Η Παγκοσμιοποίηση των αστέρων.

Η ανθρώπινη ιδιότητα του ανθρώπου να δίνει ονόματα σε όλα τα πράγματα οδήγησε τους λαούς της υφηλίου που παρατηρούσαν τους Ουρανούς σε μια ανεξάρτητη ονοματολογία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, όσο αναφορά την Παρατηρησιακή Αστρονομία, για το ίδιο αντικείμενο να υπάρχει όχι μόνο μια διαφορετική ονομασία αλλά και μια άλλη πολιτιστική χροιά. Πρόσφατα 86 Αστέρια απέκτησαν νέα επίσημη ονομασία από την Διεθνή Αστρονομική Ένωση (IAU). 

Τα δύο πιο φωτεινά αστέρια στον αστερισμό του Κενταύρου - (αριστερά) ο α του Κενταύρου και (δεξιά) ο β του Κενταύρου. Το αμυδρό ερυθρό αστέρι στο κέντρο του κόκκινου κύκλου είναι ο Εγγύτατος του Κενταύρου. Εικόνα: Wikipedia Commons / Skatebiker

Όταν αναλογιζόμαστε τα πιο γνωστά αστέρια στον νυχτερινό ουρανό, τι έρχεται στο μυαλό μας ; Οι πιθανότητες είναι ότι θα ήταν αστέρια όπως ο Σείριος, ο Βέγα, ο Ντενέμπ, ο Ρίγκελ, ο Μπετελγκέζ, ο Πολικός αστέρας, ο Αρκτούρος κ.α - σε όλα αυτά η ονομασία τους προέρχεται από την αραβική, την ελληνική ή τη λατινική αστρονομική παράδοση. Όπως και στους αστερισμούς, αυτά τα ονόματα μεταβιβάστηκαν από τη μια αστρονομική παράδοση στην άλλη, και τελικά υιοθετήθηκαν από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση (IAU).

Αλλά τι γίνεται με τις αστρονομικές παραδόσεις των άλλων πολυπληθών πολιτισμών της Γης; Δεν αξίζουν οι λαοί αυτοί να αναφερθεί η ονοματολογία των ουράνιων αντικειμένων που εκείνοι έδιναν στο δικό τους ουρανό; Σύμφωνα με την ΔΑΕ, πράγματι το αξίζουν! Μετά από πρόσφατη συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για τη ονοματολογία των αστέρων (Working Group on Star Names -WGSN), η ΔΑΕ ενέκρινε επίσημα 86 νέα ονόματα για αστέρια που προέρχονταν κυρίως από τους Αυστραλούς Αβορίγινες, Κινέζους, Κόπτες, Ινδουιστές, Μάγια, καθώς και από Πολυνησιακούς και Νοτιοαφρικανικούς λαούς.

Η Ομάδας Εργασίας για τη ονοματολογία των αστέρων (WGSN) είναι μια διεθνής ομάδα αστρονόμων που έχει αναλάβει την ονοματολογία, τυποποίηση και καταγραφή σε καταλόγους των αστέρων που ήδη χρησιμοποιεί η διεθνής αστρονομική κοινότητα. Η εργασία αυτή προϋποθέτει την καθιέρωση κατευθυντήριων γραμμών από τη ΔΑΕ για τις προτάσεις και την υιοθέτηση ονομάτων, τη διερεύνηση διεθνών ιστορικών και λογοτεχνικών πηγών για τα ονόματα των αστεριών, την υιοθέτηση ονομάτων μοναδικής ιστορικής και πολιτιστικής αξίας, καθώς και τη διατήρηση και διάδοση του επίσημου καταλόγου αστεριών της ΔΑΕ.

Αστροχάρτης ζωγραφισμένος από τον Πρεσβύτερο Wardaman Bill Yidumduma Harney, που απεικονίζει το Γαλαξία, τη Σελήνη, και τα πνεύματα των προγόνων. Εικόνα: ΔΑΕ

Πέρυσι, η Ομάδα Εργασίας για τη ονοματολογία των αστέρων (WGSN) ενέκρινε τα ονόματα 227 αστέρων, και με αυτή τη νέα προσθήκη, ο κατάλογος περιέχει τώρα τα ονόματα 313 αστεριών. Σε αντίθεση με τους τυπικούς καταλόγους αστέρων, που περιείχαν εκατομμύρια ή ακόμη και δισεκατομμύρια αστέρια που χαρακτηρίζονται με συμβολοσειρές γραμμάτων και αριθμών, ο κατάλογος των αστεριών της ΔΑΕ αποτελείται από φωτεινά αστέρια που έχουν τα κατάλληλα εκείνα ονόματα τα οποία προέρχονται από ιστορικές και πολιτιστικές πηγές.

Όπως ο Eric Mamajek, πρόεδρος και διοργανωτής του WGSN, ανέφερε σε δελτίο τύπου της ΔΑΕ:

"Η  Ομάδα Εργασίας για τη ονοματολογία των αστέρων (WGSN) ερευνά παραδοσιακά ονόματα αστεριών από πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, υιοθετώντας μοναδικά ονόματα και ορθογραφία για να αποφευχθεί η σύγχυση στους αστρονομικούς καταλόγους και τους αστρικούς Άτλαντες. Αυτά τα ονόματα συμβάλλουν στη διασφάλιση ότι η άυλη αστρονομική κληρονομιά από τους αστροπαρατηρητές σε όλο τον κόσμο, στο πέρασμα των αιώνων, διατηρούνται για χρήση σε μια εποχή εξωπλανητικών συστημάτων ¨.

Συνολικά έντεκα κινεζικά ονόματα αστέρων ενσωματώθηκαν στον κατάλογο, τρία από τα οποία προέρχονται από τα λεγόμενα «Σεληνιακά αρχοντικά» της παραδοσιακής κινεζικής αστρονομίας. Αυτό αναφέρεται σε κάθετες λωρίδες του ουρανού που δρουν ως δείκτες για την πρόοδο των φάσεων της Σελήνης στον ουρανό κατά τη διάρκεια ενός έτους. Με αυτή την έννοια, παρέχουν μια βάση για το Σεληνιακό ημερολόγιο με τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί ο ζωδιακός κύκλος για τα δυτικά ημερολόγια.

Δύο ονόματα προήλθαν από τα αρχαία ινδουιστικά ¨Σεληνιακά αρχοντικά¨ επίσης. Αυτά τα αστέρια είναι ο Ριβάτι (Revati) και ο Μπαράνι (Bharani), τα οποία αντιστοιχούν στο ζ του αστερισμού του Ιχθύος  (Zeta Piscium) και στο 41 στον αστερισμό του Κριού (41 Arietis). Εκτός από το να είναι ένα ¨Σεληνιακό αρχοντικό", ο αστέρας Ριβάτι (Revati) πήρε την ονομασία του από την κόρη του βασιλιά Κακάντμι (Kakudmi) στην ινδουιστική μυθολογία, καθώς και τη σύζυγος του Θεού Μπαλαράμα (Balarama) - ο μεγαλύτερος αδελφός του Κρίσνα (Krishna). Ο αστέρας Μπαρανί (Bharani), από την άλλη, είναι το όνομα για το δεύτερο ¨Σεληνιακό αρχοντικό¨ στην ινδουιστική αστρονομία και κυβερνάται από τον Σούρκα (Shurka) την Αφροδίτη.

Η θέση του Ινδουιστικού Νακσχάτρα Μαντάλα (Nakshatra Mandala), των «Σεληνιακών αρχοντικών» στην ινδουιστική μυθολογία. Εικόνα: Wikimedia Commons / Kishore Kumar 62

Πέρα από τις αστρονομικές παραδόσεις της Ινδίας και της Κίνας, υπάρχουν και δύο ονόματα που υιοθετήθηκαν από τον λαό του Χόϊχοϊ (Khoikhoi) της Νότιας Αφρικής και τον λαό της Ταϊτής – Πρόκειται για τους αστέρες στους οποίους δόθηκε από τους λαούς αυτούς η ονομασία Ζαμιντιμούρα και Πιπιρίμα (Xamidimura and Pipirima). Αυτά τα ονόματα εγκρίθηκαν για τους αστέρες Mu¹ και Mu² στον αστερισμό του Σκορπιού (Mu¹ and Mu² Scorpii). Τα αστέρια αυτά αποτελούν ένα δυαδικό σύστημα που βρίσκεται στον αστερισμό αυτό. Το όνομα Ζαμιντιμούρα (Xamidimura) προέρχεται από την ονοματολογία του λαού Χόϊχοϊ (Khoikhoi)  για το αστέρι Ζάμι ντι μούρα (xami di mura), που σημαίνει  "τα μάτια του λιονταριού".

Ο Πιπιρίμα (Pipirima), εν τω μεταξύ, αναφέρεται στα αχώριστα δίδυμα από τη μυθολογία της Ταϊτής, ένα αγόρι και ένα κορίτσι που έφυγαν από τους γονείς τους και έγιναν αστέρια στον νυχτερινό ουρανό. Στη συνέχεια, βρίσκουμε το όνομα Τσαμουκουκάϊ από τους Μάγια (Mayan Yucatec Chamukuy), το οποίο είναι το όνομα ενός μικρού πουλιού που πλέον τώρα χαρακτηρίζει το αστέρι θ2 στον αστερισμό του Ταύρου (Theta-2 Tauri), και το οποίο βρίσκεται στο σύμπλεγμα αστέρων των Υάδων στον αστερισμό αυτό.

Τέσσερα αυστραλιανά ονόματα αστέρων προερχόμενα από το λαό των Αβορίγινων προστέθηκαν επίσης στον κατάλογο, συμπεριλαμβανομένων και ονόματα των φυλών Γουάρνταμαν (Wardaman) για τους αστέρες Λαραγουάγκ (Larawag), Τζίναν (Ginan), και Γουόρεν (Wurren) και το όνομα Ανουργκιναϊτ (Unurgunite) από τη φυλή των Μπούρονγκ (Boorong). Αυτά τα ονόματα χαρακτηρίζουν πλέον τους αστέρες ε του αστερισμού του Σκορπιού (Epsilon Scorpii), τον ε του αστερισμού του Νότιου Σταυρού (Epsilon Crucis), τον ζ στον Αστερισμό του Φοίνικα (Zeta Pheonicis) και τον σ του Αστερισμού του Μεγάλου Κυνός  (Sigma Canis Majoris). Δεδομένου ότι οι Αυστραλοί Αβορίγινες έχουν παραδόσεις που φτάνουν μέχρι τα 65.000 χρόνια, αυτά τα ονόματα είναι μερικά από τα παλαιότερα που υπάρχουν.

Το πιο λαμπρό αστέρι που έμελλε να αποκτήσει ένα νέο όνομα ήταν η Αλσεφίνα (Alsephina), το οποίο δόθηκε στο αστέρι που προηγουμένως είχε την ονομασία σ του Αστερισμού του Ιστίου (Delta Velorum). Το όνομα προέρχεται από το αραβικό όνομα Αλ-σαφαϊνα (al-sapfinah) που σημαίνει "το πλοίο", και το οποίο αναφέρεται στον αρχαίο ελληνικό αστερισμό της Αργούς η όπως αλλιώς λέγεται το πλοίο των Αργοναυτών¨(Argo Navis). Αυτό το όνομα μας μεταφέρει στην αραβική μετάφραση του 10^ου  αιώνα της περίφημης Μεγάλης μαθηματικής σύναξης ή Αλματζέστ  (Almagest), το οποίο συντάχθηκε από τον περίφημο Έλληνα φυσικό και  φιλόσοφο Κλαύδιο Πτολεμαίο τον 2ο αιώνα μ.Χ.

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός εξωηλιακού ή αλλιώς εξωπλανήτη, ο οποίος περιφέρεται γύρω από έναν Ερυθρό νάνο αστέρα. Εικόνα: NASA/JPL-Caltec

Ο νέος κατάλογος περιλαμβάνει επίσης τον αστέρα του Μπάρναρντ (Barnard's Star), ένα όνομα που χρησιμοποιείται στην Αστρονομία για περίπου έναν αιώνα, αλλά που ποτέ δεν ήταν και η επίσημη ονομασία του. Αυτό ο Ερυθρός νάνος αστέρας, ο οποίος απέχει λιγότερο από 6 έτη φωτός από τη Γη, ονομάστηκε έτσι από τον αστρονόμο που το ανακάλυψε το 1916. Τώρα ενώνει τον Αλσάφι (Alsafi -Sigma Draconis) τον σ του Αστερισμού του Δράκοντα, τον Άκιρντ στον Αστερισμό της Κασσιόπης (Achird -Eta Cassiopeiae) και τον Τάμπιτ τον π3 στον Αστερισμό του Ωρίωνα, (Tabit - Pi -3 Orionis) ως ένα από τα τέσσερα κοντινά στη Γη αστέρια των οποίων τα ονόματα εγκρίθηκαν το 2017.

Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της σύγχρονης Αστρονομίας είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ονοματολογικές συνθήκες απομακρύνονται από τις παραδοσιακές δυτικές και κλασσικές πηγές, διερευνώμενες έτσι ώστε να γίνουν πιο παγκόσμιες. Επιπροσθέτως, λαμβάνεται υπόψιν η πολυπολιτισμική προσέγγιση, η οποία αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη τάση στην αστρονομική έρευνα και την εξερεύνηση του διαστήματος, και η οποία βρίσκεται πλέον σε επίπεδο διεθνούς συνεργασίας.

Κάποια μέρα, αν υποθέσουμε ότι οι απόγονοί μας προοδεύσουν τεχνολογικά, και ελπίζουμε και πολιτισμικά, αρχίζουν να αποικίζουν μακρινά Ηλιακά συστήματα, μπορούμε να αναμένουμε ότι οι Ήλιοι και οι πλανήτες που πρόκειται να γνωρίσουν θα έχουν ονόματα που αντικατοπτρίζουν τις ποικίλες αστρονομικές παραδόσεις των πολλών και ποικίλων πολιτισμών της Γης.

Διαβάστε περισσότερα εδώ

Από τον Matt Williams

Πηγή

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

 https:/www.facebook.com/groups/174408446026959/

 Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com  . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Γιά την ομάδα : @Aratosastronomy