''Το Λαμπερό Νεφέλωμα" . Η Πρώτη Φωτογραφία του Γαλαξία της Ανδρομέδας το 1900.

Το «νεφέλωμα», της Ανδρομέδα που εμφανίζεται παραπάνω φωτογραφήθηκε στο Αστεροσκοπείο Γιέρκς (Yerkes) γύρω στο 1900. Στα σύγχρονα μάτια, αυτό το αντικείμενο είναι σαφώς ένας Γαλαξίας. Εκείνη την εποχή, όμως, φαινόταν''μια μάζα από λαμπερό αέριο," και η πραγματική του ταυτότητα ήταν άγνωστη. 

Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη αυτή εικόνα της Ανδρομέδας, η NASA ξεκίνησε ένα από τα πιο φιλόδοξα πειράματα στην ιστορία της αστρονομίας: το διαστημικό τηλεσκόπιο Χάμπλ (Hubble Space Telescope) , το οποίο έχει τόσο ριζικά αλλάξει και διευρύνει την  εικόνα και την κατανόηση του κόσμου μας και τη θέση μας σε αυτό, είναι ένα συνεργατικό έργο της NASA και της ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος ), που τέθηκε σε τροχιά το 1990, 600 χιλιόμετρα πάνω από τη γη, δίνοντας μια απαράμιλλη, και ανεμπόδιστη θέα στο βαθύ διάστημα.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, το Χάμπλ έχει ''παραδώσει'' ένα χρυσωρυχείο από  ανακαλύψεις: όπως τη χαρτογράφηση του κοσμικού ιστού της σκοτεινής ύλης, μια πλούσια ''ταπετσαρία'' των εξελισσόμενων Γαλαξιών στο βαθύ διάστημα, με την ίδια την αυγή της γέννησης των γαλαξιών χρησιμοποιώντας μια βαθύτερη οπτική άποψη της ανθρωπότητας για το σύμπαν, με στοιχεία για την σκοτεινή ενέργεια στο νεαρό σύμπαν, με την απεικόνιση του Εξαιρετικά βαθύ πεδίου του Χάμπλ (Hubble Ultra Deep Field), με αδιάσειστα στοιχεία για τις  τερατώδεις μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών.

Δεν ήταν τυχαίο, ότι το τηλεσκόπιο πήρε το όνομά του από έναν από τους πιο συναρπαστικούς ανθρώπους στην ιστορία της επιστήμης. Γεννημένος το 1889, δέκα χρόνια μετά τον Αϊνστάιν (από τον οποίο πήρε κάποια γνώση), λίγοι ''μεγάλο''’ είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στη γνώση μας για το Σύμπαν από ότι ο Έντγουιν Χάμπλ (Edwin Hubble). Ένας προικισμένος από τη φύση με πνεύμα, ταλαντούχος, και λόγιος, γεννημένος στο Μισούρι των ΗΠΑ, ο Χάμπλ, μετά από το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, αφιέρωσε τη ζωή του στην Αστρονομία, απαντώντας σε δύο από τα πιο θεμελιώδη και βαθιά ερωτήματα σχετικά με το σύμπαν μας: πόσο μεγάλο είναι, και πόσο χρονών;

Ο αριθμός των γνωστών γαλαξιών την εποχή που για πρώτη φορά κοίταξε έξω στο σύμπαν από το Αστεροσκοπείο του όρους Γουίλσον ( Mt Wilson) ήταν ακριβώς ένας: ο Γαλαξίας μας. Ο Γαλαξίας μας πιστεύονταν τότε ότι αγκαλιάζει ολόκληρο το σύμπαν με τα πάντα , και ότι ήταν ''μακρινές ανάσες ενός ουράνιου αερίου''.

Η μεγαλύτερη  ανακάλυψη του Hubble ήρθε το 1923, όταν με ''νέο'' ​​μάτι έδειξε ότι αυτό το  ''μακρινό σύννεφο'',  από αυτό το κυκλικό, ουράνιο αέριο που ήταν μέσα στον αστερισμό της Ανδρομέδα, γνωστό και σαν M31, δεν ήταν ένα σύννεφο αερίου, αλλά μια μάζα, ένας λαβύρινθος από λαμπρά αστέρια, ένα «νεφέλωμα», (nebulae στα λατινικά  για το "σύννεφο"), ένας γαλαξίας 100.000 έτη φωτός σε διάμετρο και τουλάχιστον 900.000 ετών φωτός μακριά από τη Γη.

Η ανακάλυψη αυτή τον οδήγησε το 1924 να εκδώσει τους ‘’Κηφίδες’’ (Cepheid’s) μια ερευνητική εργασία (paper) πάνω στα «σε σπειροειδή νεφελώματα» (όρος του Χάμπλ για τον Γαλαξία), που δείχνει ότι το Σύμπαν, (που γνωρίζουμε τώρα ότι φιλοξενεί 130 δις. Γαλαξίες ίσως και περισσότερους) αποτελείτο όχι μόνο από τον Γαλαξία μας , αλλά και από μυριάδες " συμπαντικά νησιά, " πάρα πολύ πιο μακρινά από εμάς και πολύ πιο  μεγάλα.

Ο Χάμπλ στη συνέχεια στράφηκε στην επόμενη ερώτηση εξίσου κοσμικών αναλογιών: πόσο μεγάλο είναι το Σύμπαν; Κάνοντας έτσι μια εξίσου εντυπωσιακή ανακάλυψη: ότι όλοι οι γαλαξίες, εκτός από την τοπική ομάδα μας απομακρύνονται από εμάς με ταχύτητα και απόσταση που είναι σχεδόν αναλογική. Εν ολίγοις, όσο πιο μακρινός είναι ένας γαλαξίας από εμάς, τόσο πιο γρήγορα κινείται.

Η έννοια ενός διαστελλόμενου σύμπαντος κατέστρεψε τη παλιά, μακρόχρονη αντίληψη ενός στατικού και σε σταθερή κατάσταση σύμπαντος, το θαύμα της οποίας έκανε τον Στήβεν Χώκινγκ (Stephen Hawking) να αναφωνήσει, ότι :δεν ήταν προφανές πριν, ότι ένα στατικό σύμπαν θα είχε καταρρεύσει στον εαυτό του.

Η άγνοια του Χάμπλ για την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, τον οδήγησε στο να μην είναι σε θέση να συνδέσει τα ''σημεία'' ανάμεσα σε ένα Σύμπαν που επεκτείνεται ομοιόμορφα προς όλες τις κατευθύνσεις (η "σταθερά του Χάμπλ") και σε ένα γεωμετρικό σημείο εκκίνησης, ένα «αρχέγονο άτομο, μία μεγάλη έκρηξη (Big Bang). Η απάντηση ήρθε αρκετές δεκαετίες αργότερα με την ανακάλυψη της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου, ένα ''σφύριγμα'', ένα σταθερό, ένα ομοιόμορφο ραδιοφωνικό σήμα χαμηλής συχνότητας σε μια εγκατάσταση που λεγόταν Bell Labs στην αγροτική τότε Νέα Υερσέη .

The Daily Galaxy via Yerkes Observatory, Hubble.org and ESA

Image credit top of page: With thanks to Astronomy of To-Day, 1909

ΠΗΓΕΣ:

dailygalaxy.com

en.wikipedia.org

el.wikipedia.org

space.com

nasa.gov

physics4u.gr

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας

Για διορθώσεις ή συμπληρώματα: gikasd63@hotmail.com