Οι αστρονόμοι γυρίζουν πίσω το ρολόι του χρόνου και εντοπίζουν πανάρχαια άστρα, πλανήτες και γαλαξίες
Επιστήμονες εντόπισαν πιθανώς το πρώτο άστρο και τον πρώτο πλανήτη του Σύμπαντος
Ο στόλος των διαστημικών
τηλεσκοπίων και τα πανίσχυρα επίγεια τηλεσκόπια ανακαλύπτουν τον
τελευταίο καιρό πανάρχαια άστρα, πλανήτες και γαλαξίες. Ανάμεσά τους
βρίσκονται ίσως και οι πρώτοι «εκπρόσωποί» τους στο Σύμπαν.
O πρώτος γαλαξίας;
Τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Spitzer είχαν εντοπίσει πριν
από λίγο καιρό έναν μακρινό γαλαξία που ονομάστηκε EGS-zs8-1. Ομάδα
ερευνητών με επικεφαλής τον Πασκάλ Οεσκ του
Πανεπιστημίου Γέιλ έκανε πρόσφατα νέες παρατηρήσεις στον Γαλαξία με
επίγεια τηλεσκόπια όπως το Keck στη Χαβάη. Οι ερευνητές κατάφεραν να
υπολογίσουν με ακρίβεια τη θέση του. Οπως αναφέρουν στο άρθρο τους στην
επιθεώρηση «Astrophysical Research Letters», ο γαλαξίας αυτός βρίσκεται
σε απόσταση 13,1 δισ. ετών φωτός από εμάς και είναι ο πιο μακρινός και
ταυτόχρονα ο αρχαιότερος που έχει εντοπιστεί ως σήμερα.
Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, το Σύμπαν γεννήθηκε πριν από
περίπου 13,8 δισ. έτη και η πρώτη περίοδος της ύπαρξής του έχει
ονομαστεί «κοσμικός Μεσαίωνας» επειδή ήταν ένας σκοτεινός κρύος κόσμος.
Χρειάστηκαν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια έτη μέχρι οι χημικές και
άλλες κοσμικές διεργασίες στο βρεφικό Σύμπαν να οδηγήσουν στη γέννηση
των πρώτων άστρων και στον σχηματισμό των πρώτων γαλαξιών.
Ο EGS-zs8-1 είναι ένας φωτεινός γαλαξίας που, σύμφωνα με τους
ερευνητές, «γεννούσε» άστρα με ταχύτητα περίπου 80 φορές μεγαλύτερη από
τον δικό μας. Η νέα ανακάλυψη επιβεβαιώνει προηγούμενες παρατηρήσεις ότι
στο νεαρό ακόμη Σύμπαν υπήρχαν ήδη μεγάλοι γαλαξίες, γεγονός που
δημιουργεί νέα ερωτήματα τα οποία καλούνται να απαντήσουν οι
επιστήμονες.
Ο Αδάμ των άστρων
Αστρονόμοι στην Αυστραλία εντόπισαν στον Γαλαξία μας ένα άστρο που
είναι το αρχαιότερο που έχει ποτέ βρεθεί ως σήμερα στο Σύμπαν. Το άστρο
έχει ηλικία σχεδόν ταυτόσημη με εκείνη του Σύμπαντος και η ανακάλυψή του
θα προσφέρει νέα δεδομένα για το πώς ήταν το Σύμπαν στη βρεφική του
ηλικία, καθώς και σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξή του.
Το άστρο εντόπισε ομάδα αστρονόμων της Σχολής Αστρονομίας και
Αστροφυσικής του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Καμπέρα. Αν και
θα πίστευε κάποιος ότι ένα τέτοιας ηλικίας άστρο θα βρισκόταν στις
εσχατιές του Σύμπαντος σε κάποιον πανάρχαιο γαλαξία, εν τούτοις αυτό
βρίσκεται στον Γαλαξία μας στην κοντινή απόσταση των έξι χιλιάδων ετών
φωτός από τη Γη. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το άστρο που εντόπισαν έχει
ηλικία 13,6 δισ. έτη, γεγονός που σημαίνει ότι γεννήθηκε αμέσως μετά τη
γέννηση του Σύμπαντος. Τα προηγούμενα άστρα που κατείχαν ως τώρα το
ρεκόρ των αρχαιότερων στο Σύμπαν είχαν ηλικία περίπου 13,2 δισ. ετών. Το
άστρο έλαβε την κωδική ονομασία SMSS J031300.36-670839.3 και η
ανακάλυψη δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature».
Πλανήτες-μαθουσάλες
Ομάδα αστρονόμων του Πανεπιστημίου του Μπέρμπιγχαμ στη Βρετανία
ανακάλυψε ένα πανάρχαιο πλανητικό σύστημα στον Γαλαξία μας που
παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Οι ερευνητές μελετώντας δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler
εντόπισαν την παρουσία πέντε πλανητών γύρω από το άστρο KOI-3158 που
βρίσκεται σε απόσταση 117 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Λύρας.
Το άστρο αυτό είχε υποδειχθεί από το Kepler ως υποψήφιο να διαθέτει
πλανήτες αλλά ως σήμερα δεν είχε υπάρξει επιβεβαίωση για αυτό το
ενδεχόμενο. Οι ερευνητές εντόπισαν την παρουσία πέντε βραχωδών πλανητών
να κινούνται γύρω από το άστρο αλλά σε αρκετά κοντινή απόσταση από αυτό,
γεγονός που τους καθιστά πιθανότατα αφιλόξενους για τη ζωή.
Η ανακάλυψη είναι εξαιρετικά σημαντική για τρεις λόγους. Κατά
πρώτον, δεν έχει ως σήμερα εντοπιστεί ένα πλανητικό σύστημα που να
διαθέτει τόσο μεγάλο αριθμό βραχωδών πλανητών και επιπλέον δεν έχει
εντοπιστεί, ακόμη τουλάχιστον, ένας πλανήτης αερίων.
Δεύτερος σημαντικός λόγος είναι η ηλικία του εν λόγω πλανητικού
συστήματος. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η ηλικία των πλανητών είναι
πέριξ των 11 δισ. ετών. Αυτό σημαίνει ότι το εν λόγω σύστημα είναι αν
όχι το αρχαιότερο, πάντως από τα αρχαιότερα του Γαλαξία μας, πιθανώς και
από τα αρχαιότερα ολόκληρου του Σύμπαντος.
Το τρίτο ενδιαφέρον δεδομένο είναι ότι ένας πλανήτης εκ των πέντε
έχει παρόμοιο μέγεθος με αυτό της Γης και οι υπόλοιποι μικρότερο. Αυτό,
σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαίνει ότι πλανήτες με μέγεθος σαν της Γης
(που θεωρούνται ιδανικοί για την ανάπτυξη ζωής) είχαν αρχίσει να
σχηματίζονται πολύ νωρίς ενώ ως σήμερα πιστευόταν ότι οι πλανήτες μικρού
μεγέθους άργησαν να κάνουν εμφάνισή τους. Η παρουσία πλανητών με
μέγεθος σαν αυτό της Γης οδηγεί τους ειδικούς στην εκτίμηση ότι η ζωή
πιθανότατα έκανε την εμφάνισή της στο Σύμπαν πολύ νωρίτερα από ό,τι
πιστεύαμε.
ΤΟ ΒΗΜΑScience