Εφέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια λειτουργίας ενός εξαιρετικού
επιστημονικού οργάνου. Του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ενός ακούραστου και πολύτιμου
επιστημονικού συνεργάτη που με την προσφορά του στην Αστρονομία θα αφήσει εποχή
Εικόνα:
European Space Agency
Το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χάμπλ (Hubble
Space Telescope, HST) είναι ένα τηλεσκόπιο το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω
από τη Γη. Τέθηκε σε τροχιά από το
αμερικανικό Διαστημικό Λεωφορείο Ντισκάβερι τον Απρίλιο του 1990 και έχει πάρει το όνομά του από
τον Αμερικανό αστρονόμο Έντγουιν
Χαμπλ. Αν και δεν ήταν
το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο, είναι ένα από τα πιο ευέλικτα και έδωσε
σημαντικά αποτελέσματα με εικόνες που δεν ήταν εφικτό να ληφθούν από τα επίγεια
τηλεσκόπια. Το ΔΤ Χάμπλ συνεχίζει να λειτουργεί σήμερα και αναμένεται να
συνεχίσει και μετά το 2020.
Το νεφέλωμα της Κεφαλής του Ίππου, ή Barnard 33 Εικόνα:NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το ΔΤ Χάμπλ είναι
προϊόν της συνεργασίας ΝΑΣΑ και ΕΣΑ (Ευρωπαικός Οργανισμός Διαστήματος). Αναπτύχθηκε στα πλαίσια του
προγράμματος μεγάλων παρατηρητηρίων, μαζί με το τηλεσκόπιο ακτίνων γ Κόμπτον, το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Τσάντρα, και το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπίτζερ
Το
νεφέλωμα της έλικας, Εικόνα: NGC 7293 NASA, NOAO,
ESA, the Hubble Helix Nebula Team, M.
Meixner (STScI),
and T.A.
Rector (NRAO)
Το ΔΤ Χάμπλ είναι ένας μεγάλος
τεχνητός δορυφόρος με μάζα 11,25 τόνους, μήκους 13,2 μ. και διάμετρο 4,2 μέτρα
που περιφέρεται σε ύψος 559 χλμ. πάνω από τη Γη με ταχύτητα 25.000 χλμ. την
ώρα. Φέρει εξωτερικά κατά μήκος δύο ζεύγη (ένα ανά πλευρά) αντιτακτούς
αναπεπταμένους ηλιακούς συλλέκτες που φορτίζουν 6 μπαταρίες παρέχοντας
λειτουργία για 25 λεπτά όταν κινείται στη σκιά της Γης. Επίσης φέρει μία
πτυσσόμενη κεραία ραδιοκυμάτων υψηλού κέρδους (περί το μέσον της άνω κατά
μήκους πλευράς) καθώς και μία επίσης ραδιοκυμάτων στη κάτω πλευρά.
Στο εσωτερικό του φέρει ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο τύπου
Ritchey-Chrétien που λειτουργεί στην εγγύς υπέρυθρη ακτινοβολία,
στο οπτικό φως και την υπεριώδη ακτινοβολία.
Τα όργανα τα οποία βρίσκονται στο Χάμπλ είναι η κάμερα NICMOS (κάμερα εγγύς
υπερύθρου και φασματογράφος πολλών αντικειμένων), η κάμερα ACS (προηγμένη
κάμερα ερευνών), η WFC3 (η ευρυπεδιακή φωτογραφική μηχανή), ο COS
(φασματογράφος της κοσμικής προέλευσης), ο STIS (φασματογράφος απεικόνισης
διαστημικού τηλεσκοπίου) και το FGS (συμβολόμετρο εξαιρετικής καθοδήγησης).
Ο γαλαξίας Sombrero, M104, NGC 4594 Εικόνα: NASA and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το ΔΤ Χάμπλ εκτοξεύθηκε στο διάστημα
τις 24 Απριλίου 1990 με
το διαστημικό λεωφορείο Discovery και υπολογίζεται πως το τέλος της αποστολής
του θα είναι γύρω στο 2013 με 2020. Από τότε έχει δεχτεί πέντε αποστολές
επιδιόρθωσης στο διάστημα, κάτι για το οποίο και είχε κατασκευαστεί. Η πρώτη
ήταν καθοριστική διότι αποδείχτηκε ότι το οπτικό σύστημα ήταν ελαττωματικό και
έστελνε θαμπές φωτογραφίες και έπρεπε επειγόντως να επιδιορθωθεί.
Το εξαιρετικά βαθύ πεδίο του ΔΤ Χάμπλ (Hubble eXtreme Deep Field), XDF. Εικόνα: NASA, ESA, G. Illingworth, D. Magee, and P. Oesch (University of
California, Santa Cruz), R. Bouwens (Leiden University), and the HUDF09 Team
Η συμβολή
του ΔΤ Χάμπλ στην αστρονομία είναι τεράστια αφού βοήθησε στην επίλυση κάποιων από τα
προβλήματα της αστρονομίας, δίδοντας δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν σε νέες
θεωρίες για την επίλυση αυτών των προβλημάτων. Το κύριο πρόβλημα για το οποίο
το ΔΤΧ είχε σχεδιαστεί ήταν ο υπολογισμός της σταθεράς του Χαμπλ, η οποία
δείχνει τον ρυθμό με τον οποίο το σύμπαν επεκτείνεται, μέσω της μέτρησης της
απόστασης με τη μέθοδο των μεταβλητών Κηφειδών
Μερικές ακόμα εντυπωσιακές εικόνες από το ΔΤ Χάμπλ
Το νεφέλωμα Λιμνοθάλασσα. Εικόνα:NASA, ESA, STScI
Το
νεφέλωμα του Κώνου, NGC 2264. Εικόνα: NASA, H. Ford (JHU), G. Illingworth (UCSC/LO),
M.Clampin (STScI), G. Hartig (STScI), the ACS Science Team, and ESA
Το αντικείμενο του Hoag. Εικόνα: NASA and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το αντικείμενο V838 Μονόκερου. Εικόνα: NASA and The
Hubble Heritage Team (AURA/STScI)
Το νεφέλωμα ¨Το μάτι της Γάτας¨, NGC 6543 Εικόνα: NASA, ESA, HEIC, and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το αντικείμενο Arp 273, UGC 1810. Εικόνα: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το αντικείμενο NGC 5189. Εικόνα:NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το Νεφέλωμα του Αετού M16, Οι πυλώνες της Δημιουργίας. Εικόνα:NASA/ESA/Hubble Heritage Team (STScI/AURA)/J. Hester,
P. Scowen (Arizona State U)
Το Νεφέλωμα Πεταλούδα. Εικόνα: NGC 6302, NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team
Το αντικείμενο
SNR 0509. Εικόνα:
NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Τα αντικείμενα
HH 901, και HH 902. Εικόνα:NASA,
ESA, and M. Livio and the Hubble 20th Anniversary Team (STScI)
Το
αντικείμενο Stephan\'s
Quintet. Εικόνα:
NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team
Το αντικείμενο
NGC 5866. Εικόνα:
NASA, ESA, and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το Νεφέλωμα Σπειρογράφος
IC 418. Εικόνα:
NASA and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το αντικείμενο
Abell 2218. Εικόνα: NASA, ESA, Richard Ellis (Caltech) and
Jean-Paul Kneib (Observatoire Midi-Pyrenees, France)
Το νεφέλωμα του Ωρίωνα.
Εικόνα:
NASA, ESA, M. Robberto ( Space Telescope
Science Institute/ESA) and the Hubble Space Telescope Orion Treasury Project
Team
Το
αντικείμενο MyCn18,
Νεφέλωμα Κλεψύδρα. Εικόνα: Raghvendra Sahai and John
Trauger (JPL), the WFPC2 science team, and NASA
Η
Κασσιόπη Α (Cas A).
Εικόνα: Nasa
Το
αντικείμενο NGC 524. Εικόνα: ESA/Hubble & NASA
Το
αντικείμενο Ηρακλής A,
Herc A,
3C
348. Εικόνα: NASA, ESA, S. Baum and C. O\'Dea (RIT), R. Perley
and W. Cotton (NRAO/AUI/NSF), and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)
Το
αστρικό σμήνος Westerlund2.
Η εικόνα δείχνει ένα τεράστιο σύμπλεγμα περίπου 3.000 αστεριών, τα οποία
βρίσκονται σε μία "αστρογόνο περιοχή" η οποία ονομάζεται Gum29. Βρίσκεται περίπου 20.000 έτη
φωτός στον αστερισμό της Τρόπιδας. Εικόνα: Nasa
Το Νεφέλωμα Φυσαλίδα, επίσης γνωστό ως NGC 7635, είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής το οποίο βρίσκεται 8.000 έτη φωτός μακριά. Αυτή η εκπληκτική νέα εικόνα παρατηρήθηκε από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble της NASA / ESA για να γιορτάσει το 26ο έτος του τηλεσκοπίου στο διάστημα. Εικόνα: NASA, ESA, Hubble Heritage Team
Ένας
ικανός αντικαταστάτης του ΔΤ Χάμπλ είναι το διαστημικό τηλεσκόπιο James Web. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ (αγγλικά: James Webb Space Telescope, JWST, προηγουμένως
γνωστό ως Διαστημικό Τηλεσκόπιο Νέας Γενιάς / Next Generation Space
Telescope - NGST), αποτελεί εγχείρημα της ΝΑΣΑ σε
συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και τον Καναδικό Οργανισμό Διαστήματος. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Τζέιμς Ε. Γουέμπ, ο οποίος διετέλεσε δεύτερος διευθυντής στην ιστορία
της NASA και είχε κεντρικό ρόλο στο πρόγραμμα Απόλλων.
Η κατασκευή του έχει ολοκληρωθεί και βρίσκεται στο στάδιο δοκιμών, ενώ μετά από
συνεχείς αναβολές (Οκτώβριος 2018, Άνοιξη 2019, Μάιος 2020) η εκτόξευση του
έχει προγραμματιστεί για τις 30 Μαρτίου 2021. Το πρόγραμμα για την
κατασκευή του τηλεσκοπίου ξεκίνησε το 1996, με τη NASA να είναι επικεφαλής του
προγράμματος σε συνεργασία με άλλους διεθνείς διαστημικούς
οργανισμούς. Στις 28 Αυγούστου 2019 επιβεβαιώθηκε από τη NASA ότι η
κατασκευή του τηλεσκοπίου ολοκληρώθηκε.
Πηγές: