Όλα όσα είναι λανθασμένα σχετικά με τον ορισμό μας για το τι είναι πλανήτης.
Όταν τοποθετούμε τα γνωστά αντικείμενα στο Ηλιακό μας Σύστημα σε τάξη, ξεχωρίζουν τέσσερις εσωτερικοί, βραχώδεις κόσμοι και τέσσερις, εξωτερικοί, γιγάντιοι κόσμοι. Ωστόσο, από το 2019 οι αστρονόμοι (και οι πλανητικοί επιστήμονες) είναι πιο διαιρεμένοι από ποτέ στον ορισμό ενός αντικειμένου ως πλανήτης. Εικόνα: NASA'S THE SPACE PLACE
Tο 2006, πιθανόν να θυμάστε ένα σημαντικό γεγονός στην αστρονομία: η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (International Astronomical Union ή IAU) ανέλαβε να επαναπροσδιορίσει τον ορισμό "πλανήτης". Ενώ οι οκτώ από τους εννέα κλασσικούς πλανήτες του Ηλιακού μας Συστήματος εξακολουθούσαν να είναι επίσημα μέλη του, από τον Ερμή έως τον Ποσειδώνα, ο μικρότερος και ο πιο μακρινός μεταξύ τους, ο Πλούτωνας, ήταν εκτός. Η υποβάθμισή του σε "νάνο πλανήτη" έφερε παγκόσμια απογοήτευση, και αρκετή πικρία στους απανταχού θαυμαστές του Πλούτωνα.
Αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν είναι ότι μέχρι να γίνει αυτό το ψήφισμα πριν από 13 χρόνια, δεν υπήρξε μια παγκόσμια συμφωνία για τον προσδιορισμό του ορισμού ή του χαρακτηρισμού αν θέλετε για τους πλανήτες. Σε μια ενδιαφέρουσα προοπτική η οποία δημοσιεύτηκε στο Scientific American, ο Chris Impey διηγείται την ιστορία του σχετικά με το πώς αυτή η μοιραία απόφαση πάρθηκε εκείνη τη στιγμή. Ωστόσο, με πολλούς τρόπους, ο ορισμός αυτός δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύθηκαν.
Εδώ βρίσκεται η ιστορία πίσω από αυτό που πραγματικά σημαίνει να είναι ένα ουράνιο αντικείμενο πλανήτης.
Εδώ βρίσκεται η ιστορία πίσω από αυτό που πραγματικά σημαίνει να είναι ένα ουράνιο αντικείμενο πλανήτης.
Ο μεγαλύτερος γαλαξίας της λεγόμενης Τοπικής Ομάδας, είναι ο γαλαξίας της Ανδρομέδας. Φαίνεται μικρός και ασήμαντος δίπλα στη γαλαξιακή σπείρα του Τοξότη, αλλά λόγω της απόστασης η οποία είναι περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Η Σελήνη, τα αστέρια και οι πλανήτες, οι 3 γαλαξιακές σπείρες (του Τοξότη, και οι δύσκολα εμφανείς σπείρες του Ωρίωνα και του Περσέα) και διάφορα νεφελώματα αναγνωρίζονται εύκολα στο νυχτερινό ουρανό της Γης. Εικόνα: SCIENCETV ON YOUTUBE / SCREENSHOT
Όταν απολαμβάνετε τη θέα από τα "φωτεινά σημαδάκια" πάνω στον νυχτερινό ουράνιο θόλο, είναι αρκετά εύκολο να δείτε ότι υπάρχουν πολλές κατηγορίες αντικειμένων εκεί πάνω. Υπάρχει η Σελήνη, σαφώς μοναδική ανάμεσα στα αστρονομικά αντικείμενα. Υπάρχουν τα νεφελώματα: αμυδρά, εκτεταμένα αντικείμενα που μοιάζουν με σύννεφα, μόνο που ποτέ δεν μετακινούνται ή αλλάζουν στην εμφάνιση. Υπάρχει ο Γαλαξίας (γαλαξιακές σπείρες για την ακρίβεια), μια τεράστια σιλουέτα από φωτεινές και σκοτεινές ζώνες που εκτείνονται σε ολόκληρο τον ουρανό. Και, περιστασιακά, υπάρχουν κομήτες και άλλα παροδικά "αξιοθέατα" που έρχονται και φεύγουν σχετικά σύντομα.
Αλλά αυτά που βρίσκονται παντού είναι εκείνα τα φωτεινά σημαδάκια τα οποία καλύπτουν τον νυχτερινό ουρανό: τα αστέρια και οι πλανήτες. Δείχνοντας να είναι διαφορετικά από την άλλα αντικείμενα, χιλιάδες χρόνια πριν, τα αστέρια αναβοσβήνουν και παραμένουν στην ίδια σχετική θέση κάθε νύχτα, ενώ οι πλανήτες δεν αναβοσβήνουν και "περιπλανιούνται" στον ουρανό από νύχτα σε νύχτα. Αυτή η περιπλανητική συμπεριφορά, είναι εκείνη η οποία προσδίδει τον όρο "πλανήτης" - πλανήτης στα Ελληνικά (πλανήτης in Greek)*
Ένα από τα σπουδαιότερα αινίγματα τον 16ο αιώνα αλλά και παλαιότερα, ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι πλανήτες εμφανίζονται να κινούνταν με ανάδρομο τρόπο. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί είτε από το γεωκεντρικό μοντέλο του Πτολεμαίου (αριστερά), είτε από το ηλιοκεντρικό (δεξιά) του Κοπέρνικου. Ωστόσο, η λήψη των λεπτομερειών με μια αυθαίρετη ακρίβεια ήταν κάτι που θα απαιτούσε θεωρητικές προόδους στην κατανόηση μας για τους κανόνες οι οποίοι διέπουν τα παρατηρούμενα φαινόμενα, τα οποία οδήγησαν στους 3 νόμους του Κέπλερ και τελικά στη θεωρία του Νεύτωνα για την παγκόσμια βαρύτητα. Εικόνα: ETHAN SIEGEL / BEYOND THE GALAXY
Για πολλές γενεές, δεν υπήρχε ανάγκη να κωδικοποιούμε τίποτα περαιτέρω. Υπήρχαν μόνο μια χούφτα πλανήτες: ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Δίας και ο Κρόνος. Ακόμη και μετά από τον Κοπέρνικο, τον Κέπλερ και το Γαλιλαίο, οι οποίοι έδειξαν την εγκυρότητα του Ηλιοκεντρισμού, τις φάσεις της Αφροδίτης και τα φεγγάρια του Δία, δεδομένα τα οποία χρησίμευαν μόνο για να αποδείξουν ότι η Γη δεν ήταν σημαντικότερη - τουλάχιστον σε αστρονομικούς όρους - από τους άλλους πλανήτες.
Η επιστήμη της Αστρονομίας συνέχισε να αναπτύσσεται, με μεγαλύτερα, και πιο προηγμένα τηλεσκόπια, την εφαρμογή της φωτογραφίας, και τελικά την άνοδο των σύγχρονων συστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, των CCD και της προσαρμοστικής οπτικής (adaptive optics), αυξάνοντας τις γνώσεις μας, καθώς και όσα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε. Η ανακάλυψη του πλανήτη Ουρανού καθιέρωσε τον 7ο πλανήτη. Προσωρινά, ο νάνος πλανήτης Δήμητρα (Ceres) έγινε ο 8ος, αν και ένας κατακλυσμός μικρών αντικειμένων μεταξύ των πλανητών Άρη και Δία οδήγησε στη γενική αναγνώριση ότι τα αντικείμενα αυτά ήταν μια νέα κατηγορία από μόνα τους: μιλάμε για τους αστεροειδείς. Ο πλανήτης Ποσειδώνας έγινε μόνιμα ο 8ος πλανήτης, τον οποίο ακολούθησε ο 9ος, δηλαδή ο Πλούτωνας τον 20ο αιώνα.
Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΝΑΝΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΠΛΟΥΤΩΝΑ
Οι πρότυπες εικόνες του Clyde Tombaugh οι οποίες αναγνώρισαν τον Πλούτωνα το 1930. Η μικροσκοπική, αχνή κουκκίδα κινείται πολύ ελαφρά σε σχέση με τα αστέρια του φόντου, αλλά αρκετά ώστε να μπορέσουμε να αναδομήσουμε με επιτυχία την τροχιά του. Εικόνα: LOWELL OBSERVATORY ARCHIVES
Για σχεδόν ολόκληρο τον 20ο αιώνα, αυτή ήταν η ιστορία του Ηλιακού μας Συστήματος. Είχαμε εννέα πλανήτες, με τον Πλούτωνα να είναι : ο μικρότερος, ο πιο μακρινός, και πολύ διαφορετικός από τους υπόλοιπους. Ωστόσο, με τις αστρονομικές προόδους, η ανάγκη αναθεώρησης του τρόπου με τον οποίο σκεφτήκαμε τα πράγματα θα γινόταν αναπόφευκτος. Ορισμένες από τις αναπάντητες ερωτήσεις σχετικά με το Σύμπαν πριν από 30 χρόνια θα πρέπει να δείχνουν το δρόμο σε ένα ανώτερο σύστημα ταξινόμησης. Λάβετε υπόψιν σας τα ακόλουθα μυστήρια:
. Εάν το Ηλιακό μας Σύστημα είχε προηγουμένως πλανήτες που περιφέρονταν γύρω από τον Ήλιο αλλά απορρίφθηκαν από βαρυτικές αλληλεπιδράσεις, θα έπρεπε αυτοί οι "ορφανοί" κόσμοι να θεωρηθούν πλανήτες;
.Υπήρχαν επιπλέον αντικείμενα εκεί έξω στο δικό μας Ηλιακό σύστημα πέρα από τον Ποσειδώνα και ο Πλούτωνας ήταν χαρακτηριστικό δείγμα των αντικειμένων αυτών;
Πηγαίνοντας γρήγορα προς τα εμπρός από το 1989 έως το 2019, τα περισσότερα από αυτά τα ερωτήματα - μαζί με πολλά άλλα που ίσως προκύψουν - έχουν τώρα οριστικές επιστημονικές απαντήσεις.
Η τροχιά του αντικειμένου 2015 RR245, σε σύγκριση με τους αέριους γίγαντες καθώς και τα άλλα γνωστά αντικείμενα της ζώνης του Κάιπερ. Σημειώστε τη σχετικά ασήμαντη παρουσία του Πλούτωνα σε σύγκριση με τους 8 μεγάλους πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα, καθώς και την ασημαντότητα του σε σχέση με τα άλλα αντικείμενα της ζώνης Κάιπερ. Εικόνα: ALEX PARKER AND THE OSSOS TEAM
Εξετάσαμε τα τεράστια τμήματα του εξωτερικού Ηλιακού μας συστήματος, όπου ανακαλύψαμε εκατοντάδες επί εκατοντάδων αντικείμενα από Μεταποσειδώνια αντικείμενα εκεί έξω. Έχουν διαφορετικά χρώματα το ένα από το άλλο (μερικά κόκκινα και άλλα μπλε), μια μεγάλη ποικιλία τροχιακών ιδιοτήτων, και εμφανίζονται να ενώνονται (σε σμήνη) με μια διαμόρφωση σε σχήμα δίσκου σχηματίζοντας τη λεγόμενη ζώνη του Κάιπερ.
Πολλά από τα μεγαλύτερα αντικείμενα είναι αρκετά ογκώδη ώστε να έλκουν τον εαυτό τους διατηρώντας μια υδροστατική ισορροπία: το σφαιροειδές σχήμα που παίρνει ένα ογκώδες σώμα λόγω της μάζας, της στροφορμής, και της παρουσίας τυχόν φυσικών δορυφόρων. Ένας από αυτούς - γνωστός ως Έρις - είναι ακόμα πιο ογκώδης από τον Πλούτωνα, ενώ ένα πρώην "μέλος" της ζώνης του Κάιπερ, ο Τρίτων, έχει μεγαλύτερο όγκο, ενώ είναι μεγαλύτερος από τον πλανήτη Πλούτωνα, που όμως τον "συνέλαβε" το ισχυρό βαρυτικό πεδίο του πλανήτη Ποσειδώνα πριν από την Προκάμβριο εποχή
Οι μεγάλοι φυσικοί δορυφόροι του Ηλιακού μας συστήματος σε σύγκριση μεγέθους με τη Γη. Ο πλανήτης Άρης έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με το φυσικό δορυφόρο Γανυμήδη του πλανήτη Δία. Σημειώστε ότι σχεδόν όλοι αυτοί οι κόσμοι θα ονομαστούν πλανήτες απλά και μόνο σύμφωνα με τον γεωφυσικό ορισμό της λέξης, αλλά μόνο η Σελήνη είναι συγκρίσιμη σε μέγεθος με το μητρικό της πλανήτη, τη Γη; Τα μεγάλα φεγγάρια στους αέριους γίγαντες ωχριούν σε σύγκριση με τους μητρικούς τους πλανήτες. Εικόνα: NASA, VIA WIKIMEDIA COMMONS USER BRICKTOP; EDITED BY WIKIMEDIA COMMONS USERS DEUAR, KFP, TOTOBAGGINS
Εν τω μεταξύ, η κατανόηση μας για τον πλανητικό σχηματισμό έχει εξελιχθεί τρομερά. Ήμασταν σε θέση να παρατηρούμε άμεσα τα νεοσχηματιζόμενα αστρικά συστήματα, ανακαλύπτοντας πρωτοπλανητικούς δίσκους γεμάτους με κενά, καυτά σημεία (hot spots), και άλλα στοιχεία για τους πλανήτες που βρίσκονται σε διαδικασία σχηματισμού. Ταυτόχρονα, η δύναμη προσομοίωσής μας έχει αυξηθεί αντίστοιχα, επιτρέποντάς μας να κατανοήσουμε την παρουσία γραμμών αιθάλης (soot lines), γραμμών ψύξης (frost lines), καθώς και πώς σχηματίζονται οι πλανήτες και οι φυσικοί δορυφόροι.
Πλανητικός σχηματισμός. Δείτε το βίντεο εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=0RYdxP-nLpw
Οι πυρήνες των πλανητών σχηματίζονται πρώτα από όλα. Ύλη από τα εξωτερικά τμήματα των πρώιμων ηλιακών συστημάτων πέφτουν πάνω σε αυτούς τους πυρήνες, δημιουργώντας τους μανδύες των πλανητών. Τέλος, εάν ένας Πρωτοπλανήτης έχει τις σωστές ιδιότητες, μπορεί να συγκρατήσει μια πτητική ατμόσφαιρα (volatile atmosphere), κυρίως Υδρογόνου και Ηλίου, γεγονός που οδηγεί στο σχηματισμό ενός αέριου γίγαντα πλανήτη. Οι πρώιμοι πλανήτες συγχωνεύονται, μεταναστεύουν ή αλληλεπιδρούν βαρυτικά. Όταν σήμερα παρατηρούμε ένα ηλιακό σύστημα, το μόνο που βλέπουμε είναι τα αντικείμενα που επέζησαν από την τρομακτική διαδικασία σχηματισμού του.
Επιπλέον, η κατανόησή μας για τα εξωπλανητικά συστήματα έχει κυριολεκτικά εκραγεί. Σήμερα, έχουμε εντοπίσει και επιβεβαιώσει χιλιάδες κόσμους γύρω από αστέρια, εκτός από τον Ήλιο, χάρη σε μια ποικιλία τεχνικών, αλλά πιο γόνιμα αποτελέσματα έχουμε από την αποστολή Kepler και τις εργασίες της για τη λεγόμενη πλανητική διάβαση.
Σήμερα, μπορούμε να δούμε αυτή την τεράστια συλλογή δεδομένων και να αναγνωρίσουμε ότι, από όλους τους κόσμους που έχουμε ανακαλύψει, η μεγάλη πλειοψηφία είναι επίσης και η πιο εύκολη για να ανακαλυφθούν πλανήτες κοντινής-τροχιάς, κυρίως γύρω από αστέρια χαμηλής μάζας. Ακόμη και με αυτό, έχουμε καταλάβει ότι υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες πλανητών:
. Οι πλανήτες χαμηλής μάζας που δεν έχουν ατμόσφαιρες ή έχουν λεπτές ατμόσφαιρες, συμπεριλαμβανομένων των κόσμων που μοιάζουν με τη Γη.
. Οι ενδιάμεσοι πλανήτες μεσαίας μάζας οι οποίοι μπορούν να συγκρατήσουν πυκνότερες ατμόσφαιρες, από Υπεργαίες μέχρι πλανήτες σαν τον Κρόνο.
. Πλανήτες μεγάλης μάζας οι οποίοι αρχίζουν να "βιώνουν" βαρυτική αυτοσυμπίεση, συμπεριλαμβανομένων και των πλανητών που μοιάζουν με τον Δία.
. Και τους κόσμους που μπορούν να ξεκινήσουν τη σύντηξη βαρέων ισοτόπων Υδρογόνου στον πυρήνα τους: καφέ νάνοι, οι οποίοι είναι επίσης γνωστοί στους αστρονόμους ως αποτυχημένοι αστέρες.
"Οπλισμένοι" με όλες αυτές τις γνώσεις, τι πρέπει να κάνουμε; Πού πρέπει να τραβήξουμε τη οριακή γραμμή μεταξύ πλανήτη και μη πλανήτη;
Είναι μια περίπλοκη ερώτηση χωρίς εύκολη απάντηση.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οποιοδήποτε αντικείμενο με αρκετή μάζα ώστε να έλξει τον εαυτό του διατηρώντας υδροστατική ισορροπία θα πρέπει να χαρακτηριστεί σαν πλανήτης. Αν και αυτή είναι μια κοινή θέση μεταξύ των πλανητικών επιστημόνων, θα προσθέσει 107 επιπλέον πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα, συμπεριλαμβανομένων 19 φυσικών δορυφόρων, και 87 Μεταποσειδώνιων αντικειμένων .
. Να βρίσκονται σε τροχιά γύρω από το μητρικό τους άστρο
. Να κυριαρχούν στις τροχιές τους όσον αφορά τη μάζα τους και την τροχιακή τους απόσταση.
. Να καθαρίζουν τυχόν υπολείμματα στην τροχιά τους σε διάστημα αρκετά κάτω από τα 10 δισεκατομμύρια χρόνια.
. Και οι τροχιές τους, αποκλείοντας τις εξωτερικές επιρροές, να είναι σταθερές όσο υπάρχει το μητρικό τους άστρο.
Για το Ηλιακό μας Σύστημα, αυτό θα έδινε και πάλι 8 πλανήτες, δεν θα εξαρτιόταν από μη παρατηρήσιμες ιδιότητες, και θα μπορούσε εύκολα να επεκταθεί και σε άλλα εξωπλανητικά συστήματα.
Οι πυρήνες των πλανητών σχηματίζονται πρώτα από όλα. Ύλη από τα εξωτερικά τμήματα των πρώιμων ηλιακών συστημάτων πέφτουν πάνω σε αυτούς τους πυρήνες, δημιουργώντας τους μανδύες των πλανητών. Τέλος, εάν ένας Πρωτοπλανήτης έχει τις σωστές ιδιότητες, μπορεί να συγκρατήσει μια πτητική ατμόσφαιρα (volatile atmosphere), κυρίως Υδρογόνου και Ηλίου, γεγονός που οδηγεί στο σχηματισμό ενός αέριου γίγαντα πλανήτη. Οι πρώιμοι πλανήτες συγχωνεύονται, μεταναστεύουν ή αλληλεπιδρούν βαρυτικά. Όταν σήμερα παρατηρούμε ένα ηλιακό σύστημα, το μόνο που βλέπουμε είναι τα αντικείμενα που επέζησαν από την τρομακτική διαδικασία σχηματισμού του.
ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΕΞΩΠΛΑΝΗΤΩΝ
Σήμερα, γνωρίζουμε πάνω από 4.000 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες, με περισσότερους από 2.500 από αυτούς να βρίσκονται στα δεδομένα του ΔΤ Kepler. Οι πλανήτες αυτοί κυμαίνονται σε μέγεθος από μεγαλύτερους από τον πλανήτη Δία, έως μικρότερους από τη Γη. Ωστόσο, λόγω των περιορισμών στο μέγεθος του ΔΤ Kepler και της διάρκειας της αποστολής, η πλειοψηφία των επιβεβαιωμένων πλανητών είναι πολύ καυτοί και κοντά στο αστέρι τους, με μικρούς γωνιακούς διαχωρισμούς. Ο δορυφόρος TESS έχει το ίδιο πρόβλημα με τους πρώτους πλανήτες που ανακάλυψε: είναι συνήθως καυτοί και σε κοντινές τροχιές γύρω από το μητρικό τους άστρο. Μόνο μέσω αφοσιωμένων παρατηρήσεων μεγάλου χρονικού διαστήματος (ή άμεσης απεικόνισης) θα μπορέσουμε να ανιχνεύσουμε πλανήτες με μακρύτερες τροχιακές περιόδους (δηλαδή, πολυετείς). Εικόνα: NASA/AMES RESEARCH CENTER/JESSIE DOTSON AND WENDY STENZEL; MISSING EARTH-LIKE WORLDS BY E. SIEGEL
Σήμερα, μπορούμε να δούμε αυτή την τεράστια συλλογή δεδομένων και να αναγνωρίσουμε ότι, από όλους τους κόσμους που έχουμε ανακαλύψει, η μεγάλη πλειοψηφία είναι επίσης και η πιο εύκολη για να ανακαλυφθούν πλανήτες κοντινής-τροχιάς, κυρίως γύρω από αστέρια χαμηλής μάζας. Ακόμη και με αυτό, έχουμε καταλάβει ότι υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες πλανητών:
. Οι πλανήτες χαμηλής μάζας που δεν έχουν ατμόσφαιρες ή έχουν λεπτές ατμόσφαιρες, συμπεριλαμβανομένων των κόσμων που μοιάζουν με τη Γη.
. Οι ενδιάμεσοι πλανήτες μεσαίας μάζας οι οποίοι μπορούν να συγκρατήσουν πυκνότερες ατμόσφαιρες, από Υπεργαίες μέχρι πλανήτες σαν τον Κρόνο.
. Πλανήτες μεγάλης μάζας οι οποίοι αρχίζουν να "βιώνουν" βαρυτική αυτοσυμπίεση, συμπεριλαμβανομένων και των πλανητών που μοιάζουν με τον Δία.
. Και τους κόσμους που μπορούν να ξεκινήσουν τη σύντηξη βαρέων ισοτόπων Υδρογόνου στον πυρήνα τους: καφέ νάνοι, οι οποίοι είναι επίσης γνωστοί στους αστρονόμους ως αποτυχημένοι αστέρες.
Το σχήμα ταξινόμησης των πλανητών είτε βραχώδες, σαν τον πλανήτη Ποσειδώνα, είτε σαν τον πλανήτη Δία, είτε αστρικό. Το όριο μεταξύ της Γης και του Ποσειδώνα είναι ασαφές, αλλά η άμεση απεικόνιση υποψήφιων Υπεργαιών θα μας επιτρέψει να καθορίσουμε αν υπάρχει ένα περίβλημα αερίου γύρω από κάθε συγκεκριμένο πλανήτη ή όχι. Σημειώστε ότι υπάρχουν τέσσερις κύριες ταξινομήσεις πλανητών εδώ, και ότι η αποκοπή για την υδροστατική ισορροπία εξαρτάται από τη μάζα, αλλά μόνο περίπου μερικά ποσοστά επί τοις εκατό το φυσικό μέγεθος του πλανήτη Γη. Εικόνα: CHEN AND KIPPING, 2016, VIA HTTPS://ARXIV.ORG/PDF/1603.08614V2.PDF
Είναι μια περίπλοκη ερώτηση χωρίς εύκολη απάντηση.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οποιοδήποτε αντικείμενο με αρκετή μάζα ώστε να έλξει τον εαυτό του διατηρώντας υδροστατική ισορροπία θα πρέπει να χαρακτηριστεί σαν πλανήτης. Αν και αυτή είναι μια κοινή θέση μεταξύ των πλανητικών επιστημόνων, θα προσθέσει 107 επιπλέον πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα, συμπεριλαμβανομένων 19 φυσικών δορυφόρων, και 87 Μεταποσειδώνιων αντικειμένων .
Κάποιοι άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι οποιοδήποτε αντικείμενο που σχηματίστηκε παρόμοια με τους οκτώ μας πλανήτες θα πρέπει να παραμείνει χαρακτηρισμένος σαν πλανήτης, ανεξάρτητα από την σημερινή του θέση. Αλλά η περιστροφή γύρω από ένα αστέρι είναι ένα ουσιαστικό και σημαντικό κριτήριο, όπως είναι (ενδεχομένως) ενα αντικείμενο να βρίσκεται σε τροχιά με ένα ορισμένο σύνολο φυσικών παραμέτρων. Οι επιστήμονες εδώ δεν είναι ενωμένοι.
Κάτω από μια οριακή απόσταση 10.000 χιλιομέτρων σχετικά με το μέγεθος, υπάρχουν δύο πλανήτες, 18 ή 19 φυσικοί δορυφόροι, 1 ή 2 αστεροειδείς και 87 Μεταποσειδώνια αντικείμενα, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν ακόμη ονόματα. Όλα εμφανίζονται σε κλίμακα, έχοντας κατά νου ότι για τα περισσότερα από τα Μεταποσειδώνια αντικείμενα, τα μεγέθη τους είναι μόνο σχετικά γνωστά. Ο Πλούτωνας, εξ όσων γνωρίζουμε, θα είναι ο δέκατος μεγαλύτερος από αυτούς τους κόσμους. Εικόνα: MONTAGE BY EMILY LAKDAWALLA. DATA FROM NASA / JPL, JHUAPL/SWRI, SSI, AND UCLA / MPS / DLR / IDA, PROCESSED BY GORDAN UGARKOVIC, TED STRYK, BJORN JONSSON, ROMAN TKACHENKO, AND EMILY LAKDAWALLA
Αυτό που αποφάσισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) το 2006, ωστόσο, μπορεί να είναι οτι χειρότερο για όλους τους πλανήτες. Το ψήφισμα που υιοθέτησαν έκρινε ότι εάν ένα σώμα πληροί τα ακόλουθα τρία κριτήρια, ήταν πλανήτης.
1. Πρέπει να βρίσκεται σε υδροστατική ισορροπία ή να έχει αρκετή βαρύτητα ώστε η ελκτική του δύναμη να του δώσει ελλειψοειδές σχήμα.
2. Πρέπει να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και όχι γύρω από οποιοδήποτε άλλο σώμα.
3. Πρέπει να καθαρίζει την τροχιά του από οποιονδήποτε πλανητοειδές (planetesimal) ή πλανητικό υπόλειμμα.
Με άλλα λόγια, μόνο ο Ήλιος μπορεί να έχει πλανήτες, οι εξωπλανήτες θα αποκλείονταν. Η "εκκαθάριση της τροχιάς του" είναι διφορούμενη έννοια, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθεί ακόμη και για το δικό μας Ηλιακό σύστημα. Αλλά υπάρχει ένας ορισμός που θα είχε νόημα, βασισμένος μόνο στις αστρονομικά μετρήσιμες παραμέτρους.
Το επιστημονικό όριο μεταξύ πλανητικής (πάνω) και μη πλανητικής (κάτω) κατάστασης, για τρεις δυνητικούς ορισμούς ενός φαινόμενου εκκαθάρισης της τροχιάς, και ενός αστέρα ίσο με τη μάζα του Ήλιου μας. Αυτός ο ορισμός θα μπορούσε να επεκταθεί σε κάθε εξωπλανητικό σύστημα που μπορούμε να φανταστούμε για να προσδιορίσουμε εάν ένα υποψήφιο σώμα πληροί τα κριτήρια, όπως τα έχουμε ορίσει, για να ταξινομηθεί ως αληθινός πλανήτης ή όχι. Εικόνα: MARGOT (2015), VIA HTTP://ARXIV.ORG/ABS/1507.06300
Σίγουρα, το να έλκει ένας πλανήτης τον εαυτό του διατηρώντας υδροστατική ισορροπία είναι κάτι που οι περισσότεροι επιστήμονες μπορούν να συμφωνήσουν ότι είναι απαραίτητο για να τους δοθεί η πλανητική ιδιότητα, αλλά κάτι τέτοιο είναι σχεδόν ανεπαρκές. Οι πλανητικοί επιστήμονες μπορεί να είναι ικανοποιημένοι από την εξέταση των γεωφυσικών ιδιοτήτων ενός κόσμου για τον καθορισμό της πλανητικής του κατάστασης, αλλά οι αστρονόμοι απαιτούν περισσότερα. Μια σχετικά πρόσφατη μελέτη από τον Jean-Luc Margot πρότεινε έναν ορισμό: οποιοδήποτε αντικείμενο πρέπει να θεωρείται πλανήτης εάν πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις.
. Να κυριαρχούν στις τροχιές τους όσον αφορά τη μάζα τους και την τροχιακή τους απόσταση.
. Να καθαρίζουν τυχόν υπολείμματα στην τροχιά τους σε διάστημα αρκετά κάτω από τα 10 δισεκατομμύρια χρόνια.
. Και οι τροχιές τους, αποκλείοντας τις εξωτερικές επιρροές, να είναι σταθερές όσο υπάρχει το μητρικό τους άστρο.
Για το Ηλιακό μας Σύστημα, αυτό θα έδινε και πάλι 8 πλανήτες, δεν θα εξαρτιόταν από μη παρατηρήσιμες ιδιότητες, και θα μπορούσε εύκολα να επεκταθεί και σε άλλα εξωπλανητικά συστήματα.
H ατμόσφαιρα του Πλούτωνα, όπως καταγράφηκε από τη διαστημοσυσκευή Νέοι Ορίζοντες όταν πέρασε από απόσταση στη σκιά του μακρινού αυτού κόσμου. Οι ατμοσφαιρικές ομίχλες είναι ορατές με σαφήνεια, και από αυτά τα σύννεφα θα παραχτεί περιοδικά χιόνι σε αυτόν τον μακρινό, παγωμένο κόσμο. Η ατμόσφαιρα του Πλούτωνα αλλάζει καθώς μετακινείται από το περιήλιο στο αφήλιο, και μπορεί να συνεχίσει να παρατηρήται μέσω περιοδικών επιπροσθέσεων (ή αποκρύψεων αγγ. occultations). Μπορεί να είναι τόσο γεωλογικά ενδιαφέρον όπως ο πλανήτης Άρης. Εικόνα: NASA / JHUAPL / NEW HORIZONS / LORRI
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα ήθελαν να δουν τον Πλούτωνα να ανακτά το πλανητικό του αξίωμα και υπάρχει ένα μέρος μου που μεγάλωσε με τον Πλούτωνα σαν πλανήτη, ο οποίος είναι εξαιρετικά συμπαθής βλέποντάς τον με αυτή τη την προοπτική. Αλλά συμπεριλαμβανομένου του Πλούτωνα σαν πλανήτη, οδηγούμαστε αναγκαστικά σε ένα Ηλιακό σύστημα με περισσότερους από εννέα πλανήτες. Ο Πλούτωνας είναι μόνο ο 8ος μεγαλύτερος μη-πλανήτης στο Ηλιακό μας Σύστημα, και είναι σαφώς μεγαλύτερος από το μέσο όρο, αλλά κατά τα άλλα είναι τυπικά μέλος της ζώνης του Κάιπερ. Ποτέ δεν θα είναι και πάλι ο 9ος πλανήτης.
Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Μπορούμε να κατευθυνθούμε προς έναν κόσμο όπου αστρονόμοι και πλανητικοί επιστήμονες θα εργάζονται με πολύ διαφορετικούς ορισμούς για το τι επιτυγχάνει τον όρο "Πλανητικότητα", αλλά τελικά όλοι μελετάμε τα ίδια αντικείμενα στο ίδιο Σύμπαν. Ότι ονομάζουμε αντικείμενα - ωστόσο επιλέγουμε να τα ταξινομούμε - τα καθιστά όχι λιγότερο ενδιαφέροντα ή άξια μελέτης. Το Σύμπαν απλώς υπάρχει όπως είναι. Εξαρτάται αποκλειστικά από την ανθρώπινη επιστημονική προσπάθεια ώστε όλα αυτά να γίνουν κατανοητά.
Από τον Ethan Siegel
……………….Επεξηγήσεις………………..
*Τα αστέρια μετακινούνται (φαινομενικά ) 1 μοίρα κάθε βράδυ προς τα δυτικά, ενώ οι πλανήτες δεν ακολουθούν το μοτίβο αυτό λόγω της αναδρομής τους κίνησης, της οποίας η φαινομενική κίνηση δεν έχει καμία σχέση με την λανθασμένη εξήγηση την οποία αποδίδουν κάκιστα οι Αστρολόγοι.
……………….*………………..
Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο
Facebook:
Και στο blog: Αστρονομία και Επιστήμη
Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα
μπλε ή κόκκινα γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις
μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε
μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε μήνυμα inbox στη
Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία,
άρθρο, ή Paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα
απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη
άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com . Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η
ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του
αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του
άρθρου.
Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις
ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου.