Γαλαξίας: Ογκώδες νέφος σε τροχιά σύγκρουσης με τον Γαλαξία μας (video)
Gail Smith: Το 1963 σπούδαζε αστρονομία όταν σε
εργασία σε παρατηρητήριο στην Ολλανδία ανακάλυψε κάτι παράξενο – ένα
ογκώδες νέφος αερίου σε τροχιά γύρω από τον Γαλαξία μας. Το Νέφος Smith
περιέχει αρκετό αέριο για να διαμορφωθούν 2 εκατομμύρια άστρα στο
μέγεθος του δικού μας Ήλιου και κινείται με 1,13 εκατομμύρια χιλιόμετρα
την ώρα. Για τα επόμενα 40 και πλέον χρόνια το νέφος παρέμενε ένα
παράξενο αντικείμενο, ένα από έναν αυξανόμενο αριθμό των αποκαλούμενων
νεφών υψηλής ταχύτητας που περικυκλώνουν τον Γαλαξία μας. Ενδιαφέρον
αλλά όχι κάτι το εντυπωσιακό.
Τότε, κάτι άλλαξε. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ο ραδιοαστρονόμος
Jay Lockman και οι συνεργάτες του έριξαν μια πιο κοντινή ματιά στο
Νέφος Smith χρησιμοποιώντας το ραδιοτηλεσκόπιο Green Bank στην Δυτική
Βιρτζίνια και μπόρεσαν να υπολογίσουν την τροχιά του νέφους. Προκύπτει
ότι το Νέφος Smith είναι σε τροχιά σύγκρουσης με τον Γαλαξία μας. Σε 30
εκατομμύρια χρόνια από τώρα, με ένα σφάλμα μερικά εκατομμύρια χρόνια, θα
συγκρουστεί με τον βραχίονα του Περσέα, ενός από τους δυο κύριους
σπειροειδείς βραχίονες του Γαλαξία μας. Η πρόσκρουση θα συμπιέσει τα
νέφη του αερίου σε αυτό τον σπειροειδή βραχίονα, προκαλώντας μια λαμπρή
έκρηξη σχηματισμού άστρων.
Φυσικά δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για τον Γαλαξία μας, επειδή
το Νέφος Smith είναι μικροσκοπικό συγκρινόμενο με το γιγάντιο σπιράλ των
άστρων που αποτελεί την σπονδυλική στήλη του Γαλαξία. Όμως η επερχόμενη
σύγκρουση έχει αυξήσει απότομα το ενδιαφέρον για το Νέφος Smith. «Δεν
έχουμε πλήρως κατανοήσει την προέλευση του νέφους Smith», λέει ο Andrew
Fox του Ινστιτούτου Επιστήμης του Διαστημικού Τηλεσκοπίου. «Υπάρχουν δυο
κυρίαρχες θεωρίες. Η μία είναι ότι έχει εκτιναχθεί από τον Γαλαξία μας,
ίσως από ένα άθροισμα εκρήξεων υπερκαινοφανών. Η άλλη είναι ότι το Νέφος
Smith είναι ένα εξωγαλαξιακό αντικείμενο που συνελήφθηκε από τον
Γαλαξία μας».
Για να ερευνήσουν αυτές τις θεωρίες, ο Fox και οι συνεργάτες του,
πρόσφατα, παρατήρησαν προσεκτικά το νέφος χρησιμοποιώντας τον
Φασματογράφο Κοσμικών Προελεύσεων (Cosmic Origins Spectrograph) του
Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble. Το θείο ήταν ένα από τα στοιχεία που
βρήκαν, με την απορρόφηση υπεριώδους φωτός από τους φωτεινούς πυρήνες
τριών γαλαξιών πολύ μακριά από το Νέφος. Αναλύοντας το ποσό του φωτός
που απορροφά το Νέφος Smith, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να μετρήσουν την
ποσότητα του θείου στο νέφος. «Η ποσότητα του θείου στο Νέφος Smith
είναι παρόμοια με την ποσότητα του θείου στον εξωτερικό δίσκο του
Γαλαξία μας», είπε ο Fox. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μια οικογενειακή
σχέση.
«Το Νέφος εμφανίζεται να έχει εκτοξευθεί από το εσωτερικό του Γαλαξία
μας και τώρα πέφτει πίσω», δήλωσε ο Fox. «Το Νέφος διασπάται και
εξατμίζεται καθώς περνά μέσα στην άλω του διάχυτου αερίου που περιβάλλει
τον Γαλαξία μας. Είναι βασικά μια κατάρρευση. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα
επιζήσει όλο το υλικό του Νέφους Smith για να διαμορφώσει νέα άστρα.
Αλλά εάν επιβιώσει κάποιο μέρος του, θα πρέπει να παραγάγει μια
εντυπωσιακή έκρηξη σχηματισμού άστρων».
Ενώ η εργασία του Fox έχει ξεκαθαρίσει ορισμένα από τα μυστήρια του
Νέφους Smith, πολλά ερωτήματα παραμένουν: Ποιο καταστροφικό γεγονός θα
μπορούσε να πετάξει το Νέφος από τον δίσκο του Γαλαξία μας και πώς
παραμένει ακέραιο; Είναι ερωτήματα για μελλοντική έρευνα.
Τριάντα εκατομμύρια χρόνια για την πρόσκρουση: τα δευτερόλεπτα τρέχουν!
