"Ένα σούρουπο μετά την αυγή": Η πρωτοποριακή αποστολή της NASA φθάνει στο τέλος
Χωρίς καύσιμα για να κατευθύνει την κεραία της στη Γη, η αποστολή της NASA Dawn (Αυγή) η οποία χρησιμοποιήθηκε για τη εξερεύνηση των αστεροειδή-μικρού πλανήτη 4Εστία (4Vesta) και του μικρού πλανήτη 1 Δήμητρα (1 Κέρες Δήμητρα και Ceres) έχει φτάσει στο τέλος της αποστολής της της μετά από 11 αξιόλογα χρόνια στο διάστημα.
Καλλιτεχνική άποψη για την διαστημοσυσκευή Dawn στον αστεροειδή Δήμητρα
Εικόνα:NASA / JPL-Caltech / UCLA / MPS / DLR / IDAΉταν ενα συναρπαστικό ταξίδι.
Με τα καύσιμα να τελειώνουν και ακινητοποιημένο σε μόνιμη τροχιά γύρω από το νάνο πλανήτη Δήμητρα (1 Ceres), το τέλος είναι κοντά για τη διαστημοσυσκευή Dawn της NASA.
"Σήμερα γιορτάζουμε το τέλος της αποστολής Dawn", δήλωσε σήμερα ο Thomas Zurbuchen (HQ της NASA) σε δελτίο τύπου. "Οι εκπληκτικές εικόνες και τα δεδομένα που συλλέγονται από τη διαστημοσυσκευή Dawn από την Εστία και την Δήμητρα είναι κρίσιμα για την κατανόηση της ιστορίας και της εξέλιξης του Ηλιακού μας συστήματος".
Οι μηχανικοί της NASA δήλωσαν ότι το διαστημικό σκάφος, το οποίο έχει πλέον εξαντλήσει τα καύσιμα του, θα παραμείνει σε μια τελική ελλειπτική τροχιά με διάρκεια πάνω από 27 ώρες, φθάνοντας σε ένα απομακρυσμένο σημείο το οποίο λέγεται Αποαψίδα (apoapsis ) από τη Δήμητρα με μήκος 4000 χιλιομέτρων περίπου (2485 μίλια), και την πλησιέστερη προσέγγιση που λέγεται Περιαψίδα (periapsis) στα 22 μίλια (35 χιλιόμετρα). Αυτό είναι σύμφωνο με τα πρωτόκολλα πλανητικής προστασίας, που εγγυώνται ότι η διαστημοσυσκευή Dawn δεν θα συντριβεί πάνω στη Δήμητρα για τις επόμενες δεκαετίες.
"Η κληρονομιά της αποστολής Dawn είναι ότι διερεύνησε δύο από τους τελευταίους αχαρτογράφητους κόσμους στο εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα", λέει ο Marc Rayman (NASA-JPL) σε πρόσφατο δελτίο τύπου. "Η διαστημοσυσκευή Dawn μας έχει δείξει κόσμους πέρα από τη Γη, όπου για δύο αιώνες ήταν μόνο σημαδάκια φωτός ανάμεσα στα αστέρια".
Το διαστημικό σκάφος έχασε δύο προγραμματισμένες επικοινωνίες με τη Γη στις 31 Οκτωβρίου και τη 1η Νοεμβρίου, οδηγώντας τους επιστήμονες της αποστολής να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι το διαστημικό σκάφος είχε εξαντλήσει τελικά τα καύσιμα του. Η "Αυγή" θα παραμείνει μόνιμα σε τροχιά γύρω από την Δήμητρα, σαν απόδειξη για το πρωτοποριακό πνεύμα της εξερεύνησης του διαστήματος. Υπήρχαν προηγούμενες προτάσεις για μια τρίτη αποστολή στους αστεροειδείς 2 Pallas ή στον 145 Adeona το 2019, οι οποίες διαλύθηκαν υπέρ της παραμονής των επιστημονικών παρατηρήσεων στη Δήμητρα για περαιτέρω εξερεύνηση.
Η διαστημοσυσκευή Dawn πραγματοποίησε αρκετές "πρωτιές" στην εξερεύνηση του διαστήματος: Ήταν η πρώτη και μοναδική αποστολή που επισκέφτηκε τόσο την Εστία όσο και την Δήμητρα, στην πρώτη αποστολή βαθέος διαστήματος της NASA στην οποία χρησιμοποιήθηκε Ιοντική πρόωση (ion propulsion), και είναι η πρώτη αποστολή που τέθηκε σε τροχιά πάνω από ένα αντικείμενο πέρα από τη Γη και τη Σελήνη. Η διαστημοσυσκευή Dawn ήταν επίσης η πρώτη αποστολή η οποία επισκέφτηκε έναν νάνο πλανήτη, ξεπερνώντας την διαστημοσυσκευή New Horizons (Νέοι Ορίζοντες), νικώντας την θα λέγαμε κατά λίγους μήνες, και η οποία όπως γνωρίζετε έκανε εκείνο το ιστορικό πέρασμα από τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα και τον φυσικό του δορυφόρο τον Χάροντα τον Ιούλιο του 2015.
Το πρόβλημα πηγάζει από την έλλειψη Υδραζίνης. Οι τροχοί αντίδρασης της διαστημοσυσκευής Dawn που χρησιμοποιήθηκαν για την στόχευση σε παρατηρησιακά σημεία του διαστημικού σκάφους, απέτυχαν να λειτουργήσουν τις τελευταίες ημέρες. Αν και το διαστημικό σκάφος χρησιμοποιεί τρεις κινητήρες ιόντων οι οποίοι κινούνται με Ξένο σαν κύρια πηγή προώθησης, οι προωστικοί κινητήρες του εξαρτώνται από την Υδραζίνη. Χωρίς 'πηδαλιουχία", η διαστημοσυσκευή Dawn δεν θα είναι πλέον σε θέση να κατευθύνει την κύρια κεραία επικοινωνίας της στη Γη
Ένα συναρπαστικό έπος για την εξερεύνηση του διαστήματος
Εκτοξεύτηκε πάνω στην κορυφή ενός πυραύλου Delta II από τη βάση της πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στο ακρωτήριο Canaveral στις 27 Σεπτεμβρίου του 2007, η αποστολή Dawn εκτέλεσε μια σειρά από μακρές αναφλέξεις στους κινητήρες ιόντων της για να αποκτήσει σιγά-σιγά την απαιτούμενη ταχύτητα. Η διαστημοσυσκευή Dawn πραγματοποίησε επίσης μια διέλευση από τον πλανήτη Άρη στις 17 Φεβρουαρίου του 2009, δίνοντας στους μηχανικούς την ευκαιρία να βαθμονομήσουν, να καλιμπράρουν όπως λέμε, τις φωτογραφικές μηχανές και τα όργανα του σκάφους, καθ 'οδόν προς τους κύριους στόχους της στη Κύρια ζώνη των αστεροειδών.
Εικόνα: NASA/JPL/MPS/DLR/IDA/Ομάδα πτήσης της διαστημοσυσκευής Dawn (Dawn Flight Team)
Η διαστημοσυσκευή Dawn έφτασε στην 4 Εστία στις 16 Ιουλίου του 2011. Αποκάλυψε τον ασαφή κόσμο της Εστίας με δραματικές λεπτομέρειες, χαρτογράφοντάς την από πόλο σε πόλο, "σαρώνοντας" την επίσης από τον πυρήνα έως την επιφάνεια της. Ένα βασικό εύρημα από την Dawn στην Εστία ήταν ότι φαίνεται να είναι το τελευταίο του είδους της, ένα κατάλοιπο των plantesimals, των βραχώδων συμπαγών αντικειμένων που υπήρχαν στον προτοπλανητικό δίσκο και του λεγόμενου δίσκου θραυσμάτων του πρωίμου Ηλιακού μας συστήματος, τα οποία σταδιακά σχημάτισαν πλανήτες με τη μέθοδο της πλανητικής συσσωμάτωσης*.
Εικόνα: ESO / L. Jorda et αϊ., Ρ. Vernazza et αϊ.
Στη συνέχεια η διαστημοσυσκευή Dawn ξεκίνησε τους κινητήρες ιόντων της, και αναχώρησε από την Εστία στις 5 Σεπτεμβρίου του 2012, και ξεκινώντας μια διαδρομή 30 μηνών, έφθασε στη Δήμητρα στις 6 Μαρτίου 2015.
Αποδείχθηκε ότι η προηγούμενη εξερεύνηση της Εστίας ήταν μόνο ένα προοίμιο για τον ενθουσιασμό που θα ακολουθούσε. Κατά την προσέγγιση στη Δήμητρα, η διαστημοσυσκευή Dawn είχε εντοπίσει διάφορες παράξενες, μη φυσιολογικές θα λέγαμε λευκές κηλίδες πάνω στην επιφάνεια της. Αποδείχθηκαν να είναι αποθέσεις άλατος ενυδατωμένου θειικού μαγνησίου και αργίλου, (πηλό) πλούσιους σε αμμωνία, υπολείμματα υδατικών εκρήξεων από το εσωτερικό της Δήμητρας.
Η διαστημοσυσκευή Dawn μας έδωσε βασικές ιδέες για την εκρηκτική κρυοηφαιστιακή δραστηριότητα στην επιφάνεια της Δήμητρας, καθώς και μια ματιά σε έναν ενεργό νάνο πλανήτη. Μεταξύ της Δήμητρας και της Εστίας, η αποστολή Dawn διερεύνησε περίπου το 45% (σχεδόν το μισό) της μάζας της κύριας ζώνης αστεροειδών. Δεν είναι κι άσχημο αποτέλεσμα!
Στην κινούμενη αυτή εικόνα βλέπουμε εξη ώρες και 45 λεπτά από την εννιάωρη περιστροφή της Δήμητρας, όπως φάνηκε από την διαστημοσυσκευή Dawn.
Εικόνα: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA
"Αν και θα είναι λυπηρό να βλέπουμε την αναχώρηση της Dawn από την οικογένεια των διαστημικών μας αποστολών, είμαστε έντονα περήφανοι για τα πολλά της επιτεύγματά", δηλώνει η Lori Glaze (Τμήμα Πλανητικής Επιστήμης - NASA HQ) σε πρόσφατο δελτίο τύπου. "Τα επιτεύγματα επιστήμης και μηχανικής της διαστημοσυσκευής Dawn θα αντηχούν σε ολόκληρη την ιστορία".
Το τέλος της αποστολής Dawn είναι μόνο μία από τις πολλές καταλήξεις στη σύγχρονη εξερεύνηση στο βαθύ διάστημα. Η διαστημοσυσκευή Cassini ολοκλήρωσε μιάμιση δεκαετία στην εξερεύνηση του πλανήτη Κρόνου τον περασμένο χρόνο στις 11 Σεπτεμβρίου του 2017. Η διαστημοσυσκευή New Horizons (Νέοι Ορίζοντες) θα εξερευνήσουν το αντικείμενο Ultima Thule στη ζώνη του Kuiper την Πρωτοχρονιά του 2019 σε μια σύντομη διέλευση πριν κατευθυνθεί έξω από από το Ηλιακό μας σύστημα. Και η διαστημοσυσκευή Juno (Ήρα) της NASA θα τελειώσει την ζωή της στον πλανήτη Δία όταν τελικά θα υποκύψει από την ακτινοβολία η οποία έχει συσσωρευτεί από τα διαδοχικά περάσματα της πάνω από τον γίγαντα αερίων, πιθανώς το 2019. Μόλις την περασμένη Τρίτη, 30 Οκτωβρίου επίσης ανακοινώθηκε και το τέλος μιας άλλης εξερευνητικής αποστολής...της διαστημοσυσκευής Kepler...
Δυστυχώς, η ματιά μας στο εξωτερικό Ηλιακό μας σύστημα σκοτεινιάζει. Η αποστολή Europa Clipper της NASA στο χρονικό πλαίσιο 2022-202, και ίσως ένα ή δύο διαστημοσυσκευές της αποστολής Ice Giant Orbiters που θα κατευθυνθούν προς τους πλανήτες Ουρανό και / ή τον Ποσειδώνα στη δεκαετία του 2030, πιθανότατα θα είναι οι επόμενες εξωτερικές αποστολές, πάνω στην εξέδρα εκτόξευσης, για το Ηλιακό μας σύστημα.
Είναι πραγματικά ενα σούρουπο για την διαστημοσυσκευή Dawn (#DuskforDawn). Μπορείτε να ακολουθήσετε τις τελευταίες ημέρες της αποστολής μέσω hashtag στο Twitter. Ήταν μια εκπληκτική 11ετής αποστολή. Η "Αυγή" έχει δώσει στους πλανητικούς επιστήμονες βασικές ιδέες για το σχηματισμό του πρώιμου Ηλιακού μας συστήματος, καθώς και δεδομένων τα οποία θα γίνουν γνωστά τα επόμενα χρόνια.
Από τον: David Dickinson
--------------------*--------------------
*Συσσωμάτωση μια διαδικασία η οποία συμβαίνει στο διάστημα όπου η βαρύτητα επιτρέπει την ένωση, την συσσωμάτωση της ύλης. Αν εδώ στη Γη ρίξουμε μια χούφτα ζάχαρη πάνω σε ενα τραπέζι, αυτή θα διασκορπιστεί. Δεν συμβαίνει όμως αυτό και στο διάστημα, όπου εκεί τα σωματίδια της ζάχαρης θα ενωθούν μεταξύ τους. Το ίδιο συνέβη και με τα πρώιμα υλικά του Ηλιακού μας συστήματος, τα οποία σιγά σιγά μεγάλωναν σε όγκο δίνοντας τελικά σε ορισμένα αντικείμενα πλανητική μορφή μικρή ή μεγάλη.
--------------------*--------------------
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις
ομάδες μας στο Facebook:
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου
(οι λέξεις με τα κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το
πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com
η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια
δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα
αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την
σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com. Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη
στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς
την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με
την πηγή του άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν
υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του
άρθρου.