Πέρα από το Ηλιακό
σύστημα
31.
Είμαστε
έτη φωτός μακριά από οποιοδήποτε άλλο άστρο.
Επειδή μπορούμε να δούμε τόσα πολλά αστέρια τη νύχτα, είναι δελεαστικό να φανταστεί κανείς ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται ακριβώς δίπλα τους, όπως τα σπίτια σε ένα δρόμο. Αλλά η αλήθεια (όπως φαίνεται σε αυτή την εικόνα GIF, η οποία έγινε από τον ιστότοπο 100.000 Stars explorer) είναι ότι το Ηλιακό μας σύστημα, όπως και τα περισσότερα που βρίσκονται στο Διάστημα, είναι μοναχικό , σαν να υπάρχει ένα σπίτι σε μια ολόκληρη πόλη. Στην εφαρμογή που θα βρείτε σε αυτόν τον ιστότοπο, Θα πρέπει να κάνετε αρκετό ''ζουμ'' (αρκετά έτη φωτός) για να δείτε μόνο μια χούφτα από άλλα αστέρια. Κατ 'αναλογία, αν βάλετε τη Γη στο κέντρο ενός γηπέδου και τον Ήλιο στην άκρη του, το επόμενο πιο κοντινό αστέρι θα είναι περίπου 3.072 μίλια μακριά !
Επειδή μπορούμε να δούμε τόσα πολλά αστέρια τη νύχτα, είναι δελεαστικό να φανταστεί κανείς ότι το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται ακριβώς δίπλα τους, όπως τα σπίτια σε ένα δρόμο. Αλλά η αλήθεια (όπως φαίνεται σε αυτή την εικόνα GIF, η οποία έγινε από τον ιστότοπο 100.000 Stars explorer) είναι ότι το Ηλιακό μας σύστημα, όπως και τα περισσότερα που βρίσκονται στο Διάστημα, είναι μοναχικό , σαν να υπάρχει ένα σπίτι σε μια ολόκληρη πόλη. Στην εφαρμογή που θα βρείτε σε αυτόν τον ιστότοπο, Θα πρέπει να κάνετε αρκετό ''ζουμ'' (αρκετά έτη φωτός) για να δείτε μόνο μια χούφτα από άλλα αστέρια. Κατ 'αναλογία, αν βάλετε τη Γη στο κέντρο ενός γηπέδου και τον Ήλιο στην άκρη του, το επόμενο πιο κοντινό αστέρι θα είναι περίπου 3.072 μίλια μακριά !
32.
Υπάρχουν
αστέρια που είναι εκπληκτικά Γιγαντιαία.
Έχουμε ήδη εξετάσει μια σειρά από συναρπαστικά και τεράστια αστρονομικά αντικείμενα σε αυτούς τους χάρτες. Αλλά και άλλα αστέρια (όπως ο Αρκτούρος του Βοώτη και ο Αλντεμπαράν του Ταύρου, στο παράθυρο 4) κάνουν τον Ήλιο μας να φαντάζει νάνος με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η Γη δείχνει να είναι και αυτή νάνος συγκριτικά με τον Ήλιο. Ακόμα μεγαλύτερα αστέρια (όπως ο Αντάρης του Σκορπιού και ο Βετελγέζης του Ωρίωνα, στο παράθυρο 5) με τον ίδιο τρόπο κάνουν τα προηγούμενα αστέρια να δείχνουν νάνοι μπροστά τους . Ξανά και ξανά, κοιτώντας έξω στο Σύμπαν, το έχουμε βρει να υπάρχει σε μια κλίμακα που ουσιαστικά επιδρά ανεπαίσθητα στον ανθρώπινο νου .
Έχουμε ήδη εξετάσει μια σειρά από συναρπαστικά και τεράστια αστρονομικά αντικείμενα σε αυτούς τους χάρτες. Αλλά και άλλα αστέρια (όπως ο Αρκτούρος του Βοώτη και ο Αλντεμπαράν του Ταύρου, στο παράθυρο 4) κάνουν τον Ήλιο μας να φαντάζει νάνος με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η Γη δείχνει να είναι και αυτή νάνος συγκριτικά με τον Ήλιο. Ακόμα μεγαλύτερα αστέρια (όπως ο Αντάρης του Σκορπιού και ο Βετελγέζης του Ωρίωνα, στο παράθυρο 5) με τον ίδιο τρόπο κάνουν τα προηγούμενα αστέρια να δείχνουν νάνοι μπροστά τους . Ξανά και ξανά, κοιτώντας έξω στο Σύμπαν, το έχουμε βρει να υπάρχει σε μια κλίμακα που ουσιαστικά επιδρά ανεπαίσθητα στον ανθρώπινο νου .
33.
Γιατί τα ''Σουπερνόβα'' εκρήγνυνται.
Ανάλογα
τα μεγέθη τους, τα αστέρια περνούν από διαφορετικούς κύκλους ζωής. Αρχίζουν όλα
σαν ένα τεράστιο και καυτό νέφος αερίου που ονομάζεται νεφέλωμα, το οποίο είναι
προορισμένο να γεννά αστέρια - πρόκειται για μπάλες αερίου που συμπυκνώνονται από την δύναμης
της δικής τους βαρύτητας. Καίγονται λόγω της σύντηξης ατόμων Υδρογόνου σε Ηλιο,
απελευθερώνοντας τεράστια ποσά ενέργειας με την πάροδο του χρόνου. Μικρότερα αστέρια
στο μέγεθος του Ήλιου τελικά διογκώνονται και γίνονται αυτό που ονομάζουμε:
κόκκινους γίγαντες, οι οποίοι έχουν χρησιμοποιήσει το Υδρογόνο στον πυρήνα
τους, αλλά εξακολουθούν να καίνε τα εσωτερικά τους στρώματα που έχουν
δημιουργηθεί από την μεταστοιχείωση σε ολοένα και βαρύτερα στοιχεία των υλικών
τους. Αργότερα, αυτά τα στρώματα ύλης θα εκτιναχθούν στο Διάστημα σχηματίζοντας
αυτό που ονομάζεται: Πλανητικό νεφέλωμα, με τον πυρήνα του άστρου να έχει
ψυχθεί σχηματίζοντας ένα λευκό νάνο. Αντίθετα, οι πυρήνες από μεγαλύτερα αστέρια είναι τόσο μεγάλοι που
τελικά καταρρέουν βίαια, σε μία έκρηξη Υπερκαινοφανούς όπως λέγεται(σουπερνόβα). Μια σύντομη και τεράστια έκρηξη που πιθανόν συγχωνεύει και δημιουργεί όλα τα
στοιχεία στο Σύμπαν που είναι βαρύτερα από το Σίδηρο - συμπεριλαμβανομένων και αυτών
στο σώμα μας.
34.
Πώς
λειτουργεί μια μαύρη τρύπα.
Μετά από μια έκρηξη Υπερκαινοφανούς (σουπερνόβα ή χαϊπερνοβα), τα αστέρια συνήθως καταρρέουν σχηματίζοντας είτε ένα αστέρα νετρονίων, είτε ένα μάγναστρο ή μετατρέπονται σε μαύρες τρύπες. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά πυκνά αντικείμενα που ασκούν μια πάρα πολύ ισχυρή βαρυτική δύναμη, προκαλώντας κάμψη του χωροχρόνου γύρω τους, όπως επίσης φαίνεται στο διάγραμμα. Οι μαύρες τρύπες κάμπτουν τον χωροχρόνου με τόση δύναμη, που η ύλη, το φως, και άλλες μορφές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δεν μπορούν να ξεφύγουν από την έλξη της. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Γαλαξίας μας - όπως και οι περισσότεροι γαλαξίες, - έχει μια τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του.
Μετά από μια έκρηξη Υπερκαινοφανούς (σουπερνόβα ή χαϊπερνοβα), τα αστέρια συνήθως καταρρέουν σχηματίζοντας είτε ένα αστέρα νετρονίων, είτε ένα μάγναστρο ή μετατρέπονται σε μαύρες τρύπες. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά πυκνά αντικείμενα που ασκούν μια πάρα πολύ ισχυρή βαρυτική δύναμη, προκαλώντας κάμψη του χωροχρόνου γύρω τους, όπως επίσης φαίνεται στο διάγραμμα. Οι μαύρες τρύπες κάμπτουν τον χωροχρόνου με τόση δύναμη, που η ύλη, το φως, και άλλες μορφές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δεν μπορούν να ξεφύγουν από την έλξη της. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Γαλαξίας μας - όπως και οι περισσότεροι γαλαξίες, - έχει μια τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο του.
35.
Έχουμε
βρει εκατοντάδες μακρινούς πλανήτες
Κάθε φωτεινή κουκίδα σε αυτό την εικόνα τύπου GIF είναι ένας πλανήτης σε τροχιά γύρω από ένα μακρινό αστέρι. Έχουμε βρει πάνω από 1.800 εξωπλανήτες κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, απλά χαρτογραφώντας την κοσμική γειτονιά του Γαλαξία μας (την σπείρα που βλέπετε στο τέλος του GIF, έγινε με την εφαρμογή της NAΣΑ :Eyes on Exoplanets explorer ). Ο φωτεινός κώνος φωτός αποτελείται από τους πλανήτες που βρέθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, το οποίο έχει ερευνήσει μόνο ένα μικρό τμήμα του ουρανού. Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι κάθε αστέρι, κατά μέσο όρο, έχει σε τροχιά γύρω του και από έναν πλανήτη - έτσι υπάρχουν σίγουρα χιλιάδες άλλοι πλανήτες για να ανακαλυφθούν, μερικοί από τους οποίους θα μπορούσαν να φιλοξενούν εξωγήινη ζωή.
Κάθε φωτεινή κουκίδα σε αυτό την εικόνα τύπου GIF είναι ένας πλανήτης σε τροχιά γύρω από ένα μακρινό αστέρι. Έχουμε βρει πάνω από 1.800 εξωπλανήτες κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, απλά χαρτογραφώντας την κοσμική γειτονιά του Γαλαξία μας (την σπείρα που βλέπετε στο τέλος του GIF, έγινε με την εφαρμογή της NAΣΑ :Eyes on Exoplanets explorer ). Ο φωτεινός κώνος φωτός αποτελείται από τους πλανήτες που βρέθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, το οποίο έχει ερευνήσει μόνο ένα μικρό τμήμα του ουρανού. Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι κάθε αστέρι, κατά μέσο όρο, έχει σε τροχιά γύρω του και από έναν πλανήτη - έτσι υπάρχουν σίγουρα χιλιάδες άλλοι πλανήτες για να ανακαλυφθούν, μερικοί από τους οποίους θα μπορούσαν να φιλοξενούν εξωγήινη ζωή.
36.
Ο
Γαλαξίας μας είναι ασύλληπτα τεράστιος.
Είναι βέβαιο ότι τα αστέρια είναι τεράστια. Αλλά ο Γαλαξίας μας είναι, για άλλη μια φορά, εκπληκτικά μεγαλύτερος. Ένας τρόπος για να το δείτε αυτό είναι και η εικόνα αυτή, η οποία δείχνει τον Γαλαξία μας όπως είναι στο σύνολό του. Ο κίτρινος κύκλος πιθανό καλύπτει κάθε αστέρι που έχετε δει ποτέ στον ουρανό, χωρίς τη βοήθεια ενός τηλεσκοπίου. Βασίζεται στο γεγονός ότι κάτω από ιδανικές συνθήκες, οι άνθρωποι στο νότιο ημισφαίριο, για παράδειγμα, μπορούν να δουν το ιδιαίτερα φωτεινό σύστημα αστέρων Ήτα Τρόπιδος - αλλά στα περισσότερα μέρη, ο κίτρινος αυτός κύκλος θα είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρότερος. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι η συντριπτική πλειοψηφία του δικού μας Γαλαξία - ο οποίος περιέχει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια αστέρια σαν το δικό μας - είναι απλά πέρα από τα όρια του τι τα μάτια μας μπορούν να παρατηρήσουν.
Είναι βέβαιο ότι τα αστέρια είναι τεράστια. Αλλά ο Γαλαξίας μας είναι, για άλλη μια φορά, εκπληκτικά μεγαλύτερος. Ένας τρόπος για να το δείτε αυτό είναι και η εικόνα αυτή, η οποία δείχνει τον Γαλαξία μας όπως είναι στο σύνολό του. Ο κίτρινος κύκλος πιθανό καλύπτει κάθε αστέρι που έχετε δει ποτέ στον ουρανό, χωρίς τη βοήθεια ενός τηλεσκοπίου. Βασίζεται στο γεγονός ότι κάτω από ιδανικές συνθήκες, οι άνθρωποι στο νότιο ημισφαίριο, για παράδειγμα, μπορούν να δουν το ιδιαίτερα φωτεινό σύστημα αστέρων Ήτα Τρόπιδος - αλλά στα περισσότερα μέρη, ο κίτρινος αυτός κύκλος θα είναι στην πραγματικότητα πολύ μικρότερος. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι η συντριπτική πλειοψηφία του δικού μας Γαλαξία - ο οποίος περιέχει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια αστέρια σαν το δικό μας - είναι απλά πέρα από τα όρια του τι τα μάτια μας μπορούν να παρατηρήσουν.
37.
Κατοικούμε
μέσα σε ένα υπερσμήνος Γαλαξιών….την Λανιακέα.
Παρ όλη την απεραντοσύνη του, ο Γαλαξίας μας είναι μόνο ένας από τα δισεκατομμύρια
γαλαξιών που υπάρχουν στο Σύμπαν. Πρόσφατα, οι επιστήμονες χαρτογράφησαν περίπου 100.000
Γαλαξίες που βρίσκονται κοντά στο Γαλαξία μας, και διαπίστωσαν ότι οι Γαλαξίες
αυτοί είναι τμήμα ενός μεγαλύτερου υπερσμήνους Γαλαξιών που ονομάζεται : Λανιακέα.
Αυτό το Υπερσμήνος αποτελείται από αρκετές διακλαδώσεις, με το Γαλαξία μας να βρίσκεται
σε ένα μακρινό παρακλάδι του. Και ακόμα περισσότερο, συνορεύει με ένα άλλο
υπερσμήνος (ονομάζεται υπερσμήνος Περσέα-Ιχθύος) που κινείται προς την αντίθετη
κατεύθυνση, και τα δύο αυτά σμήνη φαίνεται να μπλέκονται σε ένα ευρύτερο ιστό, που
αποτελείται από πυκνά δίκτυα από υπερσμήνη που ενδιάμεσα τους υπάρχουν σχετικά
μεγάλα κενά αστρικής ύλης.
38.
Υπάρχουν
απερίγραπτα δισεκατομμύρια γαλαξίες στο Σύμπαν.
Αν
παρατηρήσετε πολύ προσεκτικά (την εικόνα), μπορείτε πραγματικά και οι ίδιοι να δείτε αυτούς τους
μακρινούς Γαλαξίες. Αυτή η φωτογραφία, που λήφθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, δείχνει σε υπερμεγέθυνση ένα μικροσκοπικό
κομμάτι του ουρανού, ένα κλάσμα του μεγέθους της
Σελήνης. Κοιτάζοντας ακόμα βαθύτερα στον ουρανό αποκαλύφθηκαν περισσότεροι
από 10.000 γαλαξίες,
και λόγω του χρόνου που χρειάζεται το φως τους για να μας φτάσει, αυτή η
φωτογραφία δείχνει μερικούς από αυτούς τους Γαλαξίες όπως ήταν περισσότερα από
13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν - λίγο μετά το σχηματισμό του σύμπαντος.
39.
Όλα
ξεκίνησαν με τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang)
Όλη
η Ύλη σε αυτό το ακατανόητα τεράστιο, και μυστηριώδες δίκτυο Γαλαξιών ήταν μέσα
σε ένα και μόνο υπέρπυκνο και υπέρθερμο ''σημείο'' περίπου 13.800.000.000
χρόνια πριν. Μετά από τη Μεγάλη Έκρηξη (Big
Bang), το Σύμπαν άρχισε να διαστέλλεται με ταχείς ρυθμούς
και να ψύχεται. Η Ύλη συμπυκνώθηκε σε υποατομικά σωματίδια, στη συνέχεια σε
άτομα, και τελικά σε αστέρια και Γαλαξίες. Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται
παράξενα και απίθανα, αλλά όταν οι φυσικοί ανιχνεύουν την ιστορία προς τα πίσω,
ξέροντας του τι γνωρίζουμε σχετικά με τους νόμους της φύσης, αυτό είναι αναπόφευκτο
συμπέρασμα - γεγονός που τεκμηριώνεται από τα δεδομένα που συλλέγουμε σχετικά με
το Σύμπαν. Δεν έχουμε ιδέα του τι υπήρχε πριν από την Μεγάλη Έκρηξη, αλλά
πιστεύουμε ότι όλα όσα βλέπουμε σήμερα ξεκίνησαν τότε.
40.
Η
θέση μας στο Σύμπαν.
Κοιτάζοντας διάφορους χάρτες για το Διάστημα μπορεί να μας δημιουργηθεί η εντύπωση ενός αφηρημένου θέματος που δεν έχει να κάνει πολλά με εμάς. Αλλά η αλήθεια είναι ότι είμαστε στο Διάστημα αυτή τη στιγμή. Είμαστε μέσα σε αυτό όλη την ώρα. Ζούμε σε ένα ταχέως περιστρεφόμενο πλανήτη, που βρίσκεται διαρκώς σε τροχιά γύρω από ένα ''φλογερό'' Ήλιο και περιβάλλεται από αστέρια. Για μένα, αυτή η εικόνα GIF - κατασκευασμένη από ένα πανέμορφο βίντεο ''ολισθαίνοντος χρόνου'' (time-lapse) από την Shane Black, στη συνέχεια όπως θα δείτε περιστρέφεται χειροκίνητα - παρουσιάζει το θέμα καλύτερα από οτιδήποτε άλλο. Ο Ήλιος δεν ανατέλλει και δεν δύει. Τα αστέρια δεν κινούνται. Το έδαφος γυρίζει κάτω από τα πόδια σας ακριβώς αυτή τη στιγμή.
Κοιτάζοντας διάφορους χάρτες για το Διάστημα μπορεί να μας δημιουργηθεί η εντύπωση ενός αφηρημένου θέματος που δεν έχει να κάνει πολλά με εμάς. Αλλά η αλήθεια είναι ότι είμαστε στο Διάστημα αυτή τη στιγμή. Είμαστε μέσα σε αυτό όλη την ώρα. Ζούμε σε ένα ταχέως περιστρεφόμενο πλανήτη, που βρίσκεται διαρκώς σε τροχιά γύρω από ένα ''φλογερό'' Ήλιο και περιβάλλεται από αστέρια. Για μένα, αυτή η εικόνα GIF - κατασκευασμένη από ένα πανέμορφο βίντεο ''ολισθαίνοντος χρόνου'' (time-lapse) από την Shane Black, στη συνέχεια όπως θα δείτε περιστρέφεται χειροκίνητα - παρουσιάζει το θέμα καλύτερα από οτιδήποτε άλλο. Ο Ήλιος δεν ανατέλλει και δεν δύει. Τα αστέρια δεν κινούνται. Το έδαφος γυρίζει κάτω από τα πόδια σας ακριβώς αυτή τη στιγμή.
ΠΗΓΗ: vox.com
Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας