Αστρονόμοι έγιναν μάρτυρες της γέννησης ενός νέου αστέρα μετά από μια αστρική έκρηξη
Σε αντίθεση με τις περισσότερες αστρικές εκρήξεις οι οποίες ξεθωριάζουν με τη πάροδο του χρόνου , ο υπερκαινοφανής SN 2012au συνεχίζει να λάμπει μέχρι σήμερα χάρη σε ένα ισχυρό νέο Πάλσαρ. Εικόνα: NASA, ESA και J. DePasquale (STScI)
Οι αστρικές εκρήξεις, γνωστές και ως υπερκαινοφανείς ή Σουπερνόβα, μπορούν να είναι τόσο φωτεινές που ξεπερνούν σε φωτεινότητα ακόμα και τον γαλαξία που τις φιλοξενεί. Χρειάζεται να περάσουν μήνες ή και χρόνια για να μην είναι πλέον ορατές, και μερικές φορές τα αέρια υπολείμματα της έκρηξης προσκρούουν πάνω σε αέριο πλούσιο σε Υδρογόνο, και για λίγο χρονικό διάστημα γίνονται πολύ φωτεινές - αλλά θα μπορούσαν να παραμείνουν φωτεινές και λαμπερές χωρίς κάποια εξωτερική παρέμβαση;
Αυτό είναι κάτι που ο Dan Milisavljevic, ένας βοηθός καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο Purdue, πιστεύει ότι είδε έξι χρόνια μετά την έκρηξη του Υπερκαινοφανή "SN 2012au".
Ο Dan Milisavljevic δήλωσε ότι "Δεν έχουμε δει μια έκρηξη αυτού του τύπου, να διαδραματίζεται σε τόσο αργή χρονική κλίμακα, και να παραμείνει ορατή, εκτός και αν είχε κάποια αλληλεπίδραση με το αέριο (Υδρογόνο) που άφησε πίσω του το αστέρι πριν από την έκρηξη". "Αλλά δεν υπάρχει φασματική κορύφωση στο Υδρογόνο στα δεδομένα-κάτι άλλο ενεργοποίησε αυτή τη κατάσταση".
Καθώς τα μεγάλα άστρα εκρήγνυνται, το εσωτερικό τους καταρρέει σε ένα σημείο στο οποίο όλα τα σωματίδια τους γίνονται νετρόνια. Εάν το προκύπτον αστέρι νετρονίων έχει ισχυρό μαγνητικό πεδίο και περιστρέφεται αρκετά γρήγορα, μπορεί να εξελιχθεί σε ενα ειδικό τύπο νεφελώματος το οποίο καλείται "Ανεμικό νεφέλωμα παλλόμενου αστέρα"* (pulsar wind nebula).
Αυτό είναι που πιθανότατα συνέβη με τον υπερκαινοφανή SN 2012au, σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο Astrophysical Journal Letters.
"Γνωρίζουμε ότι οι εκρήξεις υπερκαινοφανών παράγουν αυτά τα είδη των ταχύτατα περιστρεφόμενων άστρων νετρονίων, αλλά ποτέ δεν είδαμε την άμεση απόδειξη αυτού του μοναδικού χρονικού πλαισίου", δήλωσε ο Milisavljevic. "Είναι μια κρίσιμη στιγμή όταν το Ανεμικό νεφέλωμα παλλόμενου αστέρα είναι αρκετά φωτεινό ώστε δρα σαν ένας λαμπτήρας που φωτίζει τα εξωτερικά υπολείμματα της έκρηξης".
Ο υπερκαινοφανής SN 2012au ήταν ήδη γνωστό ότι είναι εντυπωσιακός - και παράξενος - με πολλούς τρόπους. Αν και η έκρηξη αυτή δεν ήταν αρκετά φωτεινή για να χαρακτηριστεί ως ένας "υπερφωτεινός" υπερκαινοφανής, ωστόσο ήταν εξαιρετικά ενεργητική και μακράς διαρκείας, και εξασθενούσε με παρόμοιο τρόπο όπως μια υπό εξασθένηση καμπύλη φωτός.
Ο Milisavljevic προβλέπει ότι εάν οι ερευνητές συνεχίσουν να παρακολουθούν τις θέσεις των εξαιρετικά λαμπερών υπερκαινοφανών, μπορεί να δουν παρόμοιους μετασχηματισμούς.
"Εάν υπάρχει πραγματικά ένα πάλσαρ ή ενα Ανεμικό νεφέλωμα μάγναστρου** (magnetar wind nebula) στο κέντρο του εκρυγνυόμενου αστέρα, αυτό θα μπορούσε να ωθήσει από μέσα προς τα έξω και ακόμη και να επιταχύνει το αέριο", δήλωσε ο Milisavljevic. "Αν επιστρέψουμε σε μερικά από αυτά τα γεγονότα λίγα χρόνια αργότερα και λάβουμε προσεκτικές μετρήσεις, μπορούμε να παρατηρήσουμε ακόμη πιο γρήγορα το αέριο που είναι πλούσιο σε Οξυγόνο να επιταχύνεται, να φεύγει δηλαδή μακριά από την έκρηξη".
Οι υπερφωτεινοί υπερκαινοφανείς είναι ένα "καυτό θέμα" στην μεταβατική αστρονομία (ο τομέας της αστρονομίας που ασχολείται με τα βραχύβια φαινόμενα - transient astronomy).
Πρόκειται για πιθανές πηγές βαρυτικών κυμάτων και μελανών οπών, και οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι μπορεί να σχετίζονται με άλλα είδη έκρηξης, όπως Εκλάμψεις ακτίνων γάμμα (γ) και Ταχύτατες εκρήξεις ραδιοκυμάτων (fast radio bursts). Οι ερευνητές θέλουν να κατανοήσουν τη θεμελιώδη φυσική πίσω από αυτά τα εξαιρετικά βίαια συμβάντα στο Σύμπαν, αλλά είναι δύσκολο να παρατηρηθούν επειδή είναι σχετικά σπάνια και συμβαίνουν πολύ μακριά από τη Γη.
Μόνο η επόμενη γενιά των τηλεσκοπίων, την οποία οι αστρονόμοι αποκαλούν "Εξαιρετικά μεγάλα τηλεσκόπια", θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τα γεγονότα αυτά τόσο λεπτομερώς.
"Αυτή είναι μια θεμελιώδης διαδικασία στο Σύμπαν. Δεν θα είμαστε εδώ αν δεν είχε συμβεί κάτι τέτοιο", δήλωσε ο Milisavljevic. "Πολλά από τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη ζωή προέρχονται από εκρήξεις υπερκαινοφανών- το ασβέστιο στα οστά μας, το οξυγόνο που αναπνέουμε, ο σίδηρος στο αίμα μας- και νομίζω ότι είναι κρίσιμο για εμάς, ως πολίτες του Σύμπαντος, να κατανοήσουμε τη διαδικασία αυτή ".
--------------------*--------------------
* & ** Απόδοση του όρου κατά την εκτίμηση της μετάφρασης.
--------------------*--------------------
Ενημερωθείτε για θέματα
Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:
https://phys.org/news/2018-09-astronomers-witness-birth-star-stellar.html
Πηγές υπάρχουν επίσης
και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)
Απόδοση στα Ελληνικά
: Δημήτρης Γκίκας.
Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο,
απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com η αφήστε
μήνυμα inbox στη Σελίδα:
Επίσης εάν θέλετε να
δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με
την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη
σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για
δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη
διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com. Η δημοσίευση είναι εντελώς
δωρεάν.
Εάν, κατά την άποψή σας,
υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να
παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε
τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.
Το κείμενο
υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που
αφορούν το θέμα του άρθρου.
Για την ομάδα : @Aratosastronomy