Στις 30 Οκτωβρίου του 2018 στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Κέπλερ τα καύσιμα εξαντλήθηκαν, πράγμα που σήμανε το τέλος της αποστολή του μετά από εννέα χρόνια παραμονής στο Διάστημα, κατά την οποία ανακάλυψε 2.600 επιβεβαιωμένους πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια - το μεγαλύτερο μέρος των γνωστών πλέον εξωπλανητών - μαζί με χιλιάδες επιπλέον υποψήφιους εξωπλανήτες τους οποίους οι αστρονόμοι προσπαθούν να επιβεβαιώσουν. Και ενώ ο τροχιακός δορυφόρος Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) της NASA είναι ο νεότερος διαστημικός κυνηγός πλανητών, αυτό το νέο εύρημα δείχνει ότι περισσότερες ανακαλύψεις περιμένουν τους επιστήμονες στα δεδομένα του ΔΤ Kepler.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA, ερασιτέχνες επιστήμονες (Citizen Scientists) ανακάλυψαν έναν πλανήτη περίπου διπλάσιο από το μέγεθος της Γης, ο οποίος βρίσκεται μέσα στην κατοικήσιμη ζώνη του μητρικού του άστρου, την απόσταση δηλαδή εκείνη που έχει η τροχιά ενός πλανήτη από το μητρικό του άστρο, ώστε ο πλανήτης αυτός να έχει τη δυνατότητα να συγκρατήσει νερό στην επιφάνεια του και ατμόσφαιρα γύρω του. Ο νέος αυτός κόσμος, γνωστός ως K2-288Bb, θα μπορούσε να είναι βραχώδης ή θα μπορούσε να είναι ένας πλούσιος σε αέριο πλανήτης παρόμοιος με τον πλανήτη Ποσειδώνα. Το μέγεθός του είναι σπάνιο ανάμεσα στους εξωπλανήτες - πλανήτες οι οποίοι βρίσκονται πέρα από το Ηλιακό μας σύστημα.
"Είναι μια πολύ συναρπαστική ανακάλυψη εξαιτίας του πώς βρέθηκε, της εύκρατης τροχιάς του*, και επειδή οι πλανήτες αυτού του μεγέθους φαίνεται να είναι σχετικά ασυνήθιστοι", δήλωσε η Adina Feinstein, πτυχιούχος φοιτήτρια του Πανεπιστημίου του Σικάγου η οποία εξέτασε την ανακάλυψη αυτή τη Δευτέρα 7 Ιανουαρίου, στην 233η συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ των ΗΠΑ. Είναι επίσης η κύρια συγγραφέας μιας εργασίας (paper) η οποία περιγράφει τον νέο πλανήτη, και η οποία έγινε δεκτή για δημοσίευση (Το άρθρο σε μορφή pdf) από το περιοδικό Astronomical Journal.
Σε απόσταση 226 ετών φωτός, στον αστερισμό του Ταύρου, ο πλανήτης βρίσκεται σε ένα αστρικό σύστημα γνωστό ως K2-288, το οποίο περιέχει ένα ζευγάρι από αμυδρά, και ψυχρά αστέρια φασματικού τύπου Μ , τα οποία απέχουν μεταξύ τους περίπου 5,2 δισεκατομμύρια μίλια (8,2 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, ή 55 περίπου ΑΜ) - το ενα άστρο από αυτά έχει περίπου το μισό της Ηλιακής μάζας, και μεγάλο όσο ο Ήλιος, ενώ ο συνοδός αστέρας του έχει περίπου το ένα τρίτο της Ηλιακής μάζας, και του μεγέθους του Ήλιου. Ο νέος πλανήτης, K2-288Bb, περιστρέφεται γύρω από το μικρότερο, και πιο αμυδρό αστέρι κάθε 31,3 ημέρες.
Το 2017, η Feinstein και ο Makennah Bristow, προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Asheville της Βόρειας Καρολίνας, εργάστηκαν ως ειδικευόμενοι με τον Joshua Schlieder, αστροφυσικό στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA στο Greenbelt, του Μέριλαντ. Ερεύνησαν δεδομένα από το ΔΤ Kepler για στοιχεία πλανητικών διαβάσεων, δηλαδή τη περιοδική μείωση στη φωτεινότητα ενός αστεριού, όταν ένας πλανήτης που περιστρέφεται γύρω του περνάει (διαβαίνει) από τον αστρικό του δίσκο, όπως τον βλέπει ένας παρατηρητής από την τοποθεσία του.
Εξετάζοντας τα δεδομένα από την τέταρτη εκστρατεία παρακολούθησης της αποστολής K2 του ΔΤ Kepler, η ομάδα διαπίστωσε δύο πιθανές πλανητικές διαβάσεις στο σύστημα. Αλλά οι επιστήμονες απαιτούν και μια τρίτη πλανητική διάβαση προτού διεκδικήσουν την ανακάλυψη ενός υποψήφιου πλανήτη. Δεν υπήρξε όμως τρίτο σήμα στις παρατηρήσεις που εξέτασαν.
Στη λειτουργία K2 του ΔΤ Kepler, η οποία λειτούργησε από το 2014 έως το 2018, το διαστημόπλοιο επανατοποθετήθηκε για να δείξει ένα νέο κομμάτι του ουρανού στην αρχή κάθε τριμηνιαίας παρατήρησης της εκστρατείας αυτής. Οι αστρονόμοι αρχικά ανησυχούσαν ότι αυτή η επανατοποθέτηση θα προκαλούσε συστηματικά λάθη στις μετρήσεις.
Ο πλανήτης K2-288Bb εκτιμάται ότι έχει περίπου 1,9 φορές το μέγεθος της Γης, δηλαδή το μισό μέγεθος του πλανήτη Ποσειδώνα. Αυτό τοποθετεί τον πλανήτη σε μια πρόσφατα ανακαλυφθείσα κατηγορία η οποία ονομάζεται "κενό Fulton ή κενό ακτίνας" (Fulton gap, or radius gap). Μεταξύ των πλανητών που βρίσκονται σε κοντινή τροχιά γύρω από τα μητρικά τους άστρα, υπάρχει μια περίεργη έλλειψη πλανητών, περίπου με μέγεθος μεταξύ 1,5 και δύο φορές το μέγεθος της Γης. Αυτό είναι πιθανόν το αποτέλεσμα του έντονου φωτός του αστέρα, το οποίο διαλύει τα ατμοσφαιρικά μόρια εξουδετερώνοντας την ατμόσφαιρα κάποιων πλανητών με την πάροδο του χρόνου, αφήνοντας πίσω τους δύο πληθυσμιακές κατηγορίες. Δεδομένου ότι η ακτίνα του K2-288Bb τον τοποθετεί σε αυτό το κενό, μπορεί να προσφέρει μια περίπτωσης μελέτης της εξέλιξης του πλανήτη μέσα σε αυτό το εύρος μεγέθους.
Στις 30 Οκτωβρίου του 2018 στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Κέπλερ τα καύσιμα εξαντλήθηκαν, πράγμα που σήμανε το τέλος της αποστολή του μετά από εννέα χρόνια παραμονής στο Διάστημα, κατά την οποία ανακάλυψε 2.600 επιβεβαιωμένους πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια - το μεγαλύτερο μέρος των γνωστών πλέον εξωπλανητών - μαζί με χιλιάδες επιπλέον υποψήφιους εξωπλανήτες τους οποίους οι αστρονόμοι προσπαθούν να επιβεβαιώσουν. Και ενώ ο τροχιακός δορυφόρος Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) της NASA είναι ο νεότερος διαστημικός κυνηγός πλανητών, αυτό το νέο εύρημα δείχνει ότι περισσότερες ανακαλύψεις περιμένουν τους επιστήμονες στα δεδομένα του ΔΤ Kepler.
Το ερευνητικό κέντρο Ames της NASA διαχειρίζεται τις αποστολές Kepler και K2 για τη Διεύθυνση Επιστημών της NASA (NASA's Science Mission Directorate). Το εργαστήριο αεριώθησης της NASA (NASA's Jet Propulsion Laboratory) στην Πασαντένα της Καλιφόρνια διαχειρίστηκε την ανάπτυξη αποστολής Kepler. Η εταιρεία Ball Aerospace & Technologies Corporation εκμεταλλεύτηκε το σύστημα πτήσεων με την υποστήριξη του Εργαστηρίου Φυσικής για την Ατμόσφαιρα και το Διάστημα (Laboratory for Atmospheric and Space Physics) στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Boulder.
Αρχική πηγή: jpl.nasa.gov
Επεξηγήσεις:
*Το ότι δηλαδή βρίσκεται στη κατοικήσιμη ζώνη του αστρικού του συστήματος
"Είναι μια πολύ συναρπαστική ανακάλυψη εξαιτίας του πώς βρέθηκε, της εύκρατης τροχιάς του*, και επειδή οι πλανήτες αυτού του μεγέθους φαίνεται να είναι σχετικά ασυνήθιστοι", δήλωσε η Adina Feinstein, πτυχιούχος φοιτήτρια του Πανεπιστημίου του Σικάγου η οποία εξέτασε την ανακάλυψη αυτή τη Δευτέρα 7 Ιανουαρίου, στην 233η συνεδρίαση της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ των ΗΠΑ. Είναι επίσης η κύρια συγγραφέας μιας εργασίας (paper) η οποία περιγράφει τον νέο πλανήτη, και η οποία έγινε δεκτή για δημοσίευση (Το άρθρο σε μορφή pdf) από το περιοδικό Astronomical Journal.
Σε απόσταση 226 ετών φωτός, στον αστερισμό του Ταύρου, ο πλανήτης βρίσκεται σε ένα αστρικό σύστημα γνωστό ως K2-288, το οποίο περιέχει ένα ζευγάρι από αμυδρά, και ψυχρά αστέρια φασματικού τύπου Μ , τα οποία απέχουν μεταξύ τους περίπου 5,2 δισεκατομμύρια μίλια (8,2 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, ή 55 περίπου ΑΜ) - το ενα άστρο από αυτά έχει περίπου το μισό της Ηλιακής μάζας, και μεγάλο όσο ο Ήλιος, ενώ ο συνοδός αστέρας του έχει περίπου το ένα τρίτο της Ηλιακής μάζας, και του μεγέθους του Ήλιου. Ο νέος πλανήτης, K2-288Bb, περιστρέφεται γύρω από το μικρότερο, και πιο αμυδρό αστέρι κάθε 31,3 ημέρες.
Το 2017, η Feinstein και ο Makennah Bristow, προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Asheville της Βόρειας Καρολίνας, εργάστηκαν ως ειδικευόμενοι με τον Joshua Schlieder, αστροφυσικό στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA στο Greenbelt, του Μέριλαντ. Ερεύνησαν δεδομένα από το ΔΤ Kepler για στοιχεία πλανητικών διαβάσεων, δηλαδή τη περιοδική μείωση στη φωτεινότητα ενός αστεριού, όταν ένας πλανήτης που περιστρέφεται γύρω του περνάει (διαβαίνει) από τον αστρικό του δίσκο, όπως τον βλέπει ένας παρατηρητής από την τοποθεσία του.
Εξετάζοντας τα δεδομένα από την τέταρτη εκστρατεία παρακολούθησης της αποστολής K2 του ΔΤ Kepler, η ομάδα διαπίστωσε δύο πιθανές πλανητικές διαβάσεις στο σύστημα. Αλλά οι επιστήμονες απαιτούν και μια τρίτη πλανητική διάβαση προτού διεκδικήσουν την ανακάλυψη ενός υποψήφιου πλανήτη. Δεν υπήρξε όμως τρίτο σήμα στις παρατηρήσεις που εξέτασαν.
Όπως αποδείχθηκε, όμως, η ομάδα στην πραγματικότητα δεν ανέλυσε όλα τα δεδομένα.
Στη λειτουργία K2 του ΔΤ Kepler, η οποία λειτούργησε από το 2014 έως το 2018, το διαστημόπλοιο επανατοποθετήθηκε για να δείξει ένα νέο κομμάτι του ουρανού στην αρχή κάθε τριμηνιαίας παρατήρησης της εκστρατείας αυτής. Οι αστρονόμοι αρχικά ανησυχούσαν ότι αυτή η επανατοποθέτηση θα προκαλούσε συστηματικά λάθη στις μετρήσεις.
"Ο επαναπροσανατολισμός του ΔΤ Kepler σε σχέση με τον Ήλιο προκάλεσε μικροσκοπικές αλλαγές στο σχήμα του τηλεσκοπίου και της θερμοκρασίας των ηλεκτρονικού του εξοπλισμού, γεγονός που αναπόφευκτα επηρέασε τις ευαίσθητες μετρήσεις του τις πρώτες ημέρες κάθε εκστρατείας", δήλωσε ο συν-συγγραφέας Geert Barentsen, ένας αστροφυσικός στο ερευνητικό κέντρο Ames της NASA στην Silicon Valley της Καλιφόρνιας, και διευθυντής του γραφείου επισκεπτών παρατηρητών (guest observer) για τις αποστολές Kepler και K2.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι πρώιμες εκδόσεις του λογισμικού που χρησιμοποιήθηκαν για την προετοιμασία των δεδομένων για την ανίχνευση πλανητών αγνόησαν απλώς τις πρώτες ημέρες των παρατηρήσεων - και εκεί ήταν που κρύφτηκε η πολυπόθητη τρίτη πλανητική διάβαση.
Δεδομένου ότι οι επιστήμονες έμαθαν πώς να διορθώνουν αυτά τα συστηματικά λάθη, αυτό το βήμα αποκοπής εξαλείφθηκε - αλλά, τα αρχικά δεδομένα του K2 τα οποία μελετήθηκαν από τον Bristow είχαν αποκοπεί.
"Τελικά ανατρέξαμε σε όλα τα δεδομένα από τις πρώιμες εκστρατείες μέσω τροποποιημένου λογισμικού, και έπειτα επανεξετάσαμε την αναζήτηση για τον πλανήτη, ώστε να βρούμε έναν κατάλογο υποψηφίων, αλλά αυτοί οι υποψήφιοι δεν είχαν ποτέ επιθεωρηθεί πλήρως οπτικά", εξηγεί ο Schlieder, συν-συγγραφέας στην εργασία. "Η επιθεώρηση ή ο έλεγχος της διέλευσης με το ανθρώπινο μάτι είναι ζωτικής σημασίας επειδή ο θόρυβος και άλλα αστροφυσικά γεγονότα μπορούν να μιμηθούν τις διαβάσεις αυτές".
Αντί αυτού, τα επεξεργασμένα δεδομένα ταχυδρομήθηκαν απευθείας στο Exoplanet Explorers, ένα πρόγραμμα όπου το κοινό αναζητά τις παρατηρήσεις του Kepler K2 για να εντοπίσει νέες πλανητικές διαβάσεις. Τον Μάιο του 2017, εθελοντές παρατήρησαν την τρίτη πλανητική διάβαση, και ξεκίνησαν με πολύ ενθουσιασμό διαβουλεύσεις σχετικά με αυτό που στη συνέχεια θεωρήθηκε ως ένας υποψήφιος εξωηλιακός πλανήτης στο μέγεθος της Γης στο αστρικό αυτό σύστημα, γεγονός το το οποίο συγκέντρωσε την προσοχή της Feinstein και των συναδέλφων της.
"Γι΄αυτό μας διέφυγε - διεγείροντας τα ικανά μάτια των ερασιτεχνών επιστημόνων, ώστε να πραγματοποιηθεί η ανακάλυψη και η παρουσίαση αυτού του εξαιρετικά πολύτιμου ευρήματος", δήλωσε η Feinstein.
Η ομάδα ξεκίνησε παρατηρήσεις παρακολούθησης χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA, το τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου W. M. Keck, και τις εγκαταστάσεις του ( NASA's Infrared Telescope Facility) του υπέρυθρου τηλεσκοπίου της NASA (τα δύο τελευταία βρίσκονται στη Χαβάη), και εξέτασε επίσης δεδομένα από την αποστολή Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA - European Space Agency).
Ο πλανήτης K2-288Bb εκτιμάται ότι έχει περίπου 1,9 φορές το μέγεθος της Γης, δηλαδή το μισό μέγεθος του πλανήτη Ποσειδώνα. Αυτό τοποθετεί τον πλανήτη σε μια πρόσφατα ανακαλυφθείσα κατηγορία η οποία ονομάζεται "κενό Fulton ή κενό ακτίνας" (Fulton gap, or radius gap). Μεταξύ των πλανητών που βρίσκονται σε κοντινή τροχιά γύρω από τα μητρικά τους άστρα, υπάρχει μια περίεργη έλλειψη πλανητών, περίπου με μέγεθος μεταξύ 1,5 και δύο φορές το μέγεθος της Γης. Αυτό είναι πιθανόν το αποτέλεσμα του έντονου φωτός του αστέρα, το οποίο διαλύει τα ατμοσφαιρικά μόρια εξουδετερώνοντας την ατμόσφαιρα κάποιων πλανητών με την πάροδο του χρόνου, αφήνοντας πίσω τους δύο πληθυσμιακές κατηγορίες. Δεδομένου ότι η ακτίνα του K2-288Bb τον τοποθετεί σε αυτό το κενό, μπορεί να προσφέρει μια περίπτωσης μελέτης της εξέλιξης του πλανήτη μέσα σε αυτό το εύρος μεγέθους.
Στις 30 Οκτωβρίου του 2018 στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Κέπλερ τα καύσιμα εξαντλήθηκαν, πράγμα που σήμανε το τέλος της αποστολή του μετά από εννέα χρόνια παραμονής στο Διάστημα, κατά την οποία ανακάλυψε 2.600 επιβεβαιωμένους πλανήτες γύρω από άλλα αστέρια - το μεγαλύτερο μέρος των γνωστών πλέον εξωπλανητών - μαζί με χιλιάδες επιπλέον υποψήφιους εξωπλανήτες τους οποίους οι αστρονόμοι προσπαθούν να επιβεβαιώσουν. Και ενώ ο τροχιακός δορυφόρος Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) της NASA είναι ο νεότερος διαστημικός κυνηγός πλανητών, αυτό το νέο εύρημα δείχνει ότι περισσότερες ανακαλύψεις περιμένουν τους επιστήμονες στα δεδομένα του ΔΤ Kepler.
Το ερευνητικό κέντρο Ames της NASA διαχειρίζεται τις αποστολές Kepler και K2 για τη Διεύθυνση Επιστημών της NASA (NASA's Science Mission Directorate). Το εργαστήριο αεριώθησης της NASA (NASA's Jet Propulsion Laboratory) στην Πασαντένα της Καλιφόρνια διαχειρίστηκε την ανάπτυξη αποστολής Kepler. Η εταιρεία Ball Aerospace & Technologies Corporation εκμεταλλεύτηκε το σύστημα πτήσεων με την υποστήριξη του Εργαστηρίου Φυσικής για την Ατμόσφαιρα και το Διάστημα (Laboratory for Atmospheric and Space Physics) στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Boulder.
Αρχική πηγή: jpl.nasa.gov
……………….*………………..
Επεξηγήσεις:
*Το ότι δηλαδή βρίσκεται στη κατοικήσιμη ζώνη του αστρικού του συστήματος
……………….*………………..
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο
Facebook:
Και στο blog: Αστρονομία
και Επιστήμη
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα
μπλε ή κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις
μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε
μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε μήνυμα inbox στη
Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας
εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα
αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την
σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η
ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του
αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του
άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις
ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου.