Θα διαβάσετε στο άρθρο που ακολουθεί μία ακόμα ανακάλυψη η οποία έγινε εφικτή με τη βοήθεια ερασιτεχνών αστρονόμων
Ένα αστέρι το οποίο πάλλεται μόνο από τη μία πλευρά έχει ανακαλυφθεί στον Γαλαξία περίπου 1500 έτη φωτός από τη Γη. Είναι το πρώτο του είδους του και οι επιστήμονες αναμένουν να ανακαλύψουν πολλά άλλα παρόμοια συστήματα, καθώς η τεχνολογία που ακροάται τις καρδιές των άστρων συνεχώς βελτιώνεται.
"Αυτό που πρώτιστα κέντρισε το ενδιαφέρον μου ήταν το γεγονός ότι επρόκειτο για ένα ιδιόμορφο αστέρι (peculiar star)", δήλωσε ο συν-συγγραφέας Dr. Simon Murphy από το Ινστιτούτο Αστρονομίας του Σίδνεϊ στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. "Αστέρια σαν αυτό είναι συνήθως αρκετά πλούσια σε μέταλλα - αλλά εδώ πρόκειται για ενα φτωχό σε μέταλλο άστρο, καθιστώντας το ένα σπάνιο είδος καυτού αστέρα."
Ο Δρ Murphy μοιράστηκε το εύρημα του με διεθνείς συνεργάτες για να ανακαλύψει ότι και άλλοι είχαν αρχίσει να μελετούν το αστέρι, γνωστό ως HD74423, το οποίο έχει περίπου 1,7 φορές τη μάζα του Ήλιου.
Δημοσίευσαν από κοινού τα ευρήματά τους στις χθες 9 Μαρτίου στο περιοδικό Nature Astronomy
"Θεωρητικά γνωρίζουμε ότι αστέρια όπως αυτό θα έπρεπε να υπάρχουν από τη δεκαετία του '80", δήλωσε ο συν-συγγραφέας καθηγητής Don Kurtz από το Πανεπιστήμιο του Central Lancashire στη Βρετανία.
"Ψάχνω για ένα αστέρι σαν αυτό σχεδόν 40 χρόνια και τώρα ανακαλύψαμε ένα", δήλωσε ο καθηγητής Kurtz, ο οποίος είναι αρχικός διακεκριμένος επισκέπτης (Inaugural Distinguished Visitor) του καινοτόμου προγράμματος Hunstead στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.
Τα αστέρια τα οποία πάλλονται είναι εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα γνωστά στην Αστρονομία. Ο δικός μας Ήλιος "χορεύει" στους δικούς του ρυθμούς. Αυτοί οι ρυθμικοί παλμοί της αστρικής επιφάνειας εμφανίζονται σε νέους και παλιούς αστέρες και μπορούν να έχουν μακρές ή βραχείες περιόδους, έχουμε δηλαδή ένα ευρύ φάσμα δυνάμεων από διαφορετικές αιτίες.
Υπάρχει, ωστόσο, ένα πράγμα που όλα αυτά τα αστέρια είχαν μέχρι στιγμής κοινό: οι ταλαντώσεις ήταν πάντα ορατές σε όλες τις πλευρές του αστέρα. Πρόσφατα μια διεθνής ομάδα, συμπεριλαμβανομένων ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, ανακάλυψε ένα αστέρι το οποίο πάλλεται σε μεγάλο βαθμό μόνο στο ένα του ημισφαίριο.
Καλλιτεχνική άποψη ενός παλλόμενου αστέρα. Πίστωση: Gabriel Pérez Díaz (IAC)
Οι επιστήμονες εντόπισαν την αιτία της ασυνήθιστης αυτής μονής όψης παλμών: το αστέρι βρίσκεται σε ένα δυαδικό σύστημα με ένα ερυθρό νάνο αστέρα. Ο κοντινός αυτός συνοδός παραμορφώνει τις ταλαντώσεις του κύριου αστέρα με την βαρυτική του έλξη. Η ένδειξη που οδήγησε στην ανακάλυψή του (του ερυθρού νάνου) προήλθε από τους επιστήμονες πολίτες (citizen scientists) οι οποίοι μελετούν δημόσια δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS της NASA, ο οποίος ανιχνεύει για πλανήτες γύρω από μακρινά αστέρια.
Η τροχιακή περίοδος του δυαδικού αυτού συστήματος, η οποία διαρκεί λιγότερο από δύο ημέρες, είναι τόσο μικρή ώστε το μεγαλύτερο αστέρι να παραμορφώνεται παίρνοντας ενα σχήμα σαν δάκρυ (η εικόνα στην αρχή του άρθρου) λόγω της βαρυτικής έλξης του συνοδού αστέρα του.
Ο καθηγητής Gerald Handler από το Αστρονομικό Κέντρο Nicolaus Copernicus στην Πολωνία και επικεφαλής συγγραφέας δήλωσε: "Τα εξαίσια δεδομένα από τον ΔΤ TESS σημαίνουν ότι μπορούμε να παρατηρούμε παραλλαγές στη φωτεινότητα λόγω της βαρυτικής παραμόρφωσης του αστέρα καθώς και των παλμών".
Προς έκπληξή τους, η ομάδα παρατήρησε ότι η ισχύς των παλμών εξαρτιόταν από τη γωνία θέασης υπό την οποία παρατηρήθηκε το αστέρι, καθώς και τον αντίστοιχο προσανατολισμό του αστέρα μέσα στο δυαδικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι η ισχύς των παλμών ποικίλει ακολουθώντας την ίδια περίοδο με αυτή του δυαδικού συστήματος.
"Καθώς τα δυαδικά αστέρια περιστρέφονται το ενα γύρω από το άλλο, παρατηρούμε διαφορετικά τμήματα του παλλόμενου αστέρα", δήλωσε ο Δρ. David Jones στο Instituto de Astrofisica de Canarias και συν-συγγραφέας της μελέτης. "Μερικές φορές βλέπουμε την πλευρά που δείχνει προς τον συνοδό αστέρα, και μερικές φορές βλέπουμε την εξωτερική του επιφάνεια".
Έτσι λοιπόν οι αστρονόμοι θα μπορούσαν να είναι σίγουροι ότι οι παλμοί βρέθηκαν μόνο στη μία πλευρά του αστέρα, με τις μικροσκοπικές διακυμάνσεις της φωτεινότητας να εμφανίζονται πάντα στις παρατηρήσεις τους όταν το ίδιο ημισφαίριο του άστρου ήταν στραμμένο προς το τηλεσκόπιο παρατήρησης.
Η ανακάλυψη της ασυνήθιστης αυτής συμπεριφοράς του αστέρα έγινε αρχικά από πολίτες επιστήμονες. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι, αυτοί οι ακούραστοι ερευνητές μελέτησαν με επιμέλεια και προσοχή τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων τις οποίες τακτικά προμηθεύει το πρόγραμμα TESS, στην αναζήτησή τους για νέα και ενδιαφέροντα φαινόμενα.
Ενώ αυτό είναι το πρώτο αστέρι το οποίο ανακαλύφθηκε, όπου πάλλεται μόνο η μία του πλευρά, οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχουν πολλά περισσότερα τέτοια αστέρια.
-------------------------------------**-----------------------------------------
Περισσότερες πληροφορίες: Tidally trapped pulsations in a close binary star system discovered by TESS (Παγιδευμένοι παλμοί σε ένα στενό σύστημα δυαδικών αστεριών τούς οποίους ανακάλυψε το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS), Nature Astronomy (2020).
https://nature.com/articles/s41550-020-1035-1
Δημοσιογραφικές πληροφορίες: Nature Astronomy
Χορηγήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ
Πηγή: m.phys.org