Ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα από τον σκονισμένο… Γαλαξία μας.

Βίντεο χαρτογραφεί την …σκόνη του Γαλαξία μας σε τρισδιάστατη απεικόνιση (3D).

Μια ομάδα αστρονόμων έχει χαρτογραφήσει στρεβλώσεις που προκαλούνται από τη σκόνη που διακατέχει το γαλαξία μας, προκειμένου να ξεκινήσει η μέτρηση για το πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν.

Σκόνη. Είναι ο όλεθρος τόσο των κατοίκων ενός σπιτιού, όσο και των αστρονόμων, μια επίμονη ενόχληση που συγκεντρώνεται σε γωνίες και ράφια - και η οποία μπορεί επίσης να εμποδίζει τη θέαση μας πέρα από τον γαλαξία, εκεί πέρα, στο σύμπαν κάνοντας τις παρατηρήσεις μας πιο δύσκολες από ότι ήδη είναι.

Η σκόνη είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τους επιστήμονες στο Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ, οι οποίοι αναπτύσσουν ένα πρόγραμμα που ονομάζεται : Φασματοσκοπικό όργανο Σκοτεινής Ενέργειας [Dark EnergySpectroscopic Instrument (DESI)]. Ο τελικός στόχος αυτού του μέσου, που φιλοδοξεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2019, είναι να μετρηθεί με ακρίβεια το πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν. Για να γίνει αυτό, το DESI θα κατασκευάσει ένα χάρτη με πάνω από 30 εκατομμύρια μακρινούς γαλαξίες.

 Αλλά ο χάρτης αυτός θα είναι ανακριβής, αν οι αστρονόμοι δεν υπολογίσουν τις στρεβλώσεις που προκαλούνται από τη σκόνη που διαπερνά τον γαλαξία μας. Οι αστρονόμοι πρέπει να διορθώσουν τις παραμορφώσεις που προκαλούνται από τις επιδράσεις της ατμόσφαιρας μας, καθώς επίσης θα πρέπει να διορθώσουν και την επίδραση των κόκκων σκόνης που εμποδίζουν και επηρεάζουν τις αστρονομικές παρατηρήσεις.

¨Το φως από αυτούς τους μακρινούς γαλαξίες ταξιδεύει για δισεκατομμύρια χρόνια πριν ακόμα το δούμε¨, δήλωσε ο Έντουαρντ Σλάφλάϊ (Edward Schlafly) από το Εργαστήριο Μπέρκλεϊ, ¨αλλά τα τελευταία χίλια χρόνια από το ταξίδι του προς εμάς ένα μικρό ποσοστό αυτού του φωτός απορροφάται και σκεδάζεται από τη σκόνη του γαλαξία μας. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθώσουμε.¨

Ο Έντουαρντ Σλάφλάϊ και η ομάδα του υπολόγισαν τον καλύτερο τρόπο για την αντιμετώπιση της κοσμικής σκόνης, η οποία ήταν η δημιουργία ενός τρισδιάστατου (3D) χάρτη της κοσμικής αυτής σκόνης- και αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ πιο συναρπαστικό από ότι ακούγεται, γιατί από τη στιγμή που δημιουργήθηκε ο τρισδιάστατος αυτός χάρτης, μπόρεσαν στη συνέχεια και δημιούργησαν ένα βίντεο με μια λεπτομερή πτήση, η οποία διασχίζει την ενοχλητική σκόνη του γαλαξία μας.

Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν παρατηρήσεις από διάφορα επίγεια τηλεσκόπια για να δημιουργήσουν αυτόν τον τρισδιάστατο χάρτη, συνδυάζοντας μια πολυετή έρευνα από τα δύο τηλεσκόπια Pan-STARRS στη Χαβάη, με παρατηρήσεις από ένα τηλεσκόπιο της ψηφιακής εποπτείας Ουρανού Σλόαν (SloanDigitial Sky Survey) στο Νέο Μεξικό που ονομάζεται APOGEE, το οποίο χρησιμοποιεί μια τεχνική γνωστή ως: Φασματοσκοπία υπερύθρου

Με την χαρτογράφηση της κοσμικής σκόνης σε τρεις διαστάσεις, θα μπορούν να βρουν πόση σκόνη βρίσκεται σε οποιαδήποτε περιοχή στον ουρανό και στο Γαλαξία μας. Ο  Έντουαρντ Σλάφλάϊ  δήλωσε ότι οι νέοι αυτοί τρισδιάστατοι χάρτες σκόνης είναι πολύ καλύτεροι από οτιδήποτε υπήρξε στο παρελθόν.

Οι σκοτεινές περιοχές δείχνουν πολύ πυκνά σύννεφα σκόνης. Τα κόκκινα αστέρια τείνουν να αποκτούν το χρωματισμό αυτό από τη σκόνη, ενώ τα μπλε αστέρια είναι μπροστά από τα σύννεφα σκόνης. Αυτές οι εικόνες είναι μέρος μιας έρευνας του νότιου γαλαξιακού επίπεδου. Εικόνα: Legacy Survey/NOAO, AURA, NSF.

 Δεν ήταν και τόσο απλή αυτή η χαρτογράφηση της σκόνης, γιατί συνάντησαν επίσης και μερικά αινίγματα . Οι ιδιότητες της σκόνης είναι διαφορετικές μέσα σε ένα εύρος ενός Κιλοπαρσέκ (1 παρσέκ=3.262 έτη φωτός) από τον Ήλιο, σε σύγκριση με την σκόνη που υπάρχει στο πιο απομακρυσμένο γαλαξιακό επίπεδο και στο εξώτερο γαλαξία. Βρήκαν επίσης ότι η κατανομή της σκόνης είναι διαφορετική από ότι είχε προβλεφθεί στα προηγούμενα μοντέλα.

Οι ερευνητές έχουν τώρα μια καλύτερη ιδέα της κατανομής, της χημικής σύνθεσης, του μεγέθους και του σχήματος των κόκκων σκόνης, που θα βοηθήσουν στον αποτελεσματικό υπολογισμό της, καθώς και στη σωστή διόρθωση των επιπτώσεών της στις μελλοντικές παρατηρήσεις με το Φασματοσκοπικό όργανο Σκοτεινής Ενέργειας (DESI).

Συμπιεσμένη εικόνα ολόκληρου του ουρανού ορατή από τη Χαβάη, από τον τηλεσκόπιο Pan-STARRS. Ο γαλαξιακός δίσκος μοιάζει σαν κίτρινη αψίδα, και οι λωρίδες σκόνης εμφανίζονται ως κοκκινωπό-καφέ νημάτια.

 Εικόνα: D. Farrow/Επιστημονική συνεργασία Pan-STARRS1/ Ινστιτούτο Εξωγήινης Φυσικής του πανεπιστημίου Max Planck.  

¨Από τη στιγμή που μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα της κοσμικής σκόνης με τη δημιουργία καλύτερων χαρτών, και την εκμάθηση νέων λεπτομερειών σχετικά με τις ιδιότητες αυτής της διαστημικής σκόνης, μπορούμε να έχουμε μια πολύ πιο ακριβή μέτρηση αποστάσεων στα απομακρυσμένα αστέρια στο Γαλαξία μας, σαν ένα γαλαξιακό GPS,¨ είπε σε μια δήλωση της η ομάδα. ¨Οι Χάρτες σκόνης μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη καλύτερη μέτρηση των αποστάσεων από εκρήξεις Υπερκαινοφανών (Σουπερνόβα), λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της σκόνης πάνω στην ερυθρότητα του φωτός τους¨.

Αλλά υπάρχει ακόμη πολύ δουλειά που πρέπει να γίνει, δεδομένου ότι ο νέος χάρτης της κοσμικής σκόνης είναι ελλιπής. Μια άλλη έρευνα του ουρανού που θα ολοκληρώσει την απεικόνιση του νότιου γαλαξιακού επίπεδου, και που θα δώσει αυτά τα ελλείποντα στοιχεία, θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το Μάιο.

¨Υπάρχει περίπου το ένα τρίτο του γαλαξία που μας διαφεύγει¨,  δήλωσε ο  Έντουαρντ Σλάφλάϊ, ¨και εργαζόμαστε αυτή τη στιγμή για την απεικόνιση αυτού του ενός τρίτου που μας λείπει¨.

Από: NANCY ATKINSON

Πηγή

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

         

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.

Για διορθώσεις, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com