και καθαρό ουρανό, μπορείτε να έχετε καλύτερα αποτελέσματα με ακόμη μεγαλύτερη μεγέθυνση. Αλλά πρέπει να πειραματιστείτε. Ξεκινήστε με μικρή μεγέθυνση και προχωρήστε μέχρι να πετύχετε τον καλύτερο συνδυασμό μεγέθους εικόνας, αντίθεσης, και ευκρίνειας. Η καλύτερη μεγέθυνση που πετύχατε μπορεί να αλλάξει από νύχτα σε νύχτα λόγω των μεταβαλλόμενων μετεωρολογικών συνθηκών που επικρατούν στον ουράνιο θόλο.
Μια άλλη συμβουλή. Φροντίστε να δώσετε στο τηλεσκόπιο σας χρόνο για να φθάσει σε ισορροπία με την εξωτερική θερμοκρασία. Εάν φέρετε ένα τηλεσκόπιο από ένα ζεστό σπίτι σε ένα πολύ πιο ψυχρό εξωτερικό περιβάλλον, για παράδειγμα, θα χρειαστούν 15-30 λεπτά για να κρυώσει το τηλεσκόπιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι φακοί ή οι καθρέπτες θα παραμορφωθούν κάπως από το ιδανικό τους σχήμα και ενδέχεται να υπάρχουν κινούμενα ρεύματα αέρα μέσα στο σωλήνα. Τα φαινόμενα αυτά θα προκαλέσουν παραμόρφωση της εικόνας έως ότου τα πράγματα φθάσουν σε φυσιολογική κατάσταση. Ένα μεγάλο τηλεσκόπιο χρειάζεται γενικά περισσότερο χρόνο για να πετύχει την ισορροπία αυτή. Το ίδιο χρειάζεται και η όρασή σας. Από ένα φωτεινό σε ένα σκοτεινό περιβάλλον το ανθρώπινο μάτι ίσως και να χρειαστεί 30 και πλέον λεπτά ώστε να συνηθίσει τις συνθήκες που επικρατούν στον τόπο παρατήρησης.
Για όλους τους πλανήτες οι οποίοι παρατηρούνται με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια, οι εικόνες τους, ακόμη και σε υψηλή μεγέθυνση, θα τους εμφανίζει αρκετά μικρούς. Ίσως να το βρείτε αυτό απογοητευτικό στην αρχή. Αλλά ακόμη και μικρές εικόνες μπορούν να παρουσιάσουν σχεδόν τόση λεπτομέρεια και χρώμα όπως βλέπετε στις εικόνες του Δία σε επίπεδο περιοδικού αστρονομίας (δείτε την παρακάτω εικόνα). Περιμένετε για στιγμές που ο αέρας δεν είναι δυνατός και θα δείτε μικροσκοπικές λεπτομέρειες να φαίνονται, συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων ζωνών και στενών περιοχών, των "στολιδιών" (festoons) που περιγράψαμε πιο πάνω, της ΜΕΚ (εάν είναι ορατή) και πιθανώς άλλων μικρότερων σημείων και σκιών που πέφτουν πάνω στον Δία από τους φυσικούς του δορυφόρους. Η υπομονή είναι ένα κρίσιμο στοιχείο: ίσως χρειαστεί να παρακολουθήσετε τον Δία μέσω του τηλεσκοπίου σας για μισή ώρα ώστε να λάβετε μόνο μερικές αναλαμπές λεπτομέρειας όταν ο αέρας σταθεροποιείται. Αλλά αυτές οι φευγαλέες στιγμές είναι που κάνουν την όλη προσπάθεια να αξίζει τον κόπο.
Ο Δίας, όπως θα μπορούσε να εμφανίζεται στα 200x με ένα μικρό τηλεσκόπιο σε σταθερό seeing
Με την πάροδο του χρόνου, καθώς δημιουργείτε το αστρονομικό κιτ εργαλείων σας, θα αποκτήσετε φίλτρα χρώματος τα οποία προσαρμόζονται στο πίσω μέρος των προσοφθάλμιων φακών σας. Αυτά τα φίλτρα βοηθούν στην εμφάνιση περισσότερων λεπτομερειών στους πλανήτες. Μια γρήγορη πρόταση: δοκιμάστε ένα πράσινο φίλτρο (# 56 ή # 58) ή ένα σκούρο μπλε φίλτρο (# 38A) για τον Δία για να αναδείξετε την αντίθεση στις ερυθρές ζώνες, και στα διάφορα σημεία του.
Οι φυσικοί δορυφόροι του Δία
Η παρατήρηση στους τέσσερις μεγαλύτερους φυσικούς δορυφόρους, φεγγάρια αν προτιμάτε, του Δία είναι μια ευχάριστη κατάσταση καθώς αλλάζουν συνεχώς τη θέση τους στον διαρκή κοσμικό τους χορό με τον τεράστιο πλανήτη. Τα φεγγάρια του Δία είναι μια ιδανική παρατήρηση για όλους τους αστροπαρατηρητές και λάτρεις του ουρανού, ειδικά για παιδιά ή αρχάριους οι οποίοι συμμετέχουν σε παρατηρήσεις με κιάλια ή με ένα μικρό τηλεσκόπιο.
Οι αστρονόμοι αναφέρονται στους τέσσερις μεγαλύτερους φυσικούς δορυφόρους του Δία ως Galilean satellites, δηλαδή δορυφόρους του Γαλιλαίου, καθώς παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά με τηλεσκόπιο από τον μεγάλο Ιταλό φυσικό, μαθηματικό, αστρονόμο και φιλόσοφο Γαλιλαίο Γαλιλέι (Galileo Galilei) το 1609. Κάθε ένα από τα φεγγάρια του Δία είναι ένας ξεχωριστός κόσμος από μόνος του, και κάθε ένας από αυτούς τους κόσμους επηρεάζεται από την εγγύτητά του με τον ίδιο τον Δία.
Από τον πλησιέστερο έως το πιο μακρινό από τον Δία, οι τέσσερις φυσικοί του δορυφόροι είναι:
Iώ: Μια κόκκινο-πορτοκαλί θειική πύλη της κόλασης ενός κόσμου, όπου τα ηφαίστεια εκτινάσσουν λιωμένη λάβα ψηλά στο διάστημα. Η Ιώ δεν πρέπει να έχει τηγμένο πυρήνα - είναι πολύ μικρή - αλλά η βαρυτική ώθηση και έλξη του Δία πλάθει θα λέγαμε τον πυρήνα αυτού του μικρού κόσμου και τον κρατά συνεχώς ενεργό.
Ευρώπη: Είναι ελαφρώς μικρότερη από τη Σελήνη μας, και πολύ ελαφρύτερη. Η επιφάνεια της είναι λεία χωρίς κρατήρες, ενώ την διασχίζουν μεγάλες ρωγμές. Οι δορυφόροι της NASA δείχνουν ότι η Ευρώπη έχει ωκεανούς από νερό μίλια κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της, ενώ ορισμένοι πλανητικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θερμός πυρήνας του φεγγαριού αυτού μπορεί να παρέχει αρκετή ενέργεια και μέταλλα ώστε να πυροδοτήσει τον σχηματισμό απλών μορφών ζωής.
Γανυμήδης : Έχει επίσης μια λεία, υαλώδη επιφάνεια με περιοχές από υλικό από ένα παλαιότερο κρατήρα. Το φεγγάρι είναι το μεγαλύτερο στο Ηλιακό μας σύστημα, ξεπερνώντας σε μέγεθος τον πλανήτη Ερμή και τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα. Η γεωλογία αυτού του φεγγαριού δεν είναι μέχρι στιγμής επαρκώς κατανοητή.
Καλλιστώ: Είναι το πιο μακρινό από τα τέσσερα φεγγάρια, και είναι γεωλογικά νεκρό. Όπως ο πλανήτης Ερμής και το δικό μας Φεγγάρι, η επιφάνειά του είναι γεμάτη με κρατήρες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν συμβεί και πολλά εδώ από τις πρώιμες ημέρες του Ηλιακού μας συστήματος.
Όταν παρατηρήτε τα τέσσερα φεγγάρια του Δία με κιάλια ή τηλεσκόπια, δεν είναι πάντα εμφανές ποιο είναι ποιο. Η Καλλιστώ μπορεί να φαίνεται πιο κοντά στον Δία από ότι η Ιώ καθώς εκείνη ετοιμάζεται να περάσει πίσω από τον πλανήτη, για παράδειγμα. Το περιοδικό Sky and Telescope παρέχει ένα χρήσιμο και δωρεάν εργαλείο για να σας βοηθήσει να βρείτε τις θέσεις και των τεσσάρων φεγγαριών ανά πάσα στιγμή.
Μπορείτε να παρατηρήσετε ξεκάθαρα τα φεγγάρια του Δία να κινούνται μέσα σε διάστημα μιας ώρας ή και λιγότερο. Είναι πολύ διασκεδαστικό να τα παρατηρήσετε κάποια νύχτα, ειδικά όταν τα φεγγάρια περνούν μπροστά ή πίσω από τον Δία ή όταν ρίχνουν την σκιά τους στον μεγάλο πλανήτη. Ο παραπάνω σύνδεσμος παρέχει επίσης τους χρόνους που θα συμβούν τα γεγονότα αυτά.
Στα 100x ή και περισσότερο, μπορείτε να δείτε με σαφήνεια τους φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη, που είναι όλοι φωτεινότεροι από 5ο μέγεθος. Είναι ακόμα ορατοί χωρίς κιάλια ή τηλεσκόπιο αν φυσικά δεν επηρεάζονται από την έντονη φωτεινότητα του Δία. Με μεγάλα τηλεσκόπια υψηλής ποιότητας και με καθαρό ουρανό με ελάχιστο seeing, ορισμένοι ερασιτέχνες έχουν αναφέρει ακόμη ότι βλέπουν ορισμένα επιπλέον χαρακτηριστικά από τα φεγγάρια αυτά !!!
Συμπληρωματικά:
Από την Αθήνα, στις 14 Ιουλίου ο Δίας θα είναι ορατός από τις 21:30 έως τις 05:31. Θα είναι προσβάσιμος περίπου στις 21:30, όταν ανυψωθεί σε υψόμετρο 7 ° πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα. Θα φτάσει στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό στις 01:32, 30 ° πάνω από τον νότιο ορίζοντα. Θα γίνει απρόσιτος γύρω στις 05:31 όταν βυθιστεί κάτω από 7 ° πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα.
Πηγή: https://in-the-sky.org/news.php?id=20200714_12_100
Τι να παρατηρήσετε πάνω στο Δία
Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης και, μακράν, το μεγαλύτερο αντικείμενο στο Ηλιακό μας σύστημα εκτός από τον Ήλιο. Ο πλανήτης είναι 2,5 φορές πιο ογκώδης από όσο όλοι οι άλλοι πλανήτες μαζί. Όπως και ο πλανήτης Κρόνος, ο Δίας είναι ένας "αέριος γίγαντας", ένας τεράστιος πλανήτης ο οποίος αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ψυχρό αέριο Υδρογόνο και Ήλιο, μαζί με ίχνη άλλων αερίων όπως η Αμμωνία και το Μεθάνιο. (Οι πλανήτες Ουρανός και Ποσειδώνας είναι και αυτοί αέριοι γίγαντες, και επειδή είναι πολύ πιο κρύοι, ονομάζονται επίσης και "γίγαντες από πάγο"). Οι γίγαντες αερίων και πάγου δεν έχουν επαρκώς αποδειχτεί ότι έχουν κάποιο πυρήνα με βραχώδεις επιφάνειες όπως η Γη. Τα εξωτερικά τους στρώματά αποτελούνται εξ ολοκλήρου από νέφη, και όσο κατεβαίνουμε προς το εσωτερικό το αέριο μετατρέπεται σε συμπιεσμένο υγρό, ενώ στο κέντρο αυτών των πλανητών μπορεί να βρίσκεται ένας βραχώδης πυρήνας άνθρακα.
Διάταξη των ζωνών του πλανήτη Δία (Πανεπιστήμιο του Wisconsin)
Σαν ερασιτέχνες αστρονόμοι που είστε, σας ενδιαφέρει περισσότερο το μέρος εκείνο του Δία το οποίο μπορείτε να παρατηρήσετε. Και ποιο είναι αυτό; φυσικά τα εξωτερικά στρώματα της ατμόσφαιρας. Για να παρατηρήσετε οποιαδήποτε λεπτομέρεια στον Δία, απαιτείται ένα τηλεσκόπιο. Αλλά ακόμη και με το μικρότερο τηλεσκόπιο, μπορείτε να δείτε τη δομή της ατμόσφαιρας, συνήθως δύο σκοτεινές ζώνες οι οποίες περιβάλλονται από ελαφρύτερες περιοχές. Οι σκοτεινές ζώνες στον Δία ονομάζονται ζώνες (belts) και οι ελαφρύτερες ζώνες μεταξύ τους ονομάζονται στενές περιοχές (zones). Οι δύο εμφανείς ζώνες που βλέπετε στην εικόνα είναι η Βόρεια Ισημερινή ζώνη (NEB) και η Νότια Ισημερινή ζώνη (SEB), καθώς η καθεμία από αυτές βρίσκεται ακριβώς βόρεια και νότια του ισημερινού, αντίστοιχα. Αυτές είναι οι πιο εμφανείς ζώνες και είναι ορατές με σχεδόν οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα χαρακτηριστικά τα οποία είναι ορατά με μεγαλύτερα τηλεσκόπια σε μεγαλύτερη μεγέθυνση σε ένα διαυγή ουρανό με λιγότερη ατμοσφαιρική τύρβη (ή αλλιώς seeing)
Οι ζώνες και οι στενές περιοχές προκαλούνται από τις διαταραχές των αέριων στρωμάτων στην ατμόσφαιρα του Δία. Η περιστρεφόμενη ατμόσφαιρα του έχει χωριστεί σε στρώματα τα οποία περιορίζονται σε συγκεκριμένα γεωγραφικά πλάτη, όπως οι Αληγείς άνεμοι στη Γη οι οποίοι πνέουν στην ίδια θέση και στην ίδια κατεύθυνση καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους. Οι στενές περιοχές (zones) προκαλούνται από περιοχές μεταφοράς όπου το θερμό αέριο ανεβαίνει, ψύχεται και βυθίζεται επανειλημμένα στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Οι ζώνες (belts) είναι περιοχές με ψυχρότερο αέριο το οποίο έχει βυθιστεί χαμηλότερα στην ατμόσφαιρα. Οι ζώνες είναι σκούρες και πολύχρωμες, με αποχρώσεις του κόκκινου, του σομόν, του μαύρου και του καφέ. Το χρώμα προέρχεται από ενώσεις φωσφόρου οι οποίες ιονίζονται από ακτινοβολία και αστραπές στους γρήγορα κινούμενους ανέμους. Οι στενές περιοχές, οι οποίες είναι περιοχές θερμότερου και αναδυόμενου αερίου, είναι συνήθως ωχροκίτρινες ή λευκές, αποχρώσεις οι οποίες προκαλούνται από την κρυστάλλωση της αέριας αμμωνίας εμποδίζοντας την θέαση των πιο πολύχρωμων αερίων τα οποία βρίσκονται παρακάτω.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της περιστροφής του πλανήτη, των ισχυρών ανέμων και της θερμοαγωγικής ανόδου και πτώσης των αερίων έχει δημιουργήσει μια πολύπλοκη δομή ζωνών και στενών περιοχών, η δομή των οποίων είναι λίγο πολύ μόνιμη, τουλάχιστον για δεκαετίες και ίσως για αιώνες. Η δομή της παρατηρήσιμης ατμόσφαιρας του Δία μαζί με τα ονόματα των κύριων ζωνών και ζωνών φαίνονται παρακάτω.
Ονοματολογία και θέσεις των Ζωνών και των στενών περιοχών στον πλανήτη Δία.
Οι πίδακες ρευμάτων αντίθετης κατεύθυνσης σε κάθε άκρη των ζωνών και των στενών περιοχών συγκρατούν τη κάθε δομή, και καθώς τα αέρια περιστρέφονται σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 300 Χιλ / ω, η αναταραχή αυτή εμφανίζεται στα άκρα της εξέλιξης του φαινομένου. Αυτή η αναταραχή οδηγεί σε περίπλοκες και εξαιρετικά όμορφες δομές οι οποίες ονομάζονται "γιρλάντες" (garlands) και "στολίδια" (festoons) μεταξύ και εντός κάθε ζώνης και στενής περιοχής (δείτε την εικόνα στην αρχή του άρθρου). Σε νύχτες με διαυγή ουρανό, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σε αυτές τις δομές με ένα μικρό τηλεσκόπιο.
Όπως και στη Γη, η δυναμική ατμόσφαιρα του Δία και η λεγόμενη δύναμη Coriolis προκαλούν την κίνηση πυρήνων αερίου (cells) οι οποίοι δημιουργούν κυκλωνικές καταιγίδες. Στη Γη, αυτοί οι ταραγμένοι πυρήνες διατηρούνται ψηλά στην ατμόσφαιρά μας, αλλά η ταχεία περιστροφή του Δία ισοπεδώνει τους πυρήνες αυτούς παραμορφώνοντας τους σε διαμήκεις και πεπλατυσμένους ωοειδείς σχηματισμούς. Μερικοί από αυτούς τους ωοειδείς πυρήνες συγκεντρώνονται σε ορατές και μακροχρόνιες δίνες, η πιο διάσημη από τις οποίες είναι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα (the Great Red Spot - GRS). Η Κηλίδα αυτή εκτείνεται στη νότια ισημερινή ζώνη (ΝΙΖ) και στην ελαφρύτερη Νότια Τροπική Ζώνη, προσκρούοντας σε κάθε μία από αυτές. Η ΜΕΚ, η οποία είναι μεγαλύτερη σε μέγεθος από τη Γη, παρατηρήται εδώ και αιώνες, και ίσως να είναι ένα μόνιμο χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας του πλανήτη Δία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζει ποτέ. Η ΜΕΚ, καθώς και η Νότια Ισημερινή Ζώνη (SEB), αλλάζουν χρώμα σε απρόβλεπτα διαστήματα. Όταν η ΝΙΖ γίνεται ελαφρύτερη, η ΜΕΚ σκουραίνει και το αντίστροφο. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η ΜΕΚ ήταν πιο σκοτεινή στις περιόδους 1961–66, 1968–75, 1989–90 και 1992–93. Κανείς δεν ξέρει γιατί αλλάζει ή τι προκαλεί το κόκκινο χρώμα της.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα είναι ορατή στα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια όταν διέρχεται από έναν μεσημβρινό του πλανήτη, τη γραμμή που συνδέει τους βόρειους και νότιους πόλους. Η ΜΕΚ διέρχεται τον μεσημβρινό αυτό μία φορά κάθε 9,8 ώρες κατά την περιστροφή του Δία, αλλά δεν παρατηρήται κάθε διέλευση της τη νύχτα. Μπορείτε να μάθετε τις προσεχείς μεσημβρινές διελεύσεις χρησιμοποιώντας πολλές αστρονομικές εφαρμογές ή με αυτό το εύχρηστο εργαλείο από το περιοδικό Sky and Telescope.
Ο Δίας στις 10 Ιουνίου 2019 βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο (σε αντίθεση) στον αστερισμό του Οφιούχου. Ο πλανήτης παρέμεινε στον αστερισμό αυτό στο μεγαλύτερο μέρος του 2019. Είναι το πιο φωτεινό αντικείμενο σε αυτό το μέρος του ουρανού και το πιο φωτεινό αντικείμενο σε ολόκληρο τον νυχτερινό ουρανό εκτός από τη Σελήνη και την Αφροδίτη.Εικόνα: cosmicpursuits.com
Στην πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη, ο δίσκος του πλανήτη εκτείνεται σχεδόν 50" arcseconds
(δευτερόλεπτα τόξου της μοίρας), αρκετά μεγάλος για να μπορεί να παρατηρηθεί ικανοποιητικά με ένα τηλεσκόπιο. Μόνο ο πλανήτης Αφροδίτη, που είναι πολύ πιο κοντά στη Γη, περιστασιακά εμφανίζεται μεγαλύτερη από τον Δία σύμφωνα με τη οπτική μας προοπτική εδώ στη Γη. Αλλά σε αντίθεση με την μονόχρωμη όψη της Αφροδίτης, ο Δίας αποκαλύπτει μια πληθώρα από χαρακτηριστικά.
Το καλύτερο τηλεσκόπιο για να δείτε τον Δία είναι, φυσικά, αυτό που έχετε τώρα. Διαβάσετε παρακάτω μερικές συμβουλές για να αξιοποιήσετε στο έπακρο την οπτική σας και την κατάστασή σας όταν παρατηρείτε τον αέριο γίγαντα πλανήτη Δία.
Πρώτα, πρέπει να επιλέξετε την κατάλληλη στιγμή για να δείτε τον Δία, δηλαδή όταν η Γη είναι πιο κοντά στον πλανήτη. Σε εκείνη τη στιγμή ο Δίας βρίσκεται σε αντίθεση, όταν δηλαδή βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό - ακριβώς ότι συμβαίνει και με την Πανσέληνο. Στην αντίθεση, ο πλανήτης ανατέλλει καθώς ο Ήλιος δύει. Αλλά ο Δίας είναι αρκετά μεγάλος για να φαίνεται καλά για μερικούς μήνες και στις δύο πλευρές της αντίθεσής του, οπότε υπάρχουν ακόμα πολλά να δούμε.
Στη συνέχεια, χρειάζεστε μια ξάστερη νύχτα με καλό seeing. Μπορείτε να διαπιστώσετε εάν ο αέρας είναι σταθερός και το seeing είναι καλό εάν "τρεμοπαίζουν" πολύ λίγο τα αστέρια. Εάν ο αέρας είναι ταραχώδης, ακόμη και ένα μεγάλο τηλεσκόπιο θα δείξει τον Δία ως μια "σταγόνα που βράζει" χωρίς ικανοποιητικά παρατηρήσιμα χαρακτηριστικά.
Γενικά, για να παρατηρήσετε τους πλανήτες, χρειάζεστε ένα τηλεσκόπιο με μεγάλο εστιακό μήκος έτσι ώστε να έχετε μεγαλύτερη εικόνα για ένα συγκεκριμένο προσοφθάλμιο φακό. Τα διοπτρικά τηλεσκόπια είναι συχνά καλύτερα επειδή έχουν ανεμπόδιστη θέαση και παρέχουν έτσι την καλύτερη αντίθεση εικόνας (contrast). Μεγαλύτερο άνοιγμα (aperture) δίνει περισσότερη ανάλυση στις λεπτομέρειες, υποθέτοντας ότι το επιτρέπουν οι συνθήκες του ουρανού σας. Τα Νευτώνεια ή κατοπτρικά τηλεσκόπια λειτουργούν επίσης καλά, αλλά αν χρησιμοποιείτε ένα Νευτώνειο διοπτρικό ή καταδιοπτρικό τηλεσκόπιο, βεβαιωθείτε ότι είναι καλά ευθυγραμμισμένο. Διαβάστε εδώ για τα είδη τηλεσκοπίων.
Με ό,τι τηλεσκόπιο έχετε επί του παρόντος στη διάθεσή σας, χρησιμοποιήστε όση μεγαλύτερη μεγέθυνση διαθέτετε όταν παρατηρείτε τον πλανήτη. Αυτό εξαρτάται από την ποιότητα των οπτικών σας και από το seeing. Γενικά, η μεγέθυνση 30-50x του ανοίγματος του τηλεσκοπίου σας (σε ίντσες) λειτουργεί καλά σε νύχτες με μέτρια ορατότητα. Έτσι, εάν έχετε ένα τηλεσκόπιο των 4 ιντσών, δοκιμάστε 120x έως 200x. Εάν έχετε ευκρινή οπτικό εξοπλισμό και καθαρό ουρανό, μπορείτε να έχετε καλύτερα αποτελέσματα με ακόμη μεγαλύτερη μεγέθυνση. Αλλά πρέπει να πειραματιστείτε. Ξεκινήστε με μικρή μεγέθυνση και προχωρήστε μέχρι να πετύχετε τον καλύτερο συνδυασμό μεγέθους εικόνας, αντίθεσης, και ευκρίνειας. Η καλύτερη μεγέθυνση που πετύχατε μπορεί να αλλάξει από νύχτα σε νύχτα λόγω των μεταβαλλόμενων μετεωρολογικών συνθηκών που επικρατούν στον ουράνιο θόλο.
Μια άλλη συμβουλή. Φροντίστε να δώσετε στο τηλεσκόπιο σας χρόνο για να φθάσει σε ισορροπία με την εξωτερική θερμοκρασία. Εάν φέρετε ένα τηλεσκόπιο από ένα ζεστό σπίτι σε ένα πολύ πιο ψυχρό εξωτερικό περιβάλλον, για παράδειγμα, θα χρειαστούν 15-30 λεπτά για να κρυώσει το τηλεσκόπιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι φακοί ή οι καθρέπτες θα παραμορφωθούν κάπως από το ιδανικό τους σχήμα και ενδέχεται να υπάρχουν κινούμενα ρεύματα αέρα μέσα στο σωλήνα. Τα φαινόμενα αυτά θα προκαλέσουν παραμόρφωση της εικόνας έως ότου τα πράγματα φθάσουν σε φυσιολογική κατάσταση. Ένα μεγάλο τηλεσκόπιο χρειάζεται γενικά περισσότερο χρόνο για να πετύχει την ισορροπία αυτή. Το ίδιο χρειάζεται και η όρασή σας. Από ένα φωτεινό σε ένα σκοτεινό περιβάλλον το ανθρώπινο μάτι ίσως και να χρειαστεί 30 και πλέον λεπτά ώστε να συνηθίσει τις συνθήκες που επικρατούν στον τόπο παρατήρησης.
Για όλους τους πλανήτες οι οποίοι παρατηρούνται με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια, οι εικόνες τους, ακόμη και σε υψηλή μεγέθυνση, θα τους εμφανίζει αρκετά μικρούς. Ίσως να το βρείτε αυτό απογοητευτικό στην αρχή. Αλλά ακόμη και μικρές εικόνες μπορούν να παρουσιάσουν σχεδόν τόση λεπτομέρεια και χρώμα όπως βλέπετε στις εικόνες του Δία σε επίπεδο περιοδικού αστρονομίας (δείτε την παρακάτω εικόνα). Περιμένετε για στιγμές που ο αέρας δεν είναι δυνατός και θα δείτε μικροσκοπικές λεπτομέρειες να φαίνονται, συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων ζωνών και στενών περιοχών, των "στολιδιών" (festoons) που περιγράψαμε πιο πάνω, της ΜΕΚ (εάν είναι ορατή) και πιθανώς άλλων μικρότερων σημείων και σκιών που πέφτουν πάνω στον Δία από τους φυσικούς του δορυφόρους. Η υπομονή είναι ένα κρίσιμο στοιχείο: ίσως χρειαστεί να παρακολουθήσετε τον Δία μέσω του τηλεσκοπίου σας για μισή ώρα ώστε να λάβετε μόνο μερικές αναλαμπές λεπτομέρειας όταν ο αέρας σταθεροποιείται. Αλλά αυτές οι φευγαλέες στιγμές είναι που κάνουν την όλη προσπάθεια να αξίζει τον κόπο.
Ο Δίας, όπως θα μπορούσε να εμφανίζεται στα 200x με ένα μικρό τηλεσκόπιο σε σταθερό seeing
Με την πάροδο του χρόνου, καθώς δημιουργείτε το αστρονομικό κιτ εργαλείων σας, θα αποκτήσετε φίλτρα χρώματος τα οποία προσαρμόζονται στο πίσω μέρος των προσοφθάλμιων φακών σας. Αυτά τα φίλτρα βοηθούν στην εμφάνιση περισσότερων λεπτομερειών στους πλανήτες. Μια γρήγορη πρόταση: δοκιμάστε ένα πράσινο φίλτρο (# 56 ή # 58) ή ένα σκούρο μπλε φίλτρο (# 38A) για τον Δία για να αναδείξετε την αντίθεση στις ερυθρές ζώνες, και στα διάφορα σημεία του.
Οι φυσικοί δορυφόροι του Δία
Η παρατήρηση στους τέσσερις μεγαλύτερους φυσικούς δορυφόρους, φεγγάρια αν προτιμάτε, του Δία είναι μια ευχάριστη κατάσταση καθώς αλλάζουν συνεχώς τη θέση τους στον διαρκή κοσμικό τους χορό με τον τεράστιο πλανήτη. Τα φεγγάρια του Δία είναι μια ιδανική παρατήρηση για όλους τους αστροπαρατηρητές και λάτρεις του ουρανού, ειδικά για παιδιά ή αρχάριους οι οποίοι συμμετέχουν σε παρατηρήσεις με κιάλια ή με ένα μικρό τηλεσκόπιο.
Οι αστρονόμοι αναφέρονται στους τέσσερις μεγαλύτερους φυσικούς δορυφόρους του Δία ως Galilean satellites, δηλαδή δορυφόρους του Γαλιλαίου, καθώς παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά με τηλεσκόπιο από τον μεγάλο Ιταλό φυσικό, μαθηματικό, αστρονόμο και φιλόσοφο Γαλιλαίο Γαλιλέι (Galileo Galilei) το 1609. Κάθε ένα από τα φεγγάρια του Δία είναι ένας ξεχωριστός κόσμος από μόνος του, και κάθε ένας από αυτούς τους κόσμους επηρεάζεται από την εγγύτητά του με τον ίδιο τον Δία.
Τα φεγγάρια του Δία. Από αριστερά: Iώ, Ευρώπη, Γανυμήδης, και Καλλιστώ. Δικαιώματα εικόνας: NASA/JPL/DLR (https://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA01299) Πηγή εικόνας: science.org.au
Από τον πλησιέστερο έως το πιο μακρινό από τον Δία, οι τέσσερις φυσικοί του δορυφόροι είναι:
Iώ: Μια κόκκινο-πορτοκαλί θειική πύλη της κόλασης ενός κόσμου, όπου τα ηφαίστεια εκτινάσσουν λιωμένη λάβα ψηλά στο διάστημα. Η Ιώ δεν πρέπει να έχει τηγμένο πυρήνα - είναι πολύ μικρή - αλλά η βαρυτική ώθηση και έλξη του Δία πλάθει θα λέγαμε τον πυρήνα αυτού του μικρού κόσμου και τον κρατά συνεχώς ενεργό.
Ευρώπη: Είναι ελαφρώς μικρότερη από τη Σελήνη μας, και πολύ ελαφρύτερη. Η επιφάνεια της είναι λεία χωρίς κρατήρες, ενώ την διασχίζουν μεγάλες ρωγμές. Οι δορυφόροι της NASA δείχνουν ότι η Ευρώπη έχει ωκεανούς από νερό μίλια κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της, ενώ ορισμένοι πλανητικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θερμός πυρήνας του φεγγαριού αυτού μπορεί να παρέχει αρκετή ενέργεια και μέταλλα ώστε να πυροδοτήσει τον σχηματισμό απλών μορφών ζωής.
Γανυμήδης : Έχει επίσης μια λεία, υαλώδη επιφάνεια με περιοχές από υλικό από ένα παλαιότερο κρατήρα. Το φεγγάρι είναι το μεγαλύτερο στο Ηλιακό μας σύστημα, ξεπερνώντας σε μέγεθος τον πλανήτη Ερμή και τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα. Η γεωλογία αυτού του φεγγαριού δεν είναι μέχρι στιγμής επαρκώς κατανοητή.
Καλλιστώ: Είναι το πιο μακρινό από τα τέσσερα φεγγάρια, και είναι γεωλογικά νεκρό. Όπως ο πλανήτης Ερμής και το δικό μας Φεγγάρι, η επιφάνειά του είναι γεμάτη με κρατήρες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν συμβεί και πολλά εδώ από τις πρώιμες ημέρες του Ηλιακού μας συστήματος.
Όταν παρατηρήτε τα τέσσερα φεγγάρια του Δία με κιάλια ή τηλεσκόπια, δεν είναι πάντα εμφανές ποιο είναι ποιο. Η Καλλιστώ μπορεί να φαίνεται πιο κοντά στον Δία από ότι η Ιώ καθώς εκείνη ετοιμάζεται να περάσει πίσω από τον πλανήτη, για παράδειγμα. Το περιοδικό Sky and Telescope παρέχει ένα χρήσιμο και δωρεάν εργαλείο για να σας βοηθήσει να βρείτε τις θέσεις και των τεσσάρων φεγγαριών ανά πάσα στιγμή.
Μπορείτε να παρατηρήσετε ξεκάθαρα τα φεγγάρια του Δία να κινούνται μέσα σε διάστημα μιας ώρας ή και λιγότερο. Είναι πολύ διασκεδαστικό να τα παρατηρήσετε κάποια νύχτα, ειδικά όταν τα φεγγάρια περνούν μπροστά ή πίσω από τον Δία ή όταν ρίχνουν την σκιά τους στον μεγάλο πλανήτη. Ο παραπάνω σύνδεσμος παρέχει επίσης τους χρόνους που θα συμβούν τα γεγονότα αυτά.
Στα 100x ή και περισσότερο, μπορείτε να δείτε με σαφήνεια τους φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη, που είναι όλοι φωτεινότεροι από 5ο μέγεθος. Είναι ακόμα ορατοί χωρίς κιάλια ή τηλεσκόπιο αν φυσικά δεν επηρεάζονται από την έντονη φωτεινότητα του Δία. Με μεγάλα τηλεσκόπια υψηλής ποιότητας και με καθαρό ουρανό με ελάχιστο seeing, ορισμένοι ερασιτέχνες έχουν αναφέρει ακόμη ότι βλέπουν ορισμένα επιπλέον χαρακτηριστικά από τα φεγγάρια αυτά !!!
Συμπληρωματικά:
Από την Αθήνα, στις 14 Ιουλίου ο Δίας θα είναι ορατός από τις 21:30 έως τις 05:31. Θα είναι προσβάσιμος περίπου στις 21:30, όταν ανυψωθεί σε υψόμετρο 7 ° πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα. Θα φτάσει στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό στις 01:32, 30 ° πάνω από τον νότιο ορίζοντα. Θα γίνει απρόσιτος γύρω στις 05:31 όταν βυθιστεί κάτω από 7 ° πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα.
| THE SKY ON 14 JULY 2020 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
37%
22 days old
|
All times shown in EEST.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Καλές παρατηρήσεις με καθαρούς ουρανούς.