...πρωτοφανής για τα αστρονομικά δεδομένα
Καλλιτεχνική άποψη για τον υπερκαινοφανή αστέρα SN2016iet.
Εικόνα: Παρατηρητήριο Gemini / NSF / AURA / απεικόνιση από τον Joy Pollard
Οι αστρονόμοι παρατήρησαν έναν υπερκαινοφανή (σουπερνόβα) ο οποίος δεν έμοιαζε με όλους όσους έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, και αυτό μπορεί να είναι μια ισχυρή απόδειξη της παρουσίας ενός σημαντικού είδους αστρικού θανάτου ο οποίος θα είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των διαμορφώσει των πρώιμων γαλαξιών.
"Η εύρεση κάτι τόσο διαφορετικού από όλα όσα γνωρίζουμε είναι συναρπαστικό", δήλωσε στο Gizmodo ο Edo Berger, συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Το τηλεσκόπιο χαρτογράφησης του Γαλαξία Gaia μας έδειξε για πρώτη φορά τη λάμψη του υπερκαινοφανή στις 14 Νοεμβρίου του 2016, και αργότερα παρατηρήθηκε και πάλι από τα τηλεσκόπια εποπτείας του ουρανού, όπως η έρευνα διάβασης πραγματικού χρόνου της Catalina (Catalina Real-Time Transient Survey), και την έρευνα Pan-STARRS για τα διαβατικά φαινόμενα (Pan-STARRS Survey for Transients). Οι αστρονόμοι συνεχίζουν ακόμα να παρατηρούν το φαινόμενο αυτό, συμπεριλαμβανομένης της φωτεινότητας και της ταυτότητας των στοιχείων τα οποία περιέχει.
Γιατί αυτή η έκρηξη υπερκαινοφανή είναι τόσο διαφορετική; Κατ' αρχάς, οι περισσότεροι υπερκαινοφανείς λάμπουν μία φορά και στη συνέχεια εξασθενούν από την θέα των αστρονόμων μετά από μερικούς μήνες. Αλλά ο SN2016iet έλαμψε και η φωτεινότητά του εξασθένισε δύο φορές, και τα υπολείμματα του παραμένουν μέχρι σήμερα. Η φασματική υπογραφή του δεν περιέχει στοιχεία Υδρογόνου ή Ηλίου, τα οποία κανονικά θα τον τοποθετούσαν σε μία από τις συνήθεις κατηγορίες υπερκαινοφανών. Ο SN2016iet δείχνει αφθονία Ασβεστίου και Οξυγόνου τα οποία δεν ταιριάζουν με άλλες παρατηρήσεις υπερκαινοφανών. Ακόμη και ο τόπος που συνέβη ήταν παράξενος, μακριά από το κέντρο ενός γαλαξία με ένα ασυνήθιστα χαμηλό επίπεδο βαρύτερων στοιχείων.
Τρία χρόνια παρατηρήσεων, μαζί με μαθηματική μοντελοποίηση, δείχνουν ότι το αστέρι θα μπορούσε να έχει κάποτε 130 έως 260 φορές τη μάζα του Ήλιου. Με την πάροδο του χρόνου θα είχε απορρίψει στο διάστημα το μεγαλύτερο μέρος των εξωτερικών στρωμάτων του Υδρογόνου και του Ηλίου, δημιουργώντας με αυτό το τρόπο έναν πυκνό πυρήνα βαρύτερων στοιχείων τα οποία απέμειναν από τη πυρηνική σύντηξη. Εάν τα μοντέλα αυτά είναι σωστά, τότε οι ακτίνες γάμμα (γ) οι οποίες θα δημιουργούσαν κανονικά μια προς τα έξω πίεση στον πυρήνα, θα απορροφηθούν τώρα από τα νετρόνια των βαρύτερων στοιχείων, και το αστέρι θα κατέρρευσε από μόνο του κάτω από το βάρος της δικής του βαρύτητας. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια πυρηνική έκρηξη, μια διαδικασία η οποία ονομάζεται Υπερκαινοφανής ζεύγους-αστάθειας (pair-instability supernova).
Αυτός είναι ο πρώτος υποψήφιος Υπερκαινοφανής ζεύγους-αστάθειας στον οποίο η ποσότητα των βαρύτερων στοιχείων και η υπολογισμένη μάζα του αρχικού αστέρα ταιριάζουν εντός των θεωρητικών προβλέψεων, σύμφωνα με το σχετικό paper το οποίο δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο The Astrophysical Journal.
Είναι ένα συναρπαστικό αντικείμενο, αλλά σίγουρα υπάρχουν πολλά περισσότερα για μελέτη. "Οι παράμετροι που χρειάζονται για αυτό το σενάριο, και ιδίως η απόρριψη υλικού, πολύ σύντομα πριν από την έκρηξη, δεν εξηγούνται επαρκώς από τα τρέχοντα μοντέλα της τάξης αυτής", δήλωσε η Kate Maguire, επίκουρη καθηγήτρια στο Κολέγιο Trinity, στο Δουβλίνο, σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα της στο Gizmodo. "Ο κύριος περιορισμός του paper είναι ότι τα θεωρητικά μοντέλα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα δεν μπορούν να εξηγήσουν όλες τις ιδιότητές του, και έτσι δεν υπάρχει σαφές αποτέλεσμα για το τι είδος αστέρα εξερράγη και πώς."
"Αν ο υπερκαινοφανής αυτός ήταν πραγματικά ένας Υπερκαινοφανής ζεύγους-αστάθειας, αυτό είναι κάτι το συναρπαστικό", δήλωσε ο Berger. "Νομίζω ότι αυτές οι εκρήξεις ήταν πιθανώς πιο συχνές στο πρώιμο σύμπαν", ανάμεσα στην πρώτη γενιά ογκωδών αστέρων. Οι υπερκαινοφανείς αυτοί θα μπορούσαν να έχουν διαμορφώσει τη μορφή των χημικών συνθέσεων των γαλαξιών οι οποίοι παρατηρούνται σήμερα. Ο SN2016iet θα μπορούσε να είναι ένα τοπικό παράδειγμα το οποίο σε διαφορετική περίπτωση είναι περιορισμένο, οριακό αν προτιμάτε, στο πιο μακρινό Σύμπαν.
Οι φυσικοί θα χρησιμοποιήσουν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble για να συνεχίσουν να εξερευνούν αυτό το περίεργο αντικείμενο το 2021.
Από τον Ryan F. Mandelbaum
……………….*………………..
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο
Facebook:
Και στο blog: Αστρονομία και Επιστήμη
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα
μπλε ή κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις
μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε
μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε μήνυμα inbox στη
Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία,
άρθρο, ή Paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα
απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη
άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η
ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του
αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του
άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις
ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου.