Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Τσάντρα ανιχνεύει το κοντινότερο στη Γη αστρικό σύστημα για πιθανούς κινδύνους.

Στην αναζήτηση της ανθρωπότητας για ζωή εκτός του ηλιακού μας συστήματος, ένα από τα καλύτερα μέρη που οι επιστήμονες έχουν ερευνήσει είναι το Άλφα Κενταύρου, ένα σύστημα που περιέχει τα τρία πιο κοντινά αστέρια πέρα από τον ήλιο μας.

Μια νέα μελέτη που περιλαμβάνει την παρακολούθηση του αστρικού συστήματος Άλφα Κενταύρου για περισσότερο από μια δεκαετία από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Τσάντρα της ΝΑΣΑ παρέχει στους επιστήμονες ενθαρρυντικά στοιχεία για μια βασική πτυχή της πλανητικής κατοικησιμότητας. Υποδεικνύει ότι όλοι οι πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τα δύο πιο λαμπερά αστέρια στο σύστημα Άλφα Κενταύρου (Alpha Cen) πιθανότατα δεν "σφυροκοπούνται" με μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας ακτίνων Χ από τα αστέρια τους. Οι ακτίνες Χ και οι σχετικές επιπτώσεις από τον λεγόμενο Διαστημικό καιρό είναι πολύ επιζήμιες για την απροστάτευτη και ευαίσθητη στις μεταβολές του περιβάλλοντος ζωή, η οποία δέχεται άμεσες απειλές από υψηλές δόσεις ακτινοβολίας, και έμμεσες απειλές με την καταστροφή, την απομάκρυνση αν θέλετε που σημειώνεται στις ατμόσφαιρες των πλανητών (μια τέτοια περίπτωση πιστεύεται ότι υπέστη ο πλανήτης Άρης στο δικό μας ηλιακό σύστημα).


Μια νέα μελέτη που περιλαμβάνει τη μακροπρόθεσμη παρακολούθηση του Άλφα Κενταύρου από το παρατηρητήριο ακτίνων Χ Τσάντρα της ΝΑΣΑ, δείχνει ότι οποιοσδήποτε πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από τα δύο πιο φωτεινότερα αστέρια του συστήματος δεν "σφυροκοπείται" από μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας ακτίνων Χ από τα μητρικά τους άστρα. Αυτό είναι σημαντικό για τη βιωσιμότητα της ζωής στο πλησιέστερο σε εμάς αστρικό σύστημα πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Στο πλαίσιο της εικόνας βλέπουμε σε ορατό φως δυο αστέρες του συστήματος με τη χρήση δεδομένων του ΔΤ Τσάντρα από τις 2 Μαΐου του 2017 και η οποία έχει ληφθεί από τη περιοχή του συστήματος Άλφα Κενταύρου και της γύρω περιοχής. Το Άλφα Κενταύρου είναι ένα τριπλό σύστημα αστέρων που βρίσκεται μόλις τέσσερα έτη φωτός, ή περίπου 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα*, από τη Γη. Ενώ αυτή είναι μια μεγάλη απόσταση σε επίγειους όρους, είναι τρεις φορές πιο κοντά από το επόμενο πλησιέστερο αστέρι που μοιάζει με τον Ήλιο μας.
Εικόνα: Optical: Zdenek Bardon; X-ray: NASA/CXC/Univ. of Colorado/T. Ayres et al

Το Άλφα Κενταύρου είναι ένα τριπλό αστρικό σύστημα που βρίσκεται μόλις τέσσερα έτη φωτός, ή περίπου 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα (25 τρισεκατομμύρια μίλια), από τη Γη. Ενώ αυτή είναι μια μεγάλη απόσταση σε επίγειους όρους, είναι πολύ πιο κοντά από το επόμενο πλησιέστερο άστρο παρόμοιο με τον δικό μας Ήλιο.

"Επειδή το σύστημα Άλφα Κενταύρου είναι σχετικά κοντά, θεωρείται από πολλούς ως ο καλύτερος υποψήφιος για να εξερευνήσετε τα σημάδια της ζωής", δήλωσε ο Tom Ayres του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόουλντερ των ΗΠΑ . "Το ερώτημα είναι: θα βρούμε πλανήτες σε ένα περιβάλλον ευνοϊκό για τη ζωή όπως τη ξέρουμε;"

Τα αστέρια στο σύστημα Άλφα Κενταύρου περιλαμβάνουν ένα ζεύγος που ονομάζεται "Α" και "Β" (AB εν συντομία) τα οποία περιστρέφονται σχετικά κοντά μεταξύ τους. Το αστέρι Άλφα Κενταύρου A είναι σχεδόν δίδυμο του Ήλιου μας, σχεδόν από κάθε άποψη, συμπεριλαμβανομένης και της ηλικίας του, ενώ το Άλφα ΚενταύρουB είναι κάπως μικρότερο και πιο αχνό, αλλά παρόλα αυτά αρκετά παρόμοιο με τον Ήλιο μας. Το τρίτο μέλος, το  Άλφα Κενταύρου Γ (επίσης γνωστό ως εγγύτατος του Κενταύρου ή Proxima Centauri), είναι ένας πολύ μικρός ερυθρός νάνος αστέρας ο οποίος κινείται γύρω από το ζεύγος ΑΒ σε μια πολύ μεγαλύτερη τροχιά που τον απομακρύνει περισσότερο από 10 χιλιάδες φορές μακρύτερα από το ζεύγος ΑΒ από την απόσταση Γης - Ηλίου δηλαδή 10000 Αστρονομικές μονάδες ! Ο εγγύτατος του Κενταύρου κατέχει σήμερα τον τίτλο του πλησιέστερου αστέρα στη Γη, ενώ το σύστημα ΑΒ, ως προς την εγγύτητά του στη Γη έρχεται δεύτερο.

Τα στοιχεία του ΔΤ Τσάντρα αποκαλύπτουν ότι οι προοπτικές να υπάρχει ζωή σε σχέση με τον τρέχοντα "βομβαρδισμό" ακτίνων Χ είναι στην πραγματικότητα καλύτερες γύρω από το Άλφα Κενταύρου A από ότι για τον Ήλιο μας , ενώ το Άλφα Κενταύρου B είναι μόνο ελαφρώς σε χειρότερη θέση. Από την άλλη πλευρά ο εγγύτατος του Κενταύρου, είναι ένας τύπος ενεργού ερυθρού νάνου αστέρα, ο οποίος όπως είναι γνωστό εκπέμπει συχνά  επικίνδυνους αστρικούς πυρσούς (αστρικές εκλάμψεις) ακτινοβολίας ακτίνων Χ, και συνεπώς είναι πιθανόν εχθρικός στην ζωή όπως την ξέρουμε.

"Αυτά είναι πολύ καλά νέα για το δίδυμο Άλφα Κενταύρου AB από την άποψη της δυνατότητας της ύπαρξης πιθανής ζωής σε οποιονδήποτε από τους πλανήτες τους, οι οποίοι θα επιβιώσουν από τις περιόδους ακτινοβολίας που δέχονται από τα μητρικά τους άστρα ", δήλωσε ο Ayres. " Το ΔΤ Τσάντρα μας δείχνει ότι η ζωή θα πρέπει να έχει πιθανότητα να δώσει μάχες για την επικράτησή της, σε πλανήτες που βρίσκονται γύρω από τα δύο αυτά αστέρια".

Ενώ ένας αξιοσημείωτος πλανήτης με μέγεθος σαν τη Γη έχει ανακαλυφθεί γύρω από τον εγγύτατο του Κενταύρου , οι αστρονόμοι συνεχίζουν να αναζητούν, χωρίς επιτυχία, εξωπλανήτες γύρω από τον Άλφα Κενταύρου A και B. Το "κυνήγι" των πλανητών γύρω από αυτά τα αστέρια πρόσφατα έχει αποδειχθεί πιο δύσκολο λόγω της τροχιάς του ζεύγους, η οποία έχει τραβήξει τα δύο αυτά φωτεινά αστέρια κοντά στον ουρανό την τελευταία δεκαετία.

Για να μπορέσουν να καθορίσουν αν τα αστέρια του συστήματος Άλφα Κενταύρου είναι ικανά να φιλοξενήσουν ζωή όπως την ξέρουμε, οι αστρονόμοι έχουν κάνει μια μακροπρόθεσμη εκστρατεία, μια καμπάνια αν προτιμάτε, στην οποία το ΔΤ Τσάντρα έχει παρατηρήσει τα δύο κύρια αστέρια του συστήματος περίπου κάθε έξι μήνες από το 2005. Το ΔΤ Τσάντρα είναι το μόνο παρατηρητήριο ακτίνων Χ ικανό να επιλύσει τα παρατηρησιακά θέματα που σχετίζονται  με το ζεύγος ΑΒ κατά τη διάρκεια την τρέχουσας στενής τροχιακής τους προσέγγισής, έτσι ώστε να καθορίσει ποιο αστέρι κάνει τι...

Αυτές οι μακροχρόνιες μετρήσεις έχουν καταγράψει τις πλήρεις διακυμάνσεις της δραστηριότητας των ακτίνων Χ στο σύστημα ΑΒ, και οι οποίες είναι ανάλογες με τον 11ετή κύκλο των ηλιακών κηλίδων που παρατηρούνται στον Ήλιο. Δείχνουν δε ότι όλοι οι πλανήτες στην λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη του Α θα λάβουν κατά μέσο όρο χαμηλότερη δόση ακτίνων Χ από τους πλανήτες του δικού μας ηλιακού συστήματος. Για τον συνοδό του Α τον Β η δόση ακτινοβολίας των ακτίνων Χ για τους πλανήτες που βρίσκονται στη κατοικήσιμη του ζώνη είναι υψηλότερη από ότι στο ηλιακό μας σύστημα, αλλά μόνο κατά ένα συντελεστή περίπου στο πέντε.

Συγκριτικά σε πλανήτες που βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη γύρω από το εγγύτατο του Κενταύρου, λαμβάνεται μια μέση δόση ακτίνων Χ περίπου 500 φορές μεγαλύτερη από τη Γη και 50.000 φορές μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια εμφάνισης μιας μεγάλης αστρικής έκλαμψης !!!

Εκτός από την διαλεύκανση της υπόθεσης σχετικά με τη πιθανή κατοικησιμότητα των πλανητών στο σύστημα Άλφα Κενταύρου, το ιστορικό ερευνάς με ακτίνες Χ του ΔΤ Τσάντρα στο ζεύγος ΑΒ, διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στις θεωρητικές εξερευνήσεις της κυκλικής δραστηριότητας των ακτίνων Χ του Ηλίου μας. Η κατανόηση αυτού είναι το κλειδί για τους Συμπαντικούς κινδύνους που υπάρχουν εκεί έξω, όπως ο Διαστημικός Καιρός, ο οποίος μπορεί να επηρεάσει τον τεχνολογικά "φορτωμένο" πολιτισμό εδώ, στον δικό μας κόσμο.

Ο Tom Ayres παρουσίασε αυτά τα αποτελέσματα κατά την 232η συνάντηση της Αμερικανικής Αστρονομικής Κοινότητας στο Ντένβερ του Κολοράντο και μερικά από αυτά τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο του 2018 στις Σημειώσεις Έρευνας της Αμερικανικής Αστρονομικής Κοινότητας (Research Notes of the American Astronomical Society). Το κέντρο πτήσης Marshall Space Flight της NASA στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα διαχειρίζεται το πρόγραμμα Τσάντρα για τη Διεύθυνση Επιστημών της NASA στην Ουάσινγκτον. Το παρατηρητήριο αστροφυσικής Σμιθσόνιαν στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης ελέγχει τις επιστημονικές και πτητικές λειτουργίες του Διαστημικού Τηλεσκοπίου ακτίνων Χ Τσάντρα.

--------------------*--------------------

*Ένα έτος φωτός είναι ίσον με την απόσταση που διανύει το φως σε ένα έτος και είναι ίσον με 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Άρα 4 έτη φωτός Χ 10 τρις χιλιόμετρα= 40 τρις χιλιόμετρα


--------------------*--------------------


Ενημερωθείτε για θέματα Αστρονομίας και Επιστήμης στις ομάδες μας στο Facebook:

Πηγές υπάρχουν επίσης και στις παραπομπές του κειμένου (οι λέξεις με τα μπλε γράμματα)

Απόδοση στα Ελληνικά : Δημήτρης Γκίκας.
 Για διορθώσεις μετάφρασης ως προς το πρότυπο κείμενο, απορίες, ή συμπληρώματα, γράψτε μας: gikasd63@hotmail.com  η αφήστε μήνυμα inbox στη Σελίδα:

Επίσης εάν θέλετε να δημοσιευτεί στο μπλόγκ μας κάποια δική σας εργασία, άρθρο, ή paper σχετικά με την επιστήμη, αποστείλατε τα άρθρα αυτά συνοδευόμενα απαραίτητα από τη σχετική βιβλιογραφία, και την σχετική έντυπη άδεια σας για δημοσίευση στο μπλόγκ μας, στη διεύθυνση: gikasd63@hotmail.com  . Η δημοσίευση είναι εντελώς δωρεάν.

Εάν, κατά την άποψή σας, υπάρχουν επιστημονικά λάθη στο πρότυπο κείμενο η ομάδα μας δεν μπορεί να παρέμβει και να το αλλάξει χωρίς την συναίνεση του αρθρογράφου. Για οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή επικοινωνήστε με την πηγή του άρθρου.

 Το κείμενο υπόκειται σε επικαιροποίηση αν υπάρξουν έγκυρες διορθώσεις ή νέα στοιχεία που αφορούν το θέμα του άρθρου. 

Για την ομάδα : @Aratosastronomy