- Το φως του σουπερνόβα (πάνω δεξιά) ακολούθησε πολλές διαφορετικές διαδρομές για να φτάσει στη Γη. Ανάλογα με την συνολικό μήκος κάθε διαδρομής, χρειάστηκε περισσότερο ή λιγότερο χρόνο. (Φωτογραφία: NASA/ESA )
Βοστόνη, Μασαχουσέτη
Φανταστείτε
να βλέπατε το ίδιο συμβάν να επαναλαμβάνεται μπροστά στα μάτια σας ξανά
και ξανά, σαν να παίζει κανείς με τη ροή του χρόνου. Κι όμως, αυτό
ακριβώς κατάφερε μια ομάδα αστρονόμων, η οποία προέβλεψε πού και πότε θα
μπορούσε να ξαναδεί την έκρηξη του ίδιου σουπερνόβα στον ουρανό.
Η ιστορία ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2014, όταν η διεθνής ερευνητική ομάδα κατέγραψε για πρώτη φορά τον υπερκαινοφανή αστέρα (μια άλλη ονομασία των σουπερνόβα, γερασμένων άστρων που πεθαίνουν σε θεαματικές εκρήξεις) καθώς εμφανιζόταν σε έναν μακρινό γαλαξία, αρκετά δισεκατομμύρια έτη φωτός να φτάσει στη Γη.
Η ιστορία ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2014, όταν η διεθνής ερευνητική ομάδα κατέγραψε για πρώτη φορά τον υπερκαινοφανή αστέρα (μια άλλη ονομασία των σουπερνόβα, γερασμένων άστρων που πεθαίνουν σε θεαματικές εκρήξεις) καθώς εμφανιζόταν σε έναν μακρινό γαλαξία, αρκετά δισεκατομμύρια έτη φωτός να φτάσει στη Γη.
Οι τρεις εμφανίσεις του σουπερνόβα MACS J1149.5+2223 (Πηγή: ESA/Hubble , Music: Johan B Monell)
Ήταν μια εντυπωσιακή παρατήρηση, δεδομένου ότι το σουπερνόβα εμφανιζόταν ταυτόχρονα σε τέσσερις διαφορετικές θέσεις της ίδιας εικόνας, σχηματίζοντας έναν σταυρό γύρω από έναν γαλαξία.
Το φαινόμενο, ένα είδος κοσμικής οφθαλμαπάτης, είναι γνωστό στους αστρονόμους ως «σταυρός του Αϊνστάιν». Όπως είχε προβλέψει ο μεγάλος γερμανός φυσικός, τα αντικείμενα μεγάλης μάζας όπως οι γαλαξίες εκτρέπουν το φως από την πορεία του και το αναγκάζουν να κινηθεί σε καμπύλη διαδρομή.
Καθώς ταξίδευε προς τη Γη, το φως του σουπερνόβα συνάντησε έναν γαλαξία, αναγκάστηκε να καμπυλωθεί γύρω του και ακολούθησε τέσσερις διαφορετικές διαδρομές μέχρι να φτάσει το τηλεσκόπιο, σχηματίζοντας τελικά τέσσερα διαφορετικά είδωλα που εμφανίζονταν ταυτόχρονα στην ίδια εικόνα.
Το φαινόμενο του σταυρού του Αϊνστάιν ήταν εντυπωσιακό από μόνο του, όμως τα κόλπα του φωτός δεν σταμάτησαν εκεί. Οι ερευνητές σκέφτηκαν ότι το φως του σουπερνόβα θα μπορούσε να είχε εκτραπεί και από άλλους γαλαξίες ώστε να ακολουθήσει περισσότερες εναλλακτικές διαδρομές. Ορισμένες από αυτές τις διαδρομές θα ήταν μεγαλύτερες από ό,τι άλλες, οπότε το φως θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να τις διανύσει και θα έφτανε αργότερα στη Γη.
Για να μπορέσουν να προβλέψουν πότε θα μπορούσε να συμβεί αυτό, οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν μαθηματικά μοντέλα της ύλης μέσα και γύρω από τους γαλαξίες στην περιοχή ενδιαφέροντος. Οι υπολογισμοί έδειξαν ότι το σουπερνόβα πρέπει να είχε εμφανιστεί για πρώτη φορά στη Γη το 1998, όμως κανένα τηλεσκόπιο δεν κοίταζε τότε αυτήν την περιοχή του ουρανού.
Όμως η πιο συναρπαστική πρόβλεψη ήταν ότι η κοσμική έκρηξη θα έκανε ακόμα μια εμφάνιση: στις 11 Δεκεμβρίου 2015, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble είδε ξανά το σουπερνόβα να εμφανίζεται σε ελαφρώς διαφορετική θέση.
Ήταν μια συναρπαστική επιτυχία, η οποία απέδειξε ότι οι αστρονόμοι μπορούν να προβλέπουν με ακρίβεια την αλληλεπίδραση του φωτός με την ύλη.
Και ποιος ξέρει; Ίσως το ίδιο σουπερνόβα εμφανιστεί και τέταρτη φορά για χάρη των γοητευμένων γήινων.
Βαγγέλης Πρατικάκης
Newsroom ΔΟΛ
news.in.gr