Τι θα δούμε τον μήνα Οκτώβριο ;

Σχήμα 1

Δύο θαυμάσια ουράνια φαινόμενα, μεταξύ άλλων, μας επιφυλάσσει ο 10^ος μήνας του χρόνου. Επιλέξτε την κατάλληλη περιοχή μακριά από τα φώτα της πόλης και θαυμάστε τα. Ξεκινάμε;

Α) Ο Κομήτης C / 2017 O1 ASAS-SN

Σχήμα 2. Χάρτης του ουρανού που δείχνει τη θέση του Κομήτη C / 2017 O1 ASAS-SN τη νύχτα της 6ης Οκτωβρίου 2017 Εικόνα: Starry Night Software

Ένας νεοανακαλυφθής κομήτης εμφανίζεται επιδεικτικά στον νυχτερινό ουρανό τόσο καθαρά που θα μπορείτε να τον δείτε με ένα καλό ζευγάρι κιάλια.

Ο κομήτης C / 2017 O1ASAS-SN μπορεί να είναι ένας από τους φωτεινότερους που έχει επισκεφτεί τη Γη μας τα τελευταία χρόνια, και βρίσκεται σε ιδανικό σημείο στον ουρανό για τους παρατηρητές του βόρειου ημισφαιρίου αργά το βράδυ.

Για μεγάλο μέρος του Οκτωβρίου, ο κομήτης O1 ASAS-SN αναμένεται να έχει φαινόμενο μέγεθος περίπου +8, ενδεχομένως και φωτεινότερος έως +7, μεγέθη όμως που είναι και τα δύο κάτω από το πεδίο ορατότητας του γυμνού οφθαλμού, αλλά εύκολα παρατηρήσιμα με κιάλια ή μικρά τηλεσκόπια.

Ο κομήτης εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 19 Ιουλίου από το σύστημα με την ονομασία: Αυτοματοποιημένη επιτήρηση του Ουρανού για ανακάλυψη Υπερκαινοφανών  [Sky-Automated Survey for Supernovae (ASAS-SN)] στο διαμερικανικό παρατηρητήριο Cerro Tololo της Χιλής, το οποίο ερμήνευσε τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του. Το κύριο καθήκον της έρευνας αυτής είναι να παρακολουθεί τα αστέρια που εκρήγνυνται (Υπερκαινοφανείς), αλλά κατά τη διάρκεια της κανονικής παρατήρησης του νυχτερινού ουρανού, περιστασιακά στρέφεται και σε άλλα αντικείμενα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που το ASAS-SN ανακάλυψε έναν κομήτη.

Ο C / 2017 O1 Το ASAS-SN κινείται αυτή τη στιγμή σε μια διαδρομή με κατεύθυνση προς βορρά. Στη συνέχεια ο κομήτης βρέθηκε να κινείται στον αστερισμό του Κήτους, πέρασε στα δυτικά των αστεριών του αστερισμού του Ηριδανού, (το ουράνιο ποτάμι) στις αρχές Αυγούστου και έπειτα κατευθύνθηκε επάνω προς τον αστερισμό του Ταύρου μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Περίπου στις 20 Σεπτεμβρίου, περνούσε σχεδόν στο μέσο μεταξύ των δύο διάσημων ανοικτών αστρικών σμηνών στον Ταύρο τις Υάδες που έχουν σχήμα V και τις Πλειάδες (Πούλια), ευρέως γνωστών και ως "Οι Επτά Αδελφές".

Επί του παρόντος, ο κομήτης C / 2017 O1 ASAS-SN βρίσκεται ανάμεσα στους αστερισμούς Ηνιόχου και Περσέα. Στις 17 Οκτωβρίου, ο παγωμένος αυτός...περιπλανητής θα μετακινηθεί στα όρια του αχνού αστερισμού της Καμηλοπάρδαλης. Αυτή η περιοχή του ουρανού θα βρίσκεται σε χαμηλό ύψος πάνω από τον βορειοανατολικό ορίζοντα γύρω στις 8:30 μ.μ. τοπική ώρα, αλλά θα ανέρχεται καθώς προχωρά η νύχτα. Περίπου στις 3:30 π.μ., θα είναι σχεδόν στο Ζενίθ του παρατηρητή, πάνω από το κεφάλι μας δηλαδή.

Ο Gareth Williams από το Παρατηρητήριο Αστροφυσικής του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν   έχει υπολογίσει μια τροχιά για το κομήτη C / 2017 O1 ASAS-SN, βασισμένη σε 1.154 παρατηρήσεις του αντικειμένου αυτού από τις 19 Ιουλίου έως τις 15 Σεπτεμβρίου τρέχοντος έτους. Η μελέτη αυτή δείχνει ότι ο κομήτης θα περάσει από το Περιήλιο σημείο της τροχιάς του - την πλησιέστερη προσέγγισή του στον ήλιο - στις 14 Οκτωβρίου, σε απόσταση 139,3 εκατομμυρίων μιλίων (224,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα), τοποθετώντας το ακριβώς μέσα στην τροχιά του Πλανήτη Άρη.

Με τροχιακή εκκεντρότητα 0.9966, ο κομήτης C / 2017 O1 ASAS-SN είναι ένας κομήτης μεγάλης περιοδικότητας , ο οποίος χρειάζεται αρκετές χιλιάδες χρόνια για να εκτελέσει ένα ταξίδι από το νέφος του Όορτ οπού κατοικεί, να περάσει γύρω από τον ήλιο, και πίσω ξανά στη κοσμική, παγωμένη, και μακρινή του πολιτεία. Αφού περάσει τον ήλιο, ο κομήτης θα αρχίσει να ...¨υποχωρεί¨ στα εξώτερα πεδία του διαστήματος, όμως η απόσταση του από τη Γη θα συνεχίσει να μειώνεται, φτάνοντας τουλάχιστον τα 67 εκατομμύρια μίλια (108 εκατομμύρια χλμ.) Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 18 Οκτωβρίου, ο εν λόγω κομήτης θα φαίνεται πιο φωτεινός κατά τη διάρκεια της τρίτης εβδομάδας του Οκτωβρίου. Από εκεί και μετά η φαινόμενη φωτεινότητά του θα αρχίσει να εξασθενεί σταδιακά προς το τέλος του μήνα.

Οι προβλέψεις για την ορατότητα του κομήτη C / 2017 O1 ASAS-SN είναι δύσκολες, επειδή η συνολική φωτεινότητα του κομήτη έχει αποδειχτεί μάλλον ασταθής. Αυτό δεν είναι απροσδόκητο, γιατί οι κομήτες είναι αξιοσημείωτα απρόβλεπτα αντικείμενα, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα με έναν νεοανακαλυφθέντα κομήτη όπως αυτός. Λίγο μετά την ανακάλυψή του τον φετινό Ιούλιο, ο C / 2017 O1 ASAS-SN υπέστη μια ανεξήγητη ξαφνική άνοδο της  φωτεινότητας του , η οποία αυξήθηκε από το μέγεθος +15 σε μέγεθος +10 – με παράγοντα 100 - μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.

Επί του παρόντος, ο κομήτης φαίνεται ότι έχει μείνει περίπου στο όγδοο μέγεθος (φαινόμενο μέγεθος +8) και ορισμένοι επιμελείς παρατηρητές κομητών έχουν δείξει ότι η φωτεινότητα του φαίνεται να ελαττώνεται καθώς πλησιάζει τον ήλιο.

Αν ψάχνετε για τον κομήτη, η καλύτερη περίπτωση είναι να επιλέξετε μια τοποθεσία όσο μακριά γίνεται από τα ρυπαρά φώτα της πόλης και γενικά προτιμήστε περιοχές με χαμηλή έως καθόλου (σπάνιο αυτό) φωτορύπανση η οποία είναι και μια από τις μάστιγες του σύγχρονου τεχνολογικού μας πολιτισμού. 

Σχήμα 3

Βεβαιωθείτε επίσης ότι η νύχτα αυτή της παρατήρησης σας θα είναι ασέληνη. Μιας και μιλάμε για τη Σελήνη θα υπάρξει ένα διάστημα σχεδόν δύο εβδομάδων, όπου το φεγγάρι μας θα παρουσιάσει μια μικρή παρέμβαση με το φως του, από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 26 Οκτωβρίου. (Η φάση της Νέας Σελήνης θα σημειωθεί στις 19 Οκτωβρίου)

Θα χρειαστείτε επίσης ένα χάρτη του ουρανού ή έναν ουράνιο άτλαντα έντυπο ή ηλεκτρονικό, που θα δείχνει τη θέση του κομήτη ανάμεσα στα αστέρια. Εάν σαρώνετε τον ουρανό με κιάλια ή χρησιμοποιείτε ένα μικρό τηλεσκόπιο, σας συμβουλεύουμε ότι αυτό που ψάχνετε δεν είναι ένα αιχμηρό, φωτεινό αντικείμενο όπως ένα αστέρι, αλλά ένα κάπως διαφορετικό αντικείμενο μιας και είναι μια ασαφής, κυκλική σφαίρα φωτός κάπως παρόμοια με ένα Σφαιρωτό σμήνος. Σε αντίθεση με ένα αστέρι όγδοου μεγέθους, το οποίο λάμπει σαν ξεχωριστό σημείο φωτός, η λάμψη του κομήτη C / 2017 O1 ASAS-SN διαχέεται σαν μία διακριτή τρόπον τινά, θολούρα. Εάν κοιτάξετε αρκετά προσεκτικά, μπορεί να εντοπίσετε ακόμη και ένα ελαφρύ υπαινιγμό πράσινου φωτός. Αυτή η καταπράσινη απόχρωση προέρχεται από τον διατομικό άνθρακα, και έχει φανεί αρκετά καλά στις πρόσφατες εικόνες που ελήφθησαν από τον κομήτη C / 2017 O1 ASAS-SN, αλλά μπορεί επίσης να είναι ορατή στους παρατηρητές με πολύ καλή όραση.

Ο κομήτης εμφανίζει επίσης μια σχετικά βραχεία ουρά αερίου, η οποία είναι δύσκολο να γίνει άμεσα ορατή, είναι όμως πολύ πιο εμφανής στις φωτογραφίες.

Ίσως η καλύτερη σας ευκαιρία για να κάνετε την παρατήρηση αυτού του παγωμένου περιηγητή, είναι να χρησιμοποιήσετε ένα αστέρι που μπορείτε να δείτε με γυμνό μάτι (όπως την Αίγα του Ηνιόχου, ή τον Αλντεμπαράν του Ταύρου) σαν σημείο αναφοράς για να εντοπίσετε τον κομήτη (Σχήμα 2). Το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου θα έχετε μια καλή ευκαιρία για θέαση, όταν ο κομήτης θα περάσει σε γωνιακή απόσταση λιγότερο από μισή μοίρα (η φαινόμενη διάμετρος της Σελήνης) από τον αστέρα τέταρτου φαινόμενου μεγέθους (+4)  α Καμηλοπάρδαλης. Μπορεί να θέλετε να περιμένετε έως ότου το φεγγάρι - που θα βρίσκεται σε φάση πρώτου τέταρτου – δύσει αργότερα εκείνο το βράδυ, περίπου στις 1 π.μ., για να δοκιμάσετε να δείτε τον κομήτη με φόντο ενός 

σκοτεινού ουρανού.

Σχήμα 4. Οι φάσεις της Σελήνης για τον Μήνα Οκτώβριο

Β) Ωριωνίδες 

Τι χρειάζεται να γνωρίζω για τις Ωριωνίδες

  Σχήμα 5. (Κινούμενη εικόνα GIF)

Στις 21 και 22 Οκτωβρίου έχουμε την βροχή μετεώρων ή διαττόντων (Πεφταστέρια) με την ονομασία ¨Ωριωνίδες¨. Πρόκειται για ένα μέτριο σε ένταση φαινόμενο, που στο μέγιστο του παράγει πάνω από 20 μετέωρα την ώρα. 

Σχήμα 6.

Δημιουργούνται από την αλληλεπίδραση της Ιονόσφαιρας  του πλανήτη μας όταν η τροχιά της Γης διασταυρώνεται με τα υπολείμματα του γνωστού σε όλους μας από τους αρχαίους χρόνους κομήτη του Χάλεϊ που πέρασε από τη Γη το 1986. Το φαινόμενο είναι ετήσιο και ξεκινά τη…δράση του από τις 2 Οκτωβρίου, έως τις 7 Νοεμβρίου. 

 Σχήμα 7.

Το φαινόμενο στη κορύφωση του (Μέγιστο) θα βρεθεί για εφέτος από την νύκτα της 21^ης έως το πρωινό της 22ας Οκτωβρίου. Η Σελήνη θα βρίσκεται σε φάση Μηνίσκου, δύοντας νωρίς το απόγευμα, αφήνοντας τους Ουρανούς αρκετά σκοτεινούς για μια καλή παρατήρηση.

 Σχήμα 8.Ο Κομήτης του Χάλεϊ. Πηγή

Μετά τα μεσάνυχτα λοιπόν, που θα είναι και η καλύτερη ώρα για παρατήρηση, επιλέξτε μια όσο το δυνατόν σκοτεινή τοποθεσία μακριά από τα φώτα της πόλης. Το ακτινοβόλο σημείο, από εκεί δηλαδή που φαίνονται να πηγάζουν τα πεφταστέρια, βρίσκεται στον επιβλητικό αστερισμό του Ωρίωνα, κοντά στον αστέρα Μπετελγκέζ (α του Ωρίωνα), αλλά θα φαίνονται και σε οποιοδήποτε σημείο του Ουρανού.

 Σχήμα 9.

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΚΑΘΑΡΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ


Και να θυμάστε: 

  

ΠΗΓΕΣ:

https://www.space.com/38382-comet-asas-sn-skywatching-binoculars.html?utm_content=bufferf0c92&utm_medium=social&utm_source=facebook 

http://www.seasky.org

https://www.eveningexpress.co.uk/fp/news/local/qa-everything-need-know-orionid-meteor-shower1/

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:  

 https:/www.facebook.com/Aratosastronomy/

 Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com  . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου