Για δεύτερη φορά, οι αστρονόμοι έλαβαν ένα μυστηριώδες επαναλαμβανόμενο σήμα το οποίο προέρχεται από μια άγνωστη πηγή στο διάστημα.
Εικόνα: Ραδιοτηλεσκόπιο (CHIME)
Ονομάζονται Ταχείες Εκρήξεις Ραδιοκυμάτων [Fast Radio Burst (FRB)]. Και σε χρονικό διάστημα λιγότερο από το ανοιγόκλεισμα ενός ματιού, βρέθηκαν από το πουθενά στα δεδομένα που συλλέγονται από τα ραδιοτηλεσκόπια, με ενέργεια ίση με εκατό εκατομμύρια Ήλιους.
Οι περισσότερες από αυτές τις κοσμικές εκρήξεις, "έλαμψαν" μόνο μία φορά, και δεν ακούστηκαν ποτέ ξανά. Δεν ξέρουμε τι είναι. Δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη συντριπτική πλειοψηφία από αυτά τα σήματα.
Μόνο ένα από αυτά τα φευγαλέα σήματα είχε ληφθεί να επαναλαμβάνεται, και ήταν μια πολύ μεγάλη υπόθεση, επιτρέποντας στους αστρονόμους να το εντοπίσουν στην πηγή του για πρώτη φορά - δίνοντας μια προκλητική χροιά στο φαινόμενο που την προκαλεί.
Τώρα, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν και ένα δεύτερο τέτοιο σήμα.
"Μέχρι τώρα, υπήρχε μόνο ένα γνωστό επαναλαμβανόμενο FRB", δήλωσε ο αστροφυσικός Ingrid Stairs του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά.
"Γνωρίζοντας ότι υπάρχει και ένα άλλο υποδηλώνει ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν περισσότερα από αυτά. Και με περισσότερους αναμεταδότες και περισσότερες πηγές διαθέσιμες για μελέτη, ίσως μπορούμε να κατανοήσουμε αυτά τα κοσμικά αινίγματα - από πού προέρχονται και τι τα προκαλεί".
Ονομάζεται FRB 180814.J0422 + 73 και μέσα σε διάστημα τριών εβδομάδων από τον τον Αύγουστο του 2018, πραγματοποίησαν έξι επαναλαμβανόμενες εκλάμψεις, όπως καταγράφηκαν από το ραδιοτηλεσκόπιο Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment (CHIME). Περαιτέρω εκρήξεις (ή μπορούμε να τις πούμε και ριπές) ανιχνεύθηκαν τις επόμενες εβδομάδες.
Συνολικά, το CHIME ανίχνευσε 13 νέες εκρήξεις, συμπεριλαμβανομένων και των επαναλαμβανόμενων σημάτων.
Αυτό που κάνει το γεγονός αυτό ακόμη πιο εκπληκτικό, είναι ότι αυτές ήταν μόνο παρατηρήσεις δοκιμών για το τηλεσκόπιο - δεν λειτουργούσε καν σε πλήρη λειτουργικότητα.
Το προηγούμενο επαναλαμβανόμενο, το FRB 121102, φημίζεται για τις ιδιόρρυθμες επαναλήψεις του.
Επειδή εκρήγνυνται ξανά και ξανά - με περιόδους που μοιάζουν να έχουν ηρεμία μεταξύ τους - οι αστρονόμοι κατάφεραν να το συλλάβουν στην πράξη, και να εντοπίσουν την πηγή του, έναν γαλαξία περίπου 3 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας. Και επειδή το σήμα έχει πολωθεί ή στρεβλωθεί, γνωρίζουμε ότι πέρασε μέσα από ένα έντονο μαγνητικό πεδίο.
Αλλά αυτό είναι περισσότερο ή λιγότερο το όριο των γνώσεών μας για το FRB 121102. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τι το προκαλεί ή οποιαδήποτε από τις αυτές τις μη επαναλαμβανόμενες Ταχείες Εκρήξεις Ραδιοκυμάτων.
Επίσης, δεν γνωρίζουμε τι προκάλεσε το FRB 180814.J0422 + 73, αλλά αξίζει να σημειώσουμε εδώ δύο πράγματα.
Το πρώτο είναι ότι το ραδιοτηλεσκόπιο CHIME είναι ένα αξιοσημείωτο κομμάτι του εξοπλισμού που ελπίζουμε να χρησιμοποιήσουμε για τις έρευνες των FRB του βορείου ημισφαιρίου, κάτι ανάλογο έκανε η συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων Australian Square Kilometre Array Pathfinder στην Αυστραλία για το νότιο ημισφαίριο.
Το δεύτερο είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων αυτών των γεγονότων - και ιδιαίτερα των επαναλαμβανόμενων, τα οποία μπορούν να εντοπιστούν στους μητρικούς τους γαλαξίες - η οποία θα βοηθήσει στην κατασκευή στατιστικών που θα περιορίσουν, θα φιλτράρουν αν θέλετε, τις συνθήκες από τις οποίες προέρχονται τα FRB.
Το FRB 180814.J0422 + 73, το οποίο προέρχεται από ένα γαλαξία ο οποίος απέχει από τη Γη 1,5 δισεκατομμύριο έτη φωτός, παρέχει ήδη κάποιες νέες ενδείξεις σχετικά με αυτό το σπουδαίο κοσμικό μυστήριο.
Κατ΄αρχάς, αρκετές από τις 13 ραδιοεκρήξεις οι οποίες εντοπίστηκαν από το ραδιοτηλεσκόπιο CHIME εμφανίστηκαν σε πολύ χαμηλότερη συχνότητα από άλλες Ταχείες εκρήξεις ραδιοκυμάτων - 400 Μεγάκυκλοι, σε σύγκριση με το προηγούμενο ρεκόρ των 700 Μεγακύκλων. Αυτές είναι οι κατώτερες συχνότητες που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής.
Αυτό σημαίνει ότι, δεδομένου ότι οι 400 Μεγάκυκλοι είναι το χαμηλότερο όριο της δυνατότητας του τηλεσκοπίου, τα σήματα μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και σε χαμηλότερες συχνότητες. Η συχνότητα των 400 Μεγακύκλων αποκλείει επίσης ορισμένες εξηγήσεις, ανέφεραν οι ερευνητές.
"Όποια και αν είναι η πηγή αυτών των ραδιοκυμάτων, είναι ενδιαφέρον να δούμε πόσο ευρύ φάσμα συχνοτήτων μπορεί να παράγει. Υπάρχουν μερικά μοντέλα όπου η πηγή εγγενώς δεν μπορεί να παράγει τίποτα κάτω από μια συγκεκριμένη συχνότητα", δήλωσε ο φυσικός Arun Naidu του πανεπιστημίου McGill στον Καναδά.
Η άλλη μεγάλη υπόθεση είναι ότι όλα αυτά τα 13 σήματα δείχνουν στοιχεία σκέδασης ή απόκλισης από την αρχική τους πορεία. Από αυτό, οι αστροφυσικοί είναι σε θέση να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με το περιβάλλον από το οποίο προέκυψαν αυτές οι ραδιοεκρήξεις.
Στην περίπτωση αυτή, η σκέδαση δείχνει ότι οι εκρήξεις προέρχονται από ένα περιβάλλον με ειδικά χαρακτηριστικά.
"Αυτό θα μπορούσε να αναφέρεται σε ενα είδος πυκνής συστάδας, κάτι σαν ένα Υπόλειμμα Υπερκαινοφανούς", δήλωσε ο αστρονόμος Cherry Ng του Πανεπιστημίου του Τορόντο. "Ή κοντά στην κεντρική μαύρη τρύπα ενός γαλαξία. Όμως, θα πρέπει να βρίσκεται σε κάποιο ιδιαίτερο σημείο για να μας δίνει όλη αυτή τη σκέδαση την οποία παρατηρούμε".
Δεν είναι το ίδιο αποτέλεσμα με την πόλωση του FRB 121102, αλλά και στις δύο περιπτώσεις, το σήμα δείχνει χαρακτηριστικά προέλευσης από κάποιο εντυπωσιακό σημείο - αυτό είναι κάτι που βγάζει νόημα, δεδομένης της εντυπωσιακής φύσης των σημάτων.
Περαιτέρω παρατηρήσεις ελπίζουμε ότι θα μας δώσουν περαιτέρω ενδείξεις - και έτσι, θα πρέπει και το ραδιοτηλεσκόπιο CHIME, να μπορεί να ανιχνεύει δεκάδες σήματα την ημέρα σε πλήρη λειτουργικότητα. Αλλά είναι τόσο συναρπαστικό το πόσο έχει ήδη αποκαλυφθεί.
"[Τώρα πλέον γνωρίζουμε] Οι πηγές μπορούν να παράγουν ραδιοκύματα χαμηλής συχνότητας, και αυτά τα κύματα χαμηλής συχνότητας μπορούν να ξεφύγουν από το περιβάλλον τους και δεν είναι πολύ διάσπαρτα για να ανιχνευθούν από τη στιγμή που φτάνουν στη Γη", δήλωσε ο φυσικός Tom Landecker της Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας του Καναδά.
"Αυτό μας λέει κάτι για τα περιβάλλοντα και τις πηγές. Δεν λύσαμε το πρόβλημα, αλλά υπάρχουν πολλά κομμάτια στο παζλ".
Η έρευνα της ομάδας έχει δημοσιευθεί σε δύο εργασίες (papers) στο περιοδικό Nature. Μπορείτε να τις βρείτε εδώ και εδώ.
https://www.nature.com/articles/s41586-018-0867-7
https://www.nature.com/articles/s41586-018-0864-x
……………….*………………..
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο
Facebook:
Και στο blog: Αστρονομία
και Επιστήμη
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές
του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε ή κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο,
απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε
μήνυμα inbox στη Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ
μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη,
αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική
βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για
δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν
επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να
το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή
επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση
αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του
άρθρου.
Για την ομάδα : @Aratosastronomy