Διαστρική σκόνη στον Κρόνο
Το διεθνές διαστημικό σκάφος Cassini ανίχνευσε την αχνή αλλά διακριτή υπογραφή της σκόνης που προέρχεται από μακριά από το ηλιακό μας σύστημα.
Το Cassini πετά γύρω από το σύστημα του Κρόνου για 12 χρόνια μελετώντας τον γιγαντιαίο πλανήτη, τους δακτυλίους και τους δορυφόρους του. Έχει βρει επίσης εκατομμύρια κόκκους σκόνης πλούσιους σε πάγο, με το Cosmic Dust Analyser (Αναλυτή Κοσμικής Σκόνης), η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι από τον παγωμένο δορυφόρο Εγκέλαδο και οι οποίοι αποτελούν έναν από τους εξωτερικούς δακτυλίους του Κρόνου.
Μεταξύ των κόκκων που ανιχνεύτηκαν, 36 ξεχώρισαν από το πλήθος - και οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ήρθαν πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.
Η εξωγήινη σκόνη στο ηλιακό μας σύστημα δεν είναι εντελώς απροσδόκητη. Στη δεκαετία του 1990, η αποστολή της ESA / NASA Ulysses έκανε την πρώτη in-situ ανακάλυψη της διαστρικής σκόνης, που επιβεβαιώθηκε αργότερα από το διαστημόπλοιο Galileo της NASA.
Η σκόνη ανιχνεύθηκε πάλι σε τοπικό διαστρικό νέφος: μια σχεδόν άδεια φυσαλίδα αερίου και σκόνης που ταξιδεύουμε μέσα με μια ξεχωριστή κατεύθυνση και την ταχύτητα.
"Από εκείνη την ανακάλυψη, ελπίζαμε πάντα ότι θα είμαστε σε θέση να ανιχνεύσουμε αυτούς τους διαστρικούς παρείσακτους στον Κρόνο με το Cassini: ξέραμε ότι αν κοιτάξουμε προς τη σωστή κατεύθυνση θα πρέπει να τους βρούμε", λέει ο Nicolas Altobelli, επιστήμονας του έργου Cassini της ESA και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που αναφέρει τα αποτελέσματα στο περιοδικό Science.
Τοπικό διαστρικό σύννεφο
Οι μικροσκοπικοί κόκκοι σκόνης είχαν υπερβολική ταχύτητα με πάνω από 72000 χλμ/ώρα, αρκετά γρήγορα για να αποφύγουν να παγιδευτούν στο εσωτερικό του ηλιακού συστήματος από την βαρύτητα του Κρόνου - ή ακόμα και του Ήλιου.
Είναι σημαντικό ότι, σε αντίθεση με τον Ulysses και το Galileo, το Cassini ανέλυσε τη σύνθεση της σκόνης, για πρώτη φορά, δείχνοντας πως είναι κατασκευασμένη από ένα πολύ συγκεκριμένο μείγμα ορυκτών, όχι πάγο.
Όλοι οι κόκκοι είχαν μια εκπληκτικά παρόμοια χημική σύσταση περιέχοντας
σημαντικά συστατικά των βράχων όπως το μαγνήσιο, το πυρίτιο, ο σίδηρος
και το ασβέστιο, σε μέτριες κοσμικές αναλογίες. Αντιστρόφως, πιο
αντιδραστικά στοιχεία όπως το θείο και ο άνθρακας βρέθηκαν να είναι
λιγότερο άφθονα σε σύγκριση με το μέσο όρο.
"Η κοσμική σκόνη παράγεται όταν τα αστέρια πεθαίνουν, αλλά με τη μεγάλη ποικιλία των τύπων των άστρων στο Σύμπαν φυσικά αναμένουμε να αντιμετωπίσουμε ένα τεράστιο φάσμα τύπων σκόνης κατά τη διάρκεια της μακράς περιόδου της μελέτης μας," λέει ο Frank Postberg, συνεργάτης συγγραφέας της μελέτης και συνεργαζόμενος ερευνητής του αναλυτή σκόνης του Cassini, του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.
"Παραδόξως, οι κόκκοι που εντοπίσαμε δεν είναι παλαιοί, πρωτόγονοι και συνθετικά ποικίλοι όπως οι κόκκοι αστερόσκονης που βρίσκουμε στους αρχαίους μετεωρίτες," λέει ο Mario Trieloff, συνεργάτης συγγραφέας, επίσης στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. "Έχουν προφανώς γίνει αρκετά ομοιόμορφοι μέσα από κάποια επαναλαμβανόμενη επεξεργασία στο διαστρικό μέσο".
Η ομάδα εικάζει ότι η σκόνη σε μια περιοχή σχηματισμού άστρων θα μπορούσε να καταστραφεί και να επανασυσταθεί πολλές φορές καθώς τα κρουστικά κύματα από τα αστέρια που πεθαίνουν περνούν από μέσα, πριν οι παρόμοιοι κόκκοι που προκύπτουν καταλήξουν να ρέουν προς το ηλιακό μας σύστημα.
"Η μακρά διάρκεια της αποστολής Cassini μας έδωσε τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουμε σαν ένα παρατηρητήριο μικρομετεωρητών που μας παρέχει προνομιακή πρόσβαση στην κατανομή της σκόνης που προέρχεται από έξω από το ηλιακό μας σύστημα και δεν θα μπορούσε να έχει ληφθεί με οποιοδήποτε άλλο τρόπο", προσθέτει ο Nicolas.
ΠΗΓΗ: esa.int/ell
"Η κοσμική σκόνη παράγεται όταν τα αστέρια πεθαίνουν, αλλά με τη μεγάλη ποικιλία των τύπων των άστρων στο Σύμπαν φυσικά αναμένουμε να αντιμετωπίσουμε ένα τεράστιο φάσμα τύπων σκόνης κατά τη διάρκεια της μακράς περιόδου της μελέτης μας," λέει ο Frank Postberg, συνεργάτης συγγραφέας της μελέτης και συνεργαζόμενος ερευνητής του αναλυτή σκόνης του Cassini, του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.
"Παραδόξως, οι κόκκοι που εντοπίσαμε δεν είναι παλαιοί, πρωτόγονοι και συνθετικά ποικίλοι όπως οι κόκκοι αστερόσκονης που βρίσκουμε στους αρχαίους μετεωρίτες," λέει ο Mario Trieloff, συνεργάτης συγγραφέας, επίσης στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. "Έχουν προφανώς γίνει αρκετά ομοιόμορφοι μέσα από κάποια επαναλαμβανόμενη επεξεργασία στο διαστρικό μέσο".
Η ομάδα εικάζει ότι η σκόνη σε μια περιοχή σχηματισμού άστρων θα μπορούσε να καταστραφεί και να επανασυσταθεί πολλές φορές καθώς τα κρουστικά κύματα από τα αστέρια που πεθαίνουν περνούν από μέσα, πριν οι παρόμοιοι κόκκοι που προκύπτουν καταλήξουν να ρέουν προς το ηλιακό μας σύστημα.
"Η μακρά διάρκεια της αποστολής Cassini μας έδωσε τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουμε σαν ένα παρατηρητήριο μικρομετεωρητών που μας παρέχει προνομιακή πρόσβαση στην κατανομή της σκόνης που προέρχεται από έξω από το ηλιακό μας σύστημα και δεν θα μπορούσε να έχει ληφθεί με οποιοδήποτε άλλο τρόπο", προσθέτει ο Nicolas.
ΠΗΓΗ: esa.int/ell